U steunt de heemkundekring door lid of vriend te worden.
Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis.

Heemkundekring H.N. Ouwerling

Uit DeurneWiki, de historische encyclopedie voor groot-Deurne.
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Het logo zoals het sinds 2016 in gebruik is

Heemkundekring H.N. Ouwerling is een vereniging in de gemeente Deurne die zich bezig houdt met de geschiedenis de Deurnenaren, het Deurnese landschap en de Deurnese cultuur.


De vereniging heeft een werkgebied dat samenvalt met de grenzen van de huidige gemeente Deurne. Het centrale punt van de Heemkundekring is het Heemhuis, gelegen aan de Stationsstraat 73 in Deurne. Heemkundekring H.N. Ouwerling wordt gevormd door een bestuur en talrijke werkgroepen. Zie voor een overzicht van de werkgroepen de Categorie:Heemkundekring H.N. Ouwerling of ga naar de website van de vereniging.

Doelstelling[bewerken | brontekst bewerken]

Heemkundekring H.N. Ouwerling heeft als statutaire doelstelling:

Het wekken en bevorderen van daadwerkelijke belangstelling voor plaats en streek; het onderzoeken en bestuderen van de verschillende aspecten, die tot het begrip heemkunde behoren, zoals onder meer de plaatselijke geschiedenis, volksleven, landschap en milieu; het verlenen van medewerking aan het veilig stellen van heemkundig belangrijke terreinen, onroerende en roerende goederen, zaken en/of voorwerpen; het vastleggen van gegevens van onderzoekingen en eventueel uitgewerkte studies.

Naast bescherming van cultuurhistorische gebouwen, voorwerpen en landschappelijke patronen spant de heemkundekring zich ook in om het cultuurhistorisch erfgoed in woord en beeld vast te leggen in DeurneWiki en bevordert activiteiten om dat doel te bereiken.

Door de vele experts die intern én extern aan Heemkundekring H.N. Ouwerling verbonden zijn, vormt de heemkundekring het belangrijkste kenniscentrum voor de Deurnese historie op velerlei vlakken, zoals de diversiteit van de werkgroepen ook al aangeeft. Ook zijn er kennisgebieden die niet door werkgroepen gedekt worden, zoals de toponymische (plaatsnaamkundige) en historisch-geografische ontwikkelingen van de gemeente Deurne. De onderzoekers van deze facetten staan evenwel in nauw contact met de Heemkundekring.

De excursies van heemkundekring H.N. Ouwerling zijn voor veel leden jaarlijkse hoogtepunten. De vereniging organiseert jaarlijks zowel een dagexcursie per bus naar een ver weg gelegen doel als een kleine middagexcursie met eigen vervoer naar een interessante plek dicht bij huis.


Chronologie[bewerken | brontekst bewerken]

Hendrik Ouwerling, de naamgever van de vereniging, hield zich vooral bezig met de geschreven geschiedenis van Deurne. Reeds in 1940 was er sprake van een Deurnese heemkundige vereniging, als afsplitsing van Brabantia Nostra.[1] Die vereniging hield echter al snel op te bestaan. Wel verschenen er tijdens de oorlogsjaren een aantal heemkundige artikelen in het Nieuwsblad van Deurne. Naast Wim van Heugten, de redacteur van genoemd blad hielden nog enkele Deurnenaren zich actief bezig met het heem. Zo had pastoor Roes grote belangstelling voor oude beelden en andere kerkschatten van de parochie en verzamelde hij de laatste jaren van zijn leven op zijn ziekbed een groot aantal Deurnese gezegden, uitdrukkingen en vergelijkingen. Hendrik Wiegersma interesseerde zich vooral de regionale volkskunst en de archeologie. Peter Vink tekende in zijn rubrieken Dit Deurne van ons en Zwerftochten door de Peel de verhalen op van de Deurnenaren en Peellanders.

In september 1977 werden de eerste serieuze vergaderingen belegd om tot de oprichting van een Deurnese vereniging te komen. Vooral in Liessel was destijds grote belangstelling voor heemkunde. In Deurne was de teloorgang van de monumentale boerderij De Pelikaan aanleiding tot Bep Beljaars, Laurens de Jonge, Henk Kweens, Johan Engels, Joop Jansen, Martien Welten, Wim van Heugten, Wiro van Heugten, Joep Coppens en Tij Kools waren mensen van het eerste uur. Ook Frans Martens, die zich toen al al intensief bezighield met het verzamelen van Deurnese foto's en documentatie, was in de beginperiode actief betrokken bij de heemkundige activiteiten. Op 23 september 1977 werd besloten tot oprichting van de vereniging. Al in september 1977 werd door Joep Coppens een monumentencommissie ingesteld. Op 23 mei 1978 werd heemkundekring H.N. Ouwerling officieel opgericht met het vaststellen van de statuten.

Het eerste nummer van het verenigingsblad D'n Uytbeyndel verscheen in het voorjaar van 1983. Tot 1990 werd dit blad samen met heemkundekring De Vonder uit Asten-Someren uitgegeven.

In juli 1983 organiseerde de heemkundekring het 35ste driedaagse heemkamp van Brabants Heem met 125 deelnemers.

Tot 1987 moest men zich behelpen met een zolderkamertje in De Wieger. In genoemd jaar kreeg de vereniging de beschikking over het heemhuis aan de Stationsstraat. In september 1989 werd het heemhuis na een grondige opknapbeurt in gebruik genomen. De bibliotheek, die aanvankelijk in de opkamer gehuisvest was, werd later naar de begane grond verplaatst.

Vooral door de inspanningen van Johan Engels werd in 1993 in de tuin van het heemhuis een beugelbaan gerealiseerd.

Op 11 april 2010 ging DeurneWiki van start en op 14 november van dat jaar won dit medium in Moergestel de Willy Knippenbergprijs 2010. Op 14 februari 2012 mochten een vertegenwoordiging van de vereniging in Den Haag de landelijke Geschiedenis Online Publieksprijs voor DeurneWiki in ontvangst nemen.

Sinds 3 februari 1999 beschikt de heemkundekring over een eigen website. Op 15 mei 2012 ging de nieuwe website van de Heemkundekring H.N. Ouwerling officieel online. Ruim tien jaar later bleek er behoefte te zijn aan een nieuwe website. Die ging in februari 2023 de lucht in.

In 2020-2021 leverde de heemkundekring een substantiële bijdrage bij de realisering van de gemeentelijke erfgoedkaart.

Bestuur[bewerken | brontekst bewerken]

Bestuurssamenstelling heemkundekring H.N. Ouwerling
Bestuurslid Beginjaar Eindjaar Functie
Kweens, Henk 1977 1979 voorzitter
Beljaars-Zelissen, Bep 1977 1980 secretaris
Jonge, Laurens de 1977 1984 penningmeester 1980-1982
Engels, Johan 1977 1996
Martens, Frans 1977 1978
Coppens, Joep 1978 1997 voorzitter
Ooij, Jan van 1987 1996
Heugten, Wiro van 1977 1981 penningmeester
Burgering, Joop 1979 1981
Welten, André 1977 ?
Althuizen, Cis 1990 1997
Althuizen, Nel 1982 1991 penningmeester 1982-1990
Eggink, Tineke 1990 1998
Vlies, Bernadette van der 1981 1996
Baars, Anton van 1978 1982
Rossum, Piet van 1983 1989
Peels, Jo 1989 1993 penningmeester 1990-1993
Quispel, Anneroos 1980 1996 secretaris 1981-1996
Joosten, Driek 1984 1996 penningmeester 1993-1996
Kerkhof, Jan van de 1996 1998
Schoutens-Lansu, Wies 1996 2005 secretaris 1996-2005
Maas, Els 2002 2003
Berk, Beppie van den 1998 2000
Neerven, Leo van 1996 2008 penningmeester 1996-2005
Westerlaken, Piet van de 1996 2000 vice-voorzitter 1996-2000
Straaten, Thom van der 1996 2022
Roij, Riet van 1998 1998
Westerlo, Peter van de 1997 2001 voorzitter 1997-2001
Obers, Sjaak 1998 2006 vice-voorzitter 2000-2006
Daele, Theo van 2001 2017 voorzitter 2001-2007
Straaten, Henk van 2003 2017 secretaris 2005-2015
Gerrits, Jan 2000 2010
Vosmeer, Nico 2004 2016 penningmeester
Hofschreuder, Herman 1998 2002
Hendriks, Leny 2006 2023
Berkvens, Rob 2008 2017 voorzitter
Houdt, Gerard van 2008 2016
Hooff, Dick van 2011 2018 notulist
Adriaans, Jan 2015 2023 penningmeester, voorzitter (2017-2022), duo-voorzitter (2022-2023)
Akkers, Karin 2015 2019 secretaris
Heugten, Catrien van 2017 2018
Verbakel, Henk 2017 2021 penningmeester
Thijssen, Jos 2019 heden secretaris
Berkmortel, Michel van den 2020 heden penningmeester
Koppens, Tiny 2021 2022
Baars, Antoine van 2022 heden duo-voorzitter (2022-2023)/voorzitter (2023-)

Ereleden[bewerken | brontekst bewerken]

Ereleden van heemkundekring H.N. Ouwerling
Erelid Sedert
Hohmann-van Doorne,Tiny 1989
Hohmann, Jan 1989
Doorne, Anny van 1989
Joosten, Driek 1996
Engels, Johan 1996
Coppens, Joep 1997
Althuizen, Cis 2000
Daele, Theo van 2010
Westerlo, Peter van de 2010
Heugten, Wiro van 2013
Koolen, Pieter 2018
Vissers, Anton 2018
Hoek, Hans van 2018
Straaten, Thom van der 2022
Adriaans, Jan 2023
Hendriks, Leny 2023

Excursies[bewerken | brontekst bewerken]

Door de heemkundekring worden jaarlijks voor de leden een of meer excursies naar een interessante cultuurhistorische plek of stad georganiseerd. Tot en met 2006 gebeurde dat dikwijls, met name bij de grote excursies, in nauwe samenwerking met heemkundekring De Vonder uit Asten-Someren.

Excursies van heemkundekring H.N. Ouwerling
Datum Bestemming(en)
23 mei 1981 Leuven
12 september 1981 Zuidnederlands Heemkundig Museum Lage Mierde
5 juni 1982 Sint-Jan in 's-Hertogenbosch
18 december 1982 kerkelijk museum van Weert
28 mei 1983 Mechelen
26 mei 1984 Xanten
1 juni 1985 Maastricht
17 mei 1986 kerk en museum Venray
7 juni 1986 Turnhout
13 juni 1987 Thorn
28 mei 1988 Antwerpen
3 juni 1989 Waalwijk, Woudrichem en Dussen
26 mei 1990 Karrenmuseum, Gerard Meeusenmuseum en gemeentehuis Essen (B)
26 mei 1991 Hoogstraten (B)
20 juni 1991 Oudheidkamer Meijel
20 juni 1992 Limbricht en Rolduc
5 juni 1993 Nijmegen
4 juni 1994 Mosterdmuseum Doesburg en paleis Het Loo
1 oktober 1994 Heeswijk
10 juni 1995 Tongeren, fort Eben Emael
14 oktober 1995 Horst, asperge- en champignonmuseum en koperslagersmuseum
15 juni 1996 's-Hertogenbosch
21 september 1996 Heemkamer Barthold van Heesel en galerie-museum Bies Aarle-Rixtel
26 oktober 1996 Gestels Ambachtencentrum Sint-Michielsgestel
7 juni 1997 Rotterdam
18 oktober 1997 Oirschot
25 april 1998 Postel en Mol
20 juni 1998 Kalkar, Xanten en Kleef
19 juni 1999 Buren en Heerlijkheid Mariën waerdt
17 juni 2000 Geertruidenberg en Biesbosch
15 september 2001 Gemert en Handel
27 april 2002 Weverijmuseum Geldrop
8 juni 2002 oude hertogdom Limburg
14 september 2002 Genneper Parkengebied Eindhoven
17 mei 2003 Heuden, Gorinchem en Slot Loevestein
18 oktober 2003 Weert
12 juni 2004 Sint-Odiliënberg, Vlodrop, Montfort, Stevensweert
23 april 2005 Valkerij- en Sigarenmuseum Valkenswaard
4 juni 2005 Tongeren en Zoutleeuw
10 juni 2006 Maastricht
16 september 2006 Helenaveen
23 juni 2007 Cuijk en Ravenstein
1 september 2007 Liessel
14 juni 2008 Bergen op Zoom
14 september 2008 Hart van Helmond
27 juni 2009 Leudal en Roermond
19 september 2009 Ommel en Asten
3 juli 2010 Hilvarenbeek
18 september 2010 Peellimieten
2 juli 2011 Nederrijngebied
17 september 2011 Venray
12 januari 2012 Cultuurhistorie in de Peel
juni 2012 Schokland
1 november 2012 Oorlogsrelicten in de Peel
6 juli 2013 Kleef en omgeving
21 september 2013 Aarle-Rixtel
5 juli 2014 Breda
6 september 2014 Edah-museum Helmond
4 juli 2015 Leuven
30 augustus 2015 Neerkant - museum Techniek met 'n Ziel
2 juli 2016 Zutphen
3 september 2016 Eindhoven - DAF-museum
1 juli 2017 Valkenburg-Kerkrade
9 september 2017 Gemert
30 juni 2018 Luik
8 september 2018 De Halte en Griendtsveen
5 oktober 2019 emaillemuseum Erp
11 september 2021 Oorlogsbegraafplaats Ysselsteyn
9 juli 2022 Elst en Pannerden
10 september 2022 Kilsdonkse Molen
1 juli 2023 Roermond en Weert



Voor een overzicht van alle werkgroepen en hun kennisgebieden zie: de categorie Categorie:Heemkundekring H.N. Ouwerling

Bronnen, noten en/of referenties
  1. "Brabants Heem. Een schoon cultureel werk" in De Koerier nr. 94 oktober 2022