Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis Vanaf 1 januari 2025 wordt dat Iedere eerste maandagochtend en derde woensdagochtend van de maand. |
Helmondseweg
foto collectie Peter Aarts
foto collectie gemeente Deurne
De straatnaam Helmondseweg werd per 1 januari 1955 ingevoerd en kwam voort uit de Helmondschestraat en de Helmondschendijk.
Tracé
Het tracé was vanaf de 19e eeuw tot 1964 een onderdeel van de provinciale verbindingsweg tussen Helmond en Venray en liep vanaf de grens bij de Rakt tot aan het pand Markt 10 (herberg De Gouden Leeuw en later modemagazijn De Zon). In 1964 werd het beheer en het onderhoud van de Helmondseweg door de provincie aan de gemeente Deurne overgedragen.
Aanleg 1859
De veelvuldige zandverstuivingen maakten het onderhoud van de oude verbindingsweg naar Helmond via de Zandbosweg bijna onmogelijk en daarom werd in 1859 besloten tot de aanleg van een weg. Helemaal willekeurig was de aanleg van deze nieuwe weg niet. Er was al een pad, weliswaar niet in de huidige rechte vorm, dat vanaf de kerk naar de Kleine Bottel , de grens bij de Rakt en vandaar verder naar Brouwhuis liep. Bij genoemde hoeve kruiste dit het pad dat men, komend van Helmond of de Molenhof, bewandelde als men richting Liessel ging. De weg werd destijds aangelegd door de heer Van de Griendt, dezelfde die enkele jaren daarvoor 610 hectaren grond van de gemeente Deurne gekocht had en er Helenaveen op stichtte.
De Helmondseweg was van oudsher een onderdeel van de provinciale verbindingsweg tussen Helmond en Venray die oorspronkelijk liep vanaf de grens bij de Rakt, langs hotel De Zwaan, het pand Markt 10 (Herberg De Gouden Leeuw en later modemagazijn De Zon) door het haageind richting Venray. In de periode tussen 1930 en 1955 het deel tussen de Markt en de Heuvelstraat Helmondschestraat en vandaar naar de grens Helmondschendijk. In 1964 werd het beheer en het onderhoud van de Helmondseweg door de provincie aan de gemeente Deurne overgedragen.
De bestaande verkeersmaatregelen verloren daardoor hun rechtsgeldigheid en moesten opnieuw, nu door de gemeenteraad, worden vastgesteld. B. en W. maakten toen van die gelegenheid gebruik om van de Markt een gewone rotonde te maken waardoor de Helmondseweg vanaf dat moment korter werd en bij Bio Vink begon.
Tolweg
De provincie wilde de aanleg van die weg destijds wel bekostigen maar er moesten tolposten komen om daarmee de investering enigszins terug te verdienen. In het bestek voor de aanleg van de weg, opgesteld op 25 oktober 1860 door de ingenieur van Rijkswaterstaat J. de Kruijff, werden onder meer opgenomen vier stuks tolboomen, met scheeringen, tariefborden, lantaarns, palen enz..[1] Op 30 november 1860 werden de tolposten publiek verpacht. De pachter van de tolpost betaalde jaarlijks het pachtgeld aan de provincie en kon het geïnde tolgeld zelf houden. Het pachtgeld varieerde van 40 tot 80 gulden per jaar. De eerste pachters waren Theodorus Wilh. Passtoors, Peter van Dijk en Antonie van Deursen, allen uit Deurne, en Peter van Bree uit Helmond.[2] Een van die tolposten kwam bij de bocht waar de weg bijna tot aan de spoorlijn komt. Het is onbekend wie de eerste bewoner en tolpachter daar was. Later woonden er achtereenvolgens Andries Hurkmans, Hubertus van de Vranden en Thies Mertens. Het was aantrekkelijk om bij zo'n tolpost ook een herberg te hebben. Het paard was na een lange rit vanuit Helmond dorstig en de voerman had dikwijls na zijn handelstransacties in de stad enkele centen in de knip. Bovendien dwong de slagboom of barrière man en paard tot stoppen. Café De Barrière, in de volksmond ook wel 't Brierke genoemd, sloot in augustus 1978 definitief de tapkraan. De tolpost hield het minder lang uit, die werd waarschijnlijk al opgedoekt bij de afschaffing van de tolgelden op provinciale en rijkswegen per 1 januari 1875, toen de weggebruikers belasting op paarden en trekdieren moesten gaan betalen.
Dorpsstraat
In sommige literatuur wordt beweerd dat het gedeelte tussen de Markt en Heuvelstraat ooit Dorpsstraat zou hebben geheten. Voor de onderbouwing van die bewering is in de formele archieven nog geen bewijs gevonden.
Bio-Vink
De in 1941 door Jos Deltrap ontworpen en in opdracht van Hub van Doorne gebouwde bioscoop Bio-Vink was de opvolger van de concertzaal Scala van Janus Jonkers.
Protestantse kerk
In 1817 werd de protestantse kerk gebouwd. Pieter van de Mortel nam voor 387 gulden het metselwerk aan en Adriaan van de Mortel verzorgde voor 531 gulden het timmerwerk. Het protestantse kerkhof werd pas in 1863 in gebruik genomen. Binnen dit kerkhof is met met het éénmansgraf van Erwin Michael Joseph feitelijk nog een joodse begraafplaats.
Pastorie
De voormalige protestantse pastorie en latere muziekschool Aaltje Noordewier werd vooral bekend als het geboortehuis van de beroemde domineesdochter en zangeres Aaltje Reddingius. Bij gelegenheid van haar honderdste geboortedag werd er door haar leerlinge Aafje Heijnis een bronzen beeld Orpheus met de harp van Frans Jacobs onthuld.
Pelikaan
Iets westelijk van de plek waar Hub van Doorne en zijn vrouw Rie Reijnders hun standbeeld hebben stond vroeger bierbrouwerij de Pelikaan. Dat gebouw werd ooit nog door Van Doorne, samen met een flink geldbedrag, aan de Deurnese gemeenschap geschonken om er een muziekschool van te maken, maar uiteindelijk viel het toch onder de slopershamer.
Ten Velde
Tegenover de Pelikaan stond vroeger de al lang verdwenen hoeve Ten Velde, die in de Middeleeuwen waarschijnlijk de hoeve was van waaruit de abt van Echternach en de hertog van Brabant jaarlijks hun zaken in Deurne kwamen regelen.
Modderpèèjke
Het Modderpèèjke, ook wel het Vòjlpèèjke genoemd, naast de Pelikaan was een pad waardoor honderden Deurnese schooljongens in de loop der jaren naar de school aan de Zandbosweg gingen
Leonhardi
Het pand van de overste Leonhardi, dat nog op oude kaarten als zodanig wordt aangeduid, moeten we zoeken op de plek waar tegenwoordig het Chinees restaurant is. De oprukkende Fransen plunderden in 1793 zijn wijnkelder.
Schietbaan
Van de oude schietbaan bij de Barrier, links van de toegangsweg naar het Rijtven, is behalve de afschermingswal en de zandberg die destijds de kogels moest opvangen ook de waarnemingskelder bewaard gebleven. Door inspanningen van de heemkundekring en met medewerking van de Stichting ORO wordt deze baan met de daarbij horende schietpoorten gerestaureerd.
Huisnummering 1950-1955
In de periode 1950-1955 werd in de gemeente Deurne de oude wijkindeling vervangen door de huidige adressering met straatnaam waarbij de even huisnummers aan de ene kant van de straat en oneven nummers aan de andere kant gesitueerd waren. Onderstaand ziet u de toen omgenummerde huizen met hun hoofdbewoner. Door op de zandloper te klikken kunt u de betreffende kolom sorteren.
Bronnen, noten en/of referenties
|