Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis Vanaf 1 januari 2025 wordt dat Iedere eerste maandagochtend en derde woensdagochtend van de maand. |
Helmondseweg
foto collectie Peter Aarts
foto collectie gemeente Deurne
De straatnaam Helmondseweg werd per 1 januari 1955 ingevoerd en kwam voort uit de Helmondschestraat en de Helmondschendijk.
Tracé
Het tracé was vanaf de 19e eeuw tot 1964 een onderdeel van de provinciale verbindingsweg tussen Helmond en Venray en liep vanaf de grens bij de Rakt tot aan het pand Markt 10 (herberg De Gouden Leeuw en later modemagazijn De Zon). In 1964 werd het beheer en het onderhoud van de Helmondseweg door de provincie aan de gemeente Deurne overgedragen.
Aanleg in 1859
De veelvuldige zandverstuivingen maakten het onderhoud van de oude verbindingsweg naar Helmond via de Zandbosweg bijna onmogelijk en daarom werd in 1859 besloten tot de aanleg van een weg. Helemaal willekeurig was de aanleg van deze nieuwe weg niet. Er was al een pad, weliswaar niet in de huidige rechte vorm, dat vanaf de kerk naar de Kleine Bottel, de grens bij de Rakt en vandaar verder naar Brouwhuis liep. Bij genoemde hoeve kruiste dit het pad dat men, komend van Helmond of de Molenhof, bewandelde als men richting Liessel ging. De aanleg van de weg, met een totale lengte van 11.023 meter, werd destijds aangenomen door Jan van de Griendt, dezelfde die enkele jaren daarvoor 610 hectaren grond van de gemeente Deurne en Liessel gekocht had en er Helenaveen op stichtte. Hij was de laagste van negen inschrijvers bij de openbare aanbesteding met een bedrag van 38.788 gulden en moest de weg ook gedeeltelijk bestraten met mopklinkers.[1]
De Helmondseweg was van oudsher een onderdeel van de provinciale verbindingsweg tussen Helmond en Venray die oorspronkelijk liep vanaf de grens bij de Rakt, langs hotel De Zwaan, het pand Markt 10 (herberg De Gouden Leeuw en later modemagazijn De Zon) door het Haageind richting Venray. In de periode tussen 1930 en 1955 heette het deel tussen de Markt en de Heuvelstraat Helmondschestraat en vandaar naar de grens Helmondschendijk. In sommige literatuur wordt beweerd dat het gedeelte tussen de Markt en Heuvelstraat ooit Dorpsstraat zou hebben geheten. Voor de onderbouwing van die bewering is in de formele archieven nog geen bewijs gevonden.
In 1964 werd het beheer en het onderhoud van de Helmondseweg door de provincie aan de gemeente Deurne overgedragen.
De bestaande verkeersmaatregelen verloren daardoor hun rechtsgeldigheid en moesten opnieuw, nu door de gemeenteraad, worden vastgesteld. B en W maakten toen van die gelegenheid gebruik om van de Markt een gewone rotonde te maken waardoor de Helmondseweg vanaf dat moment korter werd en bij Bio Vink begon.
Tolweg
De provincie wilde de aanleg van die weg destijds wel bekostigen maar er moesten tolposten komen om daarmee de investering enigszins terug te verdienen. In het bestek voor de aanleg van de weg, opgesteld op 25 oktober 1860 door de ingenieur van Rijkswaterstaat J. de Kruijff, werden onder meer opgenomen vier stuks tolboomen, met scheeringen, tariefborden, lantaarns, palen enz..[2] Op 30 november 1860 werden de tolposten publiek verpacht. De pachter van de tolpost betaalde jaarlijks het pachtgeld aan de provincie en kon het geïnde tolgeld zelf houden. Het pachtgeld varieerde van 40 tot 80 gulden per jaar. De eerste pachters waren Theodorus Wilh. Passtoors, Peter van Dijk en Antonie van Deursen, allen uit Deurne, en Peter van Bree uit Helmond.[3] Een van die tolposten kwam bij de bocht waar de weg bijna tot aan de spoorlijn komt. Het is onbekend wie de eerste bewoner en tolpachter daar was. Later woonden er achtereenvolgens Andries Hurkmans, Hubertus van de Vranden en Thies Mertens. Het was aantrekkelijk om bij zo'n tolpost ook een herberg te hebben. Het paard was na een lange rit vanuit Helmond dorstig en de voerman had dikwijls na zijn handelstransacties in de stad enkele centen in de knip. Bovendien dwong de slagboom of barrière man en paard tot stoppen. Café De Barrière, in de volksmond ook wel 't Brierke genoemd, sloot in augustus 1978 definitief de tapkraan. De tolpost hield het minder lang uit, die werd waarschijnlijk al opgedoekt bij de afschaffing van de tolgelden op provinciale en rijkswegen per 1 januari 1875, toen de weggebruikers belasting op paarden en trekdieren moesten gaan betalen.
Aandachtspunten Helmondseweg
Aan de Helmondseweg zijn veel markante gebouwen en historische plekken te vinden. De belangrijkste daarvan zijn wel:
- de voormalige bioscoop Bio-Vink,
- de protestantse kerk met de begraafplaats en de joodse begraafplaats van Erwin Michael Joseph,
- de voormalige protestantse pastorie, het geboortehuis van Aaltje Reddingius,
- Helmondseweg 19, de plek waar eens hoeve Ten Velde stond,
- het standbeeld van Hub en Rie van Doorne-Reijnders,
- de plek van de voormalige bierbrouwerij De Pelikaan,
- het pand Heuvelstraat 29 met rijke historie,
- de plek van boerderij De Helleman op Helmondseweg 65,
- de oude gerestaureerde schietbaan bij de Barrier,
- het [[Kruisbeeld (Helmondseweg)|kruisbeeld aan het einde van de Helmondseweg.
Huisnummering 1950-1955
In de periode 1950-1955 werd in de gemeente Deurne de oude wijkindeling vervangen door de huidige adressering met straatnaam waarbij de even huisnummers aan de ene kant van de straat en oneven nummers aan de andere kant gesitueerd waren. Onderstaand ziet u de toen omgenummerde huizen met hun hoofdbewoner. Door op de zandloper te klikken kunt u de betreffende kolom sorteren.
Bronnen, noten en/of referenties
|