Rabo-clubsupport leverde dit jaar 765,88 euro op. Allen die op ons stemden hartelijk dank! Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis |
Maria-Vredeskapel: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
(15 tussenliggende versies door 6 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 3: | Regel 3: | ||
| afbeelding = GM Vredeskapel.jpg | | afbeelding = GM Vredeskapel.jpg | ||
| tekst = aan de [[Vlier]] | | tekst = aan de [[Vlier]] | ||
| locatie = | | locatie = Mariapad 1, Deurne | ||
| gebruik = | | gebruik = kapel | ||
| start = 1944 | | start = 1944 | ||
| gereed = 1944 | | gereed = 1944 | ||
| monumentstatus= [[Gemeentelijk monument]] | | monumentstatus= [[Gemeentelijk monument]] | ||
| architect = Jos. Deltrap | |||
| architect = | |||
}} | }} | ||
[[Bestand:15.469.jpg|thumb|400px|Bouw van het vredeskapelletje.<br><small>Foto collectie Ton Hartjens</small>]] | |||
[[Bestand:Maria-Vredeskapel | [[Bestand:30.860.jpg|thumb|400px|Bouw van het vredeskapelletje.<br><small>Foto collectie Thom van der Straaten</small>]] | ||
[[Bestand: | [[Bestand:17.232.jpg|thumb|400px|<small>Foto collectie gemeente Deurne</small>]] | ||
[[Bestand:07.292.jpg|thumb|400px|Gedenksteen Maria-Vredeskapel.<br><small>Foto collectie Henk van den Broek</small>]] | |||
[[Bestand:07.043.jpg|thumb|400px|Tussen de brandnetels.<br><small>foto collectie gemeente Deurne</small>]] | |||
[[Bestand:09.808.jpg|thumb|400px|<small>Pentekening Cor van den Broek</small>]] | |||
[[Bestand:10.769.jpg|thumb|400px|De kapel in 1990.<br><small>Foto collectie gemeente Deurne</small>]] | |||
[[Bestand:10.770.jpg|thumb|400px|De kapel in 1990.<br><small>Foto collectie gemeente Deurne</small>]] | |||
[[Bestand:00.497.jpg|thumb|400px|<small>Foto collectie oudheidkamer</small>]] | |||
[[Bestand:00.079.JPG|thumb|400px|De murschilderingen van Egbert Dekkers<br><small>Foto collectie oudheidkamer</small>]] | |||
[[Bestand:00.499.jpg|thumb|400px|Het interieur<br><small>Foto collectie oudheidkamer</small>]] | |||
[[Bestand:24.508.jpg|thumb|400px|Kapelaan Donkers met Annie en Berdie van den Broek voor de kapel<br><small>foto collectie Hans van Hoek</small>]] | |||
[[Bestand:07.289.jpg|thumb|400px|Voorgevel 1983.<br><small>foto collectie Henk van den Broek</small>]] | |||
[[Bestand:07.290.jpg|thumb|400px|Gezicht op de Vlier en de Heiakker in 1983.<br><small>foto collectie Henk van den Broek</small>]] | |||
[[Bestand:21.895.jpg |thumb|400px|<small>Gemeentegids Deurne 1990</small>]] | |||
[[File:Schilderij Maria Vredeskapel Deurne IMG 4957.jpg|thumb|400px|Schilderij door onbekende schilder.<ref>Dit schilderij, gesigneerd vH, werd in september 2023 voor fotografie beschikbaar gesteld door Willem de Wit.</ref>]] | |||
De '''Maria-Vredeskapel''' is een geschenk van de Deurnese bevolking ter gelegenheid van het zilveren priesterfeest van [[pastoor Witlox]] in juni 1944. | De '''Maria-Vredeskapel''' is een geschenk van de Deurnese bevolking ter gelegenheid van het zilveren priesterfeest van [[pastoor Witlox]] in juni 1944. | ||
Regel 35: | Regel 31: | ||
== Ontstaansgeschiedenis == | == Ontstaansgeschiedenis == | ||
De ontstaansgeschiedenis van de Maria-Vredeskapel is heel bijzonder, getuige de beschrijving op 12 mei 1945 in het toenmalige weekblad | De ontstaansgeschiedenis van de Maria-Vredeskapel is heel bijzonder, getuige de beschrijving op 12 mei 1945 in het toenmalige weekblad [[Het Licht]]: | ||
:::''De geschiedenis van de Maria-Vredeskapel te Deurne begint op den avond van 9 Februari 1944, toen op de ziekenkamer van [[Lambertus Fredericus Maria Joseph Eijgenraam (1906-1945)|rector Eijgenraam]] de drie Deurnese kapelaans met Assistent Rector van Dijk in het gasthuis aan de [[Kruisstraat]] bijeen waren voor het bespreken der plannen voor het zilveren Priesterfeest van den Pastoor op 14 juni 1944.'' | :::''De geschiedenis van de Maria-Vredeskapel te Deurne begint op den avond van 9 Februari 1944, toen op de ziekenkamer van [[Lambertus Fredericus Maria Joseph Eijgenraam (1906-1945)|rector Eijgenraam]] de drie Deurnese kapelaans met Assistent Rector van Dijk in het gasthuis aan de [[Kruisstraat]] bijeen waren voor het bespreken der plannen voor het zilveren Priesterfeest van den Pastoor op 14 juni 1944.'' | ||
In | In dat artikel staat te lezen dat er een votiefkapel zal worden opgericht ''ter eere van O.L. Vrouw, met een nieuw te kappen beeld erin''. Deurne was toen nog niet bevrijd, men zag verlangend uit naar het einde van de oorlog en de behoefte aan een bidkapel was onder die omstandigheden zeker heel groot. ''Door Moeders hart naar Christus Hart'', zei de pastoor tijdens zijn feestelijke preek op de eerste zondag van mei 1945. | ||
== Oorlog == | == Oorlog == | ||
Tijdens de oorlog was berichtgeving over de bouw van deze kapel uit den boze. Ook de vergunning voor de oprichting ervan zou zeker niet verleend worden. Toch kwam er in 1944 toestemming van | Tijdens de oorlog was berichtgeving over de bouw van deze kapel uit den boze. Ook de vergunning voor de oprichting ervan zou zeker niet verleend worden. Toch kwam er in 1944 toestemming van [[Robert Joseph Johan Lambooij (1904-1992)|burgemeester Lambooij]], die blijkbaar de noodzaak van een dergelijke kapel inzag. De gemeente betrok de architect [[Cornelis van den Broek (1897-1981)|Kees van den Broek]], als technisch ambtenaar van de gemeente Deurne, bij het plan en verleende aan de Deurnese architect [[Joseph Frans Marie Deltrap (1909-1973)|Jos. Deltrap]] de ontwerpopdracht voor de kapel. De beeldhouwer [[Niel Steenbergen]] uit Teteringen, die al bekendheid genoot vanwege zijn religieuze kunstopdrachten, werd gevraagd het Mariabeeld te maken. | ||
== Grond == | == Grond == | ||
Voor de te bouwen kapel werd een plek gevonden aan de | Voor de te bouwen kapel werd een plek gevonden aan de beek de [[Vlier]], achter de [[watermolen (Haageind)|watermolen]] aan het [[Haageind]]. Dat de behoefte aan een kapel onder de mensen inderdaad heel sterk leefde, bewezen [[Petrus van Deursen (1879-1968)|Piet van Deursen]] uit de [[Veldstraat]] en [[Theodore de Smeth van Deurne|baron De Smeth]] door hiervoor ieder een stuk grond te schenken, wat in die barre oorlogsjaren als iets heel bijzonders beschouwd mocht worden. | ||
== Bouwproces == | == Bouwproces == | ||
Architect Deltrap coördineerde blijkbaar met groot enthousiasme de bouw van de kapel. Hij liet tenminste het | Architect Deltrap coördineerde blijkbaar met groot enthousiasme de bouw van de kapel. Hij liet tenminste het terracotta werk in de voorgevel uitvoeren én zorgde voor een gedenksteen, een gevelplastiek en een wijwatervat. Steenhouwerij Raaijmakers uit Helmond vervaardigde een altaar van natuursteen. De lichtkroon en de acht kandelaars werden besteld bij de kunstsmid G. Pas te Acht bij Eindhoven. Op 21 april 1944 werd door de [[Bouwbedrijf Lutters|aannemers Paul en Jan Lutters]] begonnen met het metselen van de fundering. Via een van de kapelaans werd een arbeider gevonden, [[Arnoldus van der Zanden (1876-1950)|Nol van der Zanden]], die direct met de bouw van de vredeskapel wilde beginnen. | ||
In de annalen van de Maria-Vredeskapel is ook terug te vinden dat er in de loop van de middag een tweede arbeider werd gevonden, een zekere “[[Bert Rooijakkers]], die bij alle moeilijkheden die het lastige graafwerk opleverde door zijn luim en scherts er steeds den moed in wist te houden. En ook dat het vervoer van zand, steigerwerk, steen, cement en hout geheel gratis met kar en paard van de Deurnesche boeren is gebeurd.” Deze Bert Rooijakkers werd ook de metselaar van het bouwwerkje en uit de annalen blijkt dat hij dit met veel liefde heeft gedaan. Ook [[Jochem Rooijakkers]], een broer van Bert, heeft tijdens de werkzaamheden de handen flink uit de mouwen gestoken. | In de annalen van de Maria-Vredeskapel is ook terug te vinden dat er in de loop van de middag een tweede arbeider werd gevonden, een zekere “[[Bert Rooijakkers]] <ref>Er is geen Bert Rooijakkers aangetroffen die een broer Jochem had. Wel waren er vader en zoon Joachim Rooijackers, waarbij zowel een grootvader als een andere zoon Johannes Hubertus heetten.</ref>, die bij alle moeilijkheden die het lastige graafwerk opleverde door zijn luim en scherts er steeds den moed in wist te houden. En ook dat het vervoer van zand, steigerwerk, steen, cement en hout geheel gratis met kar en paard van de Deurnesche boeren is gebeurd.” Deze Bert Rooijakkers werd ook de metselaar van het bouwwerkje en uit de annalen blijkt dat hij dit met veel liefde heeft gedaan. Ook [[Joachim Rooijackers (1874-1952)|Jochem Rooijakkers]], een broer van Bert, heeft tijdens de werkzaamheden de handen flink uit de mouwen gestoken. | ||
Het smeedwerk, zoals deurbeslag, kandelaars en dergelijk is uitgevoerd door het bedrijf Munsters uit Erp | Het smeedwerk, zoals deurbeslag, kandelaars en dergelijk is uitgevoerd door het bedrijf Munsters uit Erp. | ||
== | ==Het zilveren priesterfeest== | ||
Op 14 juni | Over het zilveren priesterfeest van pastoor Witlox en de kapel werd in het parochiememoriaal het volgende aangetekend. | ||
:''Op 14 juni vierde de pastoor zijn zilveren jubilé. Een comité had reeds maanden te voren zijn werkzaamheden aangevangen. Kerk en kapelmeesters deden een oproep aan de parochianen en de heren kapelaans gingen huis aan huis en zamelden geld in om een vredeskapel te stichten ter ere van Maria, die dan aan den pastoor zou worden aangeboden. <br>Veel werk moest er verzet worden en kapelaan Donkers "sjouwde" in letterlijken zin alles bij elkaar: de plaats, de toestemmingen, de materialen enz. En op de dag van 't feest was dan ook 't kappelletje gedeeltelijk gereed. Het beeld, gemaakt door den beeldhouwer Van Steenbergen uit Breda was er ook. En zo brak dan ook de dag aan. Deurne had "zondag". Jammer dat uitwendige tooi moest ontbreken. De bezettende macht stond geen uiterlijke feestviering toe. Zoveel te mooier was 't in de kerk. 'n Weelde van witte bloemen sierde priesterkoor en kerk. 't Was schitterend. 'n Versterkt koor voerde de gezangen uit onder de Hoogmis, die overvol was met gelovigen, zoals ook de andere H. Missen des morgens, waaronder algemene H. Communie. Mgr. Dr. Witlox hield de feestpreek. Na de Hoogmis volgde 'n drukbezochte receptie in de pastorie, die zo zachtjesaan gevuld werd met bloemstukken. Na de middag werd de pastoor door de bouwcommissie naar de Maria Vredekapel vergezeld, die aan den pastoor werd overgedragen.<br>Na den middag had 'n plechtig lof plaats en 'n kinderhulde op de speelplaats van de Fratersschool. Die hulde was 'n hulde aan den priester en 't priesterschap, uitgebeeld in zang en declamatie. Tot slot zongen alle kinderen enthousiast hun feestlied den pastoor ter ere. Ondanks de drukkende tijdsomstandigheden was 't een mooie, waardige viering van 't priesterfeest.<br>De volgende dagen maakten duizend schoolkinderen, over drie dagen verdeeld, per paard en wagen een tocht naar den speeltuin te Helmond, 'n tractatie van den pastoor!<br>Bij den pastoor, bij volwassenen en kinderen liet de dag van 't zilveren jubilé een onuitwisbare indruk achter. | |||
== | ==Latijnse tekst== | ||
In het parochiearchief wordt een door architect Deltrap vervaardigde latijnse tekst bewaard. Waarschijnlijk is een identieke tekst in een koker ingemetseld in de Maria-Vredeskapel. De tekst luidt als volgt: | |||
:''In Nomine Domini Nostri Iesu Christi Benedicti - Amen<br>Anno nativitatis eiusdem millesimo nongentesimo quadragesimo quarto a libertate fidei hoc loco restituta ducentesimo septuagesimo secundo pontificatus Pii XII papae quinto bello horribilo iam per plurimos annos grassante<br>Pastoris iubilaei gratae et piae memoriae<br>Sacellum hoc dedicatum fuit beatae Virgini Reginae Pacis en Fedei speculo<br>Datum in Deurne a.d. XVIII Kal. Jul.<br>fec. Jos Deltrap'' | |||
== Oorlogsschade == | |||
Op 14 juni 1944 werd de kapel in gebruik genomen. In nog geen twee maanden tijd stond de kapel er dus, een teken dat er door iedereen die erbij betrokken was keihard aan gewerkt werd, ook een duidelijk signaal dat de behoefte aan deze kapel onder de mensen heel sterk leefde. Bij [[de bevrijding van Deurne]] op 24 september 1944 liep de kapel wel wat schade op en is ook het hoofd van het Mariabeeld van de romp afgebroken. In een krantenbericht van 29 april 1955 is te lezen dat men de beeldhouwer [[Jules Rummens]] uit Roermond opdracht gegeven heeft een nieuw Mariabeeld te vervaardigen. ''Het werd een waardig kunstwerk, afkomstig uit de keramische kunstateliers Sint-Joris te Beesel (L).'' | |||
== Tien jaar Maria-Vredeskapel == | |||
Op zondag 1 mei 1955 werd het feit herdacht dat het ''kapelleke'' aan de Vlier tien jaar daarvoor werd ingewijd door pastoor Witlox. De Maria-hulde bestond uit een plechtig lof met Maria-preek in de grote kerk. Na het lof werd een dankprocessie gehouden naar de Maria-Vredeskapel. Aanvankelijk dreigde de dankprocessie te mislukken. Zondag 1 mei 1955 werd begonnen met een stralende hemel en een zomerzonnetje. Maar 's middags tegen 2 uur brak er een zwaar noodweer los met onweer, [[hagel]] en wolkbreuken. De wegen waren op sommige plaatsen letterlijk overstroomd maar Maria bracht de golven als het ware tot bedaren en toen de processie moest beginnen was het echt Maria-weer. De volgorde van de stoet was als volgt: misdienaars met kruis en flambouwen, bruidjes, meisjes van de lagere school, jongens van de lagere school, meisjeskoor, [[Wilbert-zangertjes]], priester en assistenten, dames, heren. | |||
Om het verkeer niet te hinderen en om ongelukken te voorkomen werd iedereen geadviseerd om goed rechts te houden en aan te sluiten in rijen van vier. De processie trok hierna vanuit de kerk door de [[Kerkstraat]] en het [[Haageind]]. Tijdens de processie werd het rozenhoedje gebeden. | |||
== Verval == | |||
Misschien had het ook te maken met de secularisatie binnen de rooms-katholieke kerk. In de jaren die volgden raakte de Maria-Vredeskapel langzaam in verval. In 1965 was [[Clemens Antoon Josephus Maria Gerris (1917-1987)|pastoor Gerris]] genoodzaakt om, vanwege de toenemende onveiligheid en het vandalisme, de kostbaarheden, inclusief twaalf prachtige bidstoelen en een grote stoel met armleuningen, uit de kapel te verwijderen. De kapel werd na de ontruiming helemaal niet meer gebruikt en raakte zodoende nog verder in verval. Het was een treurige periode voor alle mensen die in het laatste jaar van de [[Tweede Wereldoorlog]] met zoveel zorg de Maria-Vredeskapel hadden opgericht. | |||
Bij de realisering van het plan [[Heiakker]] ontstond behoefte om het Vredeskapelletje, dat al jaren in onbruik was en in een vervallen staat verkeerde en ook al geruime tijd vrijwel onbereikbaar was, weer te ontsluiten. | |||
Een werkgroep hield een eerste bespreking op 4 juli 1984 in zalencentrum [[De Vierspan]]. Het werd een eerste oriënterend gesprek. Later op de avond ging de werkgroep, op verzoek van een van de leden, ter plaatse de situatie in ogenschouw nemen. Het verval van de kapel viel mee. In De Vierspan benadrukte pastoor Gerris nog eens dat het beheer van de kapel straks het allerbelangrijkste was, ''na herstel mag de kapel niet opnieuw in verval raken''. | |||
De parochievergadering achtte vooralsnog de restauratie van de Maria-Vredeskapel te weinig onderbouwd. Er moesten duidelijke gegevens en argumenten aangedragen worden op grond waarvan het kunnen functioneren van de kapel aannemelijk werd gemaakt. Pas daarna kon bezien worden of en onder welke voorwaarden verlof tot restauratie kon worden gegeven en overdracht van beheer respectievelijk eigendom kon plaatsvinden. Volgens secretaris [[Aloijsius Leonardus van de Burgt (1922-2014)|Louis van de Burgt]] vreesde de parochievergadering dat zich anders opnieuw een situatie voor zou kunnen doen, die voor degenen, die zich inspanden voor de bouw, respectievelijk de restauratie van de kapel, uiterst pijnlijk zou zijn. De parochievergadering sprak wel haar waardering en dankbaarheid uit voor de inspanningen van de werkgroep. | |||
== Herstel == | |||
Steeds meer mensen gingen op zoek naar stille plekjes om zich even terug te trekken in gebed en bezinning. Binnen de Deurnese gemeenschap groeide het verlangen naar het herstel van de Maria-Vredeskapel. In 1984 werd een werkgroep opgericht om het verval definitief te keren en de kapel te restaureren. Met dit doel voor ogen probeerde men de kapel over te nemen van het kerkbestuur van de [[Sint-Willibrordusparochie (Deurne)|parochie Deurne-centrum]]. Het parochiebestuur stond daar aanvankelijk afwijzend tegenover, maar door tussenkomst van het bisdom ’s-Hertogenbosch werd de kapel op 1 juli 1987 toch overgedragen aan de [[Stichting Maria- Vredeskapel]]. In het dagelijks bestuur namen zitting: | |||
*Wethouder [[Peter Aloisius Catharina Hanssen (1952)|Peter Hanssen]] uit [[Liessel]], als voorzitter | |||
*[[Martinus Johannes Antonius Maria Keunen (1938-2011)|Martien Keunen]] uit Deurne, als secretaris en | |||
*[[Paul Spoelstra]] uit Deurne als penningmeester. | |||
== Acties == | |||
Er werden met groot succes talloze acties ondernomen om geld in te zamelen voor de restauratie van de kapel. Een kleine greep uit het groot aantal initiatieven dat toen genomen werd door een aantal mensen uit de Deurnese gemeenschap, initiatieven die behoorlijk wat geld opbrachten: | |||
*[[Wereldrecord rikken|Wereldrecordpoging rikken]] in de [[Zeilberg]], | |||
*Het exposeren van kerstgroepen in de hal van het Deurnese [[gemeentehuis]], | |||
*Kerstconcert van [[De Hosbengels]], | |||
*Tweede druk van het kwartetspel ''[[D'n Uitloat]]''. | |||
Hieruit bleek hoe graag de Deurnese bevolking de Maria-Vredeskapel in ere wilde herstellen. | |||
== Overdracht == | == Overdracht == | ||
De stichting Maria-Vredeskapel in Deurne wilde snel aan de slag met de restauratie van de kapel. Dit was mogelijk omdat de Vredeskapel op 1 juli 1987 door de | De stichting Maria-Vredeskapel in Deurne wilde snel aan de slag met de restauratie van de kapel. Dit was mogelijk omdat de Vredeskapel op 1 juli 1987 door de parochie aan de stichting was overgedragen. Het dak van de kapel had een opknapbeurt nodig en de toegangsdeuren moesten helemaal worden vernieuwd. Ook was er geld nodig voor een nieuw interieur want de dertien bidstoelen waren verplaatst naar de [[Sint-Willibrorduskerk (Deurne)|Willibrorduskerk]] op de [[Markt]]. In overleg met de gemeente realiseerde de stichting bovendien een verharde ontsluiting via de [[Appeldijk]]. | ||
== Giften == | == Giften == | ||
Op 11 augustus 1987 kreeg de stichting de volgende brief van [[Martien van Doorne]]: | Op 11 augustus 1987 kreeg de stichting de volgende brief van [[Martien van Doorne]]: | ||
:''Geacht bestuur, Deze dagen ontving mijn moeder, mevrouw [[Maria Hendrica Reijnders|M.H. van Doorne – Reijnders]], uw brief van 28 juli j.l., waarin u haar een uitgebreide uiteenzetting geeft over uw nieuwe stichting en over de op handen zijnde restauratie van de Maria-Vredeskapel. Namens de familie van Doorne kan ik u mededelen dat zij voor dit zinvolle restauratie-project een bedrag van f. 1.500,- hebben overgeschreven op rek. 11.08.98.893 t.n.v. Stichting Maria-Vredeskapel. Uw bestuur veel succes toewensend bij de nog te organiseren acties, verblijf ik, Met vriendelijke groeten en hoogachting.'' | |||
Op 29 oktober 1987 reageerde de [[Rabobank Deurne]] aldus: | Op 29 oktober 1987 reageerde de [[Rabobank Deurne]] aldus: | ||
:''Hierbij delen wij u mede, dat onze bank u een bedrag van f. 1000,- toezegt voor de restauratie van de bedoelde kapel. Dit bedrag zal aan u beschikbaar worden gesteld, zodra de restauratie daadwerkelijk heeft aangevangen en er sprake is van ontsluiting van het bedoelde terrein.'' | |||
Het bestuur van de stichting | Het bestuur van de stichting Nacht van Zeilberg wilde tijdens dat evenement ook het publiek in de gelegenheid stellen om een premie beschikbaar te stellen. Daarbij wilde men een handje helpen door langs de route te collecteren. Bovendien had de stichting gemeend om ook iets te moeten doen voor een vereniging of instelling die zich in Deurne bijzonder verdienstelijk maakte. De helft van de opbrengst van de collecte werd daarom beschikbaar gesteld aan de stichting Maria-Vredeskapel. Er werd gecollecteerd van 19.00 tot 20.30 uur. Opbrengst voor de kapel was f. 763,40. | ||
== Rikmarathon == | == Rikmarathon == | ||
Regel 129: | Regel 118: | ||
== Sponsorwandeltocht == | == Sponsorwandeltocht == | ||
Er stond toen nog een grote actie op de rol. Twee Deurnenaren, [[Harrie Verhees]] en [[Jan van de Westerlo]], zouden hier hun medewerking aan geven door een sponsorwandeltocht te lopen van 100 kilometer. Ook het gemeentebestuur en de pastores gingen, samen met andere sympathisanten, ''stappen'' voor de kapel. De marathon werd gehouden op 17 en 18 september 1988. Ondanks vele muzikale optredens liet het publiek verstek gaan, want speaker [[Gerardus Johannes Maria van den Boomen (1928-2003)|Geert van den Boomen]] schreeuwde 's middags door de microfoon op de [[Markt]]: ''Mensen van Deurne wordt eens wakker, jullie laten ons in de steek''. Toch was de opbrengst nog 7500 gulden. | |||
== Restauratie == | |||
Op 17 juni 1988 kon een begin gemaakt worden met de restauratie. Het kassaldo van de stichting bedroeg toen ruim 18.500 gulden. De bouwcommissie stond onder leiding van [[Gerardus Theodorus Maria van Nunen (1913-1993)|Siraar van Nunen]]. | |||
De stichting Maria-Vredeskapel gaf aan de amateurbeeldhouwer [[Joris van Schijndel]] opdracht een nieuw [[Mariabeeld]] te maken. Bij de heropening van de gerestaureerde kapel werd dit houten beeld ingezegend en op het altaar geplaatst door deken [[Henricus Catharina Anna Maria Tops (1935-2018)|Hein Tops]]. | |||
== Heropening == | == Heropening == | ||
Op zaterdag 24 september 1988 werd namens de vijf Deurnese parochies het nieuwe beeld van [[Joris van Schijndel]] gezegend door deken [[Henricus Catharina Anna Maria Tops (1935)|Hein Tops]]. Ook | Op zaterdag 24 september 1988 werd namens de vijf Deurnese parochies het nieuwe beeld van [[Joris van Schijndel]] gezegend door deken [[Henricus Catharina Anna Maria Tops (1935)|Hein Tops]]. Ook [[burgemeester Van Genabeek]] en stichtingsvoorzitter Peter Hanssen hielden een toespraak. De plechtigheid werd opgeluisterd door de gilden uit Deurne, Liessel en [[Vlierden]] en het ouderenkoor van Groot-Deurne onder leiding van [[Cornelis Verberne]] uit Vlierden. Het was slecht weer. Na de zegening wordt het beeld naar binnen gedragen door voorzitter Peter Hanssen en secretaris Martien Keunen. Ondertussen zong [[Ria Bouwmans|Ria Honings–Bouwmans]] het Ave Maria. Zij schreef ook een gedicht, dat later een ereplaatsje kreeg in de kapel. In de zomer van 1989 werd ook een buitentuin rond de kapel aangelegd. Op 29 september 1989 berichtte het Weekblad voor Deurne dat er f. 28626,00 was ingezameld voor de kapel. | ||
== Vernielingen == | |||
Zelfs na de restauratie van de kapel werden er aanvankelijk talloze vernielingen gepleegd. De stichting én veel Deurnenaren waren daarover zeer ontdaan, maar men liet zich door het vandalisme niet uit het veld slaan. Het was al genoeg gebleken dat er steeds meer behoefte bestond aan een dergelijke kapel, een stilteruimte waarin men zich heel even kon terugtrekken. Alles wat kapot was, werd dus weer hersteld en ook de mooie wandschildering van de kunstenaar rector [[Egbert Dekkers]] werd in ere hersteld. In mei 1997 werd de Maria-Vredeskapel zelfs weer verrijkt met een beeld van [[Niel Steenbergen]]. Na 53 jaar had de kapel weer een beeld van de kunstenaar uit Teteringen. De kapel had weer een altaar en de Deurnese kunstenaar [[Pieter Wiegersma]] had [[epoxyramen in de Maria-Vredeskapel|sfeervolle epoxyramen]] ontworpen voor de kleine, diepe vensters van de kapel. Ook het secco (wandschildering) van priester-schilder Egbert Dekkers werd gerestaureerd. | |||
== Bomen == | == Bomen == | ||
Op 18 oktober 1988 kopte het Helmonds Dagblad: | Op 18 oktober 1988 kopte het Helmonds Dagblad: ''Deurne tikt stichting op de vingers voor illegaal kappen''. De stichting Maria-Vredeskapel werd door B&W op de vingers getikt voor het illegaal kappen van twee bomen. Het college had de kapvergunning geweigerd en droeg de stichting op voor de twee verwijderde bomen drie nieuwe aan te planten. Woordvoerder Peter Hanssen van de stichting vermoedde dat het college bij haar beslissing was beïnvloed door een brief van buurtbewoner Pieter Wiegersma, de bewoner van het [[Klein Kasteel ]]), die zich bij de gemeente zou hebben beklaagd over de gekapte bomen. Op 19 oktober, dus een dag later, kopte dezelfde krant: ''College Deurne biedt stichting zijn excuses aan''. De krant schreef verder: ''Burgemeester en wethouders van Deurne gaan hun excuses aanbieden aan het bestuur van de stichting Maria-Vredeskapel, zo hebben ze gisteren besloten.'' De gemeente had nota bene zélf een bedrijf gestuurd om een van de twee bomen te rooien. Gemeentesecretaris [[Johannes Wilhelmus Maria Juliana van Roosmalen (1930)|Jan van Roosmalen]] zei later de toonzetting van de brief achteraf te betreuren. De stichting plantte drie nieuwe beuken, maar dat besluit was al genomen voordat de gemeente daar opdracht voor had gegeven. | ||
== Tentoonstelling == | == Tentoonstelling == | ||
Regel 145: | Regel 144: | ||
== Berging == | == Berging == | ||
In 1993 werd toestemming verkregen om een tijdelijke houten opslagruimte te vergroten en te vernieuwen door een stenen berghok. Daarin kwam ook de meterkast voor de elektriciteit. Voor de bouw van het berghok en de aanleg van een elektriciteitskabel vanaf de [[Appeldijk]] (thans [[Haageind]]) had een stichting uit Rotterdam, ( de stichting Katholieke Noden), tienduizend gulden beschikbaar gesteld. [[Hubert Engelen]] klaarde deze klus samen met andere leden van de bouwcommissie. In de berging werd een pomp geslagen waardoor de beschikking kwam over water voor de bloemen en planten in de tuin. De Vredeskapel werd ook in die tijd geteisterd door dieven en vandalen. | In 1993 werd toestemming verkregen om een tijdelijke houten opslagruimte te vergroten en te vernieuwen door een stenen berghok. Daarin kwam ook de meterkast voor de elektriciteit. Voor de bouw van het berghok en de aanleg van een elektriciteitskabel vanaf de [[Appeldijk]] (thans [[Haageind]]) had een stichting uit Rotterdam, ( de stichting Katholieke Noden), tienduizend gulden beschikbaar gesteld. [[Hubertus Johannes Theodorus Engelen (1939-2019)|Hubert Engelen]] klaarde deze klus samen met andere leden van de bouwcommissie. In de berging werd een pomp geslagen waardoor de beschikking kwam over water voor de bloemen en planten in de tuin. De Vredeskapel werd ook in die tijd geteisterd door dieven en vandalen. Onder meer werden het offerblok gestolen en werden vernielingen aangericht. | ||
== Wandschildering == | == Wandschildering == | ||
Op 4 november 1993 werd bekendgemaakt dat de wandschildering van het gewelf een grote opknapbeurt zou krijgen | Op 4 november 1993 werd bekendgemaakt dat de wandschildering van het gewelf een grote opknapbeurt zou krijgen. De restauratie werd verricht door de restaurateurs John Post (Breda) en Frank Witte (Roosendaal). De secco bestaat uit lijmverf op stuc. Met de hulp en medewerking van sympathisant pastoor Jan Hoes uit Vught werden de restauratiekosten van bijna 12000 gulden door meerdere sponsors uit de omgeving van Breda betaald. | ||
== Vijftig jaar Maria-Vredeskapel == | == Vijftig jaar Maria-Vredeskapel == | ||
De commissie die de herdenking van vijftig jaar Maria-Vredeskapel voorbereidde, had een actie op touw gezet onder het motto: | De commissie die de herdenking van vijftig jaar Maria-Vredeskapel voorbereidde, had een actie op touw gezet onder het motto: ''Zet Maria in het licht''. Het doel was geld bij elkaar te brengen voor het verlichten van de kapel. De actie was een initiatief van Hubert Engelen. Het 50-jarig bestaan werd gevierd met een plechtig lof en het bidden van het rozenhoedje. Voorganger was [[Antonius Hasselman (1946)|pastoor Hasselman]]. Er werd gezongen door het dameskerkkoor uit de [[Sint-Jozefparochie]]. Het werd een stijlvolle viering met 150 bezoekers. De commissie schreef in een advertentie: ''Graag willen wij langs deze weg iedereen hartelijk bedanken die op welke wijze dan ook heeft bijgedragen aan het slagen van het 50-jarig bestaan van de Maria-Vredeskapel. Het was een dag die wij nooit meer zullen vergeten''. | ||
== Gemeentelijk monument == | == Gemeentelijk monument == | ||
Op 4 februari 1997 besloot de raad van de gemeente Deurne, op voordracht van het college van B en W, de kapel de status van gemeentelijk | Op 4 februari 1997 besloot de raad van de gemeente Deurne, op voordracht van het college van B en W, de kapel de status van gemeentelijk monument te verlenen. [[Burgemeester Smeets]] eindigde de brief, waarin hij daarvan mededeling deed aan de stichting, als volgt: ''Voor alle duidelijkheid melden wij u dat vanaf heden de geldende monumenten- en subsidieverordening op uw pand van toepassing zijn. Dit betekent dat bij eventuele wijzigingen aan uw pand u vergunningplichtig bent''. | ||
== Bronzen Mariabeeld == | == Bronzen Mariabeeld == | ||
Op zaterdag 17 mei 1997 werd de kapel verrijkt met een nieuw en kostbaar bronzen Mariabeeld. Het was het laatste werkstuk van de bekende kunstenaar en beeldhouwer [[Niel Steenbergen]]. Het bronzen Madonnabeeld kwam kort voor zijn dood gereed. Steenbergen overleed op 8 maart 1997 op 85-jarige leeftijd. Het beeld dat enkele tienduizenden guldens | Op zaterdag 17 mei 1997 werd de kapel verrijkt met een nieuw en kostbaar bronzen Mariabeeld. Het was het laatste werkstuk van de bekende kunstenaar en beeldhouwer [[Niel Steenbergen]]. Het bronzen Madonnabeeld kwam kort voor zijn dood gereed. Steenbergen overleed op 8 maart 1997 op 85-jarige leeftijd. Het beeld dat enkele tienduizenden guldens kostte, werd betaald door een aantal sponsors die buiten Deurne woonden. Ter bescherming van het Mariabeeld werd tegelijk ook een hekwerk geplaatst. De kunstenaar Steenbergen maakte in 1944 ook het eerste Mariabeeld voor de Deurnese kapel. Het nieuwe beeld werd op 15 augustus 1997 ingezegend door Maria-priester Jan Hoes uit Vught. Hij deed dat met een mix van ''bijzonder'' water. Hij haalde het water in Lourdes en putte het ook op uit de rivier de Jordaan waarin Jezus werd gedoopt. Er waren enkele honderden belangstellenden waaronder de 85-jarige mevrouw Else Steenbergen–Potjer, de vrouw van de overleden kunstenaar Niel Steenbergen. Bisschop Ter Schure sprak schriftelijk de hoop uit dat velen hun weg naar de kapel zouden weten te vinden. | ||
== Soldatenklok == | == Soldatenklok == | ||
In juli 1997 kreeg de kapel een nieuwe aanwinst. De stichting kreeg een cadeau in de vorm van een bronzen klok. De blok werd opgehangen in het torentje van de kapel. De firma CSV uit Helmond voorzag de klok voorzien van een elektrische aandrijving. ’s Middags om 12.00 uur luidde voortaan automatisch het | In juli 1997 kreeg de kapel een nieuwe aanwinst. De stichting kreeg een cadeau in de vorm van een bronzen klok. De blok werd opgehangen in het torentje van de kapel. De firma CSV uit Helmond voorzag de klok voorzien van een elektrische aandrijving. ’s Middags om 12.00 uur luidde voortaan automatisch het Angelus. Het bronzen klokje was afkomstig uit het Duitse Blomberg. Daar waren de soldaten gelegerd die rond 2000 definitief verplaatst zouden worden naar vliegbasis De Peel. Onder hen bevond zich ook [[Herman de Dood]], die zich met zijn gezin in Deurne vestigde. Samen met zijn vrouw was hij in Blomberg actief als koster. In Deurne sloten beiden zich aan bij de werkgroep van de stichting Maria-Vredeskapel. Toen in 1965 een Protestants Militair Tehuis (PMT) in Blomberg in gebruik werd genomen kreeg het nieuwe gebouw een bronzen klok. Deze klok, met de inscriptie ‘Waar de geest des Heren is is vrijheid’, werd gegoten bij de firma Jos van de Kerkhof in Aarle-Rixtel. Aalmoezenier J. Maes ontfermde zich over de bronzen klok in afwachting van een passende bestemming. Herman de Dood dacht meteen aan onze kapel en bij aalmoezenier Maes vond hij een gewillig oor. | ||
==Viering 75 jaar Maria-Vredeskapel== | |||
Zondag 16 juni 2019 werd het 75-jarige jubileum gevierd met een gebedsdienst in de open lucht op het plein voor de kapel. De dienst werd opgeluisterd met zang en muziek. Op een scherm werden oude foto’s vertoond uit een collectie van Hubert Engelen. | |||
Teun Mutsaers en Peter Hanssen vormden samen de jubileumcommissie voor de viering van het 75-jarige bestaan van de kapel. Die viering begon met een ontvangst vanaf 13.15 uur bij het [[Haageind 39-41|Dinghuis]]. Onder begeleiding van het [[Sint-Antonius Abtgilde]] vertrokken de aanwezigen om 13.45 uur naar de kapel. Van 14.00 tot 15.00 uur werd in de open lucht op het plein voor de kapel een gebedsdienst gehouden met zang door het kerkkoor uit Deurne en met muziek. Voorganger was pastoor [[Paul Janssen]]. Tijdens de dienst werd een jubileumkaars ingewijd, geschonken door Hubert Engelen. | |||
== Chronologie == | == Chronologie == | ||
Regel 177: | Regel 181: | ||
*In juli 2003 werd het offerblok opengebroken | *In juli 2003 werd het offerblok opengebroken | ||
*In april 2004 werden vernielingen aangericht (schade 1500 euro). Een Deurnenaar betaalde de schade. | *In april 2004 werden vernielingen aangericht (schade 1500 euro). Een Deurnenaar betaalde de schade. | ||
*Voor vernieuwing van dak en hemelwaterafvoer, totale kosten 15.700 euro, werd een gift van | *Voor vernieuwing van dak en hemelwaterafvoer, totale kosten 15.700 euro, werd een gift van 7.500 euro ontvangen en in februari 2005 stelde [[Vriendenkring Ons Deurne]] 500 euro beschikbaar. afkomstig uit de opbrengst van het boek [['s Levens Zoet]].. | ||
*In augustus 2006 kreeg de kapel het angelusklokje van de [[Heilige Geestparochie]] in bruikleen. Op 9 september werd het klokje door pastor [[Paul Janssen]] ingezegend. | |||
*In maart 2010 nam de Stichting Maria Vredeskapel het beheer van de [[grafkapel De Maurissens]] in [[Vlierden]] over van [[heemkundekring H.N. Ouwerling]]. | |||
* | |||
{{Appendix|2= | |||
*Maria-Vredeskapel, [[Het Licht]] van zaterdag 3 augustus 1946 | |||
* Martien Keunen - Maria-Vredeskapel Deurne 1944-2004 | |||
---- | |||
{{references}} | |||
}} | |||
[[categorie:kapel]] | [[categorie:kapel]] | ||
[[categorie:Gemeentelijk monument]] | |||
{{DeurneWiki_TR_plekke_poi | {{DeurneWiki_TR_plekke_poi | ||
|Omschrijving=De Maria-Vredeskapel werd in 1944 nog tijdens de oorlog gebouwd als geschenk van de Deurnese bevolking aan pastoor Witlox bij gelegenheid van zijn zilveren priesterfeest. Bijzonder is dat de dader van de beruchte moord op Pietje Munsters (De Goede Moordenaar) na het uitzitten van zijn straf nog meehielp met het bouwen van deze kapel die ontworpen is door architect Jos Deltrap. Na een lange periode van verval en vandalisme werd de kapel eind jaren '80 onder de hoede van de Stichting Maria-Vredeskapel gerestaureerd. | |Omschrijving=De Maria-Vredeskapel werd in 1944 nog tijdens de oorlog gebouwd als geschenk van de Deurnese bevolking aan pastoor Witlox bij gelegenheid van zijn zilveren priesterfeest. Bijzonder is dat de dader van de beruchte moord op Pietje Munsters (De Goede Moordenaar) na het uitzitten van zijn straf nog meehielp met het bouwen van deze kapel die ontworpen is door architect Jos Deltrap. Na een lange periode van verval en vandalisme werd de kapel eind jaren '80 onder de hoede van de Stichting Maria-Vredeskapel gerestaureerd. |
Huidige versie van 26 jan 2024 om 11:57
Maria-Vredeskapel | ||
aan de Vlier | ||
Locatie | Mariapad 1, Deurne | |
Gebruik | kapel | |
Start bouw | 1944 | |
Gereed | 1944 | |
Monument status | Gemeentelijk monument | |
Bouwpartners | ||
Architect | Jos. Deltrap |
De Maria-Vredeskapel is een geschenk van de Deurnese bevolking ter gelegenheid van het zilveren priesterfeest van pastoor Witlox in juni 1944.
Ontstaansgeschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
De ontstaansgeschiedenis van de Maria-Vredeskapel is heel bijzonder, getuige de beschrijving op 12 mei 1945 in het toenmalige weekblad Het Licht:
- De geschiedenis van de Maria-Vredeskapel te Deurne begint op den avond van 9 Februari 1944, toen op de ziekenkamer van rector Eijgenraam de drie Deurnese kapelaans met Assistent Rector van Dijk in het gasthuis aan de Kruisstraat bijeen waren voor het bespreken der plannen voor het zilveren Priesterfeest van den Pastoor op 14 juni 1944.
In dat artikel staat te lezen dat er een votiefkapel zal worden opgericht ter eere van O.L. Vrouw, met een nieuw te kappen beeld erin. Deurne was toen nog niet bevrijd, men zag verlangend uit naar het einde van de oorlog en de behoefte aan een bidkapel was onder die omstandigheden zeker heel groot. Door Moeders hart naar Christus Hart, zei de pastoor tijdens zijn feestelijke preek op de eerste zondag van mei 1945.
Oorlog[bewerken | brontekst bewerken]
Tijdens de oorlog was berichtgeving over de bouw van deze kapel uit den boze. Ook de vergunning voor de oprichting ervan zou zeker niet verleend worden. Toch kwam er in 1944 toestemming van burgemeester Lambooij, die blijkbaar de noodzaak van een dergelijke kapel inzag. De gemeente betrok de architect Kees van den Broek, als technisch ambtenaar van de gemeente Deurne, bij het plan en verleende aan de Deurnese architect Jos. Deltrap de ontwerpopdracht voor de kapel. De beeldhouwer Niel Steenbergen uit Teteringen, die al bekendheid genoot vanwege zijn religieuze kunstopdrachten, werd gevraagd het Mariabeeld te maken.
Grond[bewerken | brontekst bewerken]
Voor de te bouwen kapel werd een plek gevonden aan de beek de Vlier, achter de watermolen aan het Haageind. Dat de behoefte aan een kapel onder de mensen inderdaad heel sterk leefde, bewezen Piet van Deursen uit de Veldstraat en baron De Smeth door hiervoor ieder een stuk grond te schenken, wat in die barre oorlogsjaren als iets heel bijzonders beschouwd mocht worden.
Bouwproces[bewerken | brontekst bewerken]
Architect Deltrap coördineerde blijkbaar met groot enthousiasme de bouw van de kapel. Hij liet tenminste het terracotta werk in de voorgevel uitvoeren én zorgde voor een gedenksteen, een gevelplastiek en een wijwatervat. Steenhouwerij Raaijmakers uit Helmond vervaardigde een altaar van natuursteen. De lichtkroon en de acht kandelaars werden besteld bij de kunstsmid G. Pas te Acht bij Eindhoven. Op 21 april 1944 werd door de aannemers Paul en Jan Lutters begonnen met het metselen van de fundering. Via een van de kapelaans werd een arbeider gevonden, Nol van der Zanden, die direct met de bouw van de vredeskapel wilde beginnen.
In de annalen van de Maria-Vredeskapel is ook terug te vinden dat er in de loop van de middag een tweede arbeider werd gevonden, een zekere “Bert Rooijakkers [2], die bij alle moeilijkheden die het lastige graafwerk opleverde door zijn luim en scherts er steeds den moed in wist te houden. En ook dat het vervoer van zand, steigerwerk, steen, cement en hout geheel gratis met kar en paard van de Deurnesche boeren is gebeurd.” Deze Bert Rooijakkers werd ook de metselaar van het bouwwerkje en uit de annalen blijkt dat hij dit met veel liefde heeft gedaan. Ook Jochem Rooijakkers, een broer van Bert, heeft tijdens de werkzaamheden de handen flink uit de mouwen gestoken.
Het smeedwerk, zoals deurbeslag, kandelaars en dergelijk is uitgevoerd door het bedrijf Munsters uit Erp.
Het zilveren priesterfeest[bewerken | brontekst bewerken]
Over het zilveren priesterfeest van pastoor Witlox en de kapel werd in het parochiememoriaal het volgende aangetekend.
- Op 14 juni vierde de pastoor zijn zilveren jubilé. Een comité had reeds maanden te voren zijn werkzaamheden aangevangen. Kerk en kapelmeesters deden een oproep aan de parochianen en de heren kapelaans gingen huis aan huis en zamelden geld in om een vredeskapel te stichten ter ere van Maria, die dan aan den pastoor zou worden aangeboden.
Veel werk moest er verzet worden en kapelaan Donkers "sjouwde" in letterlijken zin alles bij elkaar: de plaats, de toestemmingen, de materialen enz. En op de dag van 't feest was dan ook 't kappelletje gedeeltelijk gereed. Het beeld, gemaakt door den beeldhouwer Van Steenbergen uit Breda was er ook. En zo brak dan ook de dag aan. Deurne had "zondag". Jammer dat uitwendige tooi moest ontbreken. De bezettende macht stond geen uiterlijke feestviering toe. Zoveel te mooier was 't in de kerk. 'n Weelde van witte bloemen sierde priesterkoor en kerk. 't Was schitterend. 'n Versterkt koor voerde de gezangen uit onder de Hoogmis, die overvol was met gelovigen, zoals ook de andere H. Missen des morgens, waaronder algemene H. Communie. Mgr. Dr. Witlox hield de feestpreek. Na de Hoogmis volgde 'n drukbezochte receptie in de pastorie, die zo zachtjesaan gevuld werd met bloemstukken. Na de middag werd de pastoor door de bouwcommissie naar de Maria Vredekapel vergezeld, die aan den pastoor werd overgedragen.
Na den middag had 'n plechtig lof plaats en 'n kinderhulde op de speelplaats van de Fratersschool. Die hulde was 'n hulde aan den priester en 't priesterschap, uitgebeeld in zang en declamatie. Tot slot zongen alle kinderen enthousiast hun feestlied den pastoor ter ere. Ondanks de drukkende tijdsomstandigheden was 't een mooie, waardige viering van 't priesterfeest.
De volgende dagen maakten duizend schoolkinderen, over drie dagen verdeeld, per paard en wagen een tocht naar den speeltuin te Helmond, 'n tractatie van den pastoor!
Bij den pastoor, bij volwassenen en kinderen liet de dag van 't zilveren jubilé een onuitwisbare indruk achter.
Latijnse tekst[bewerken | brontekst bewerken]
In het parochiearchief wordt een door architect Deltrap vervaardigde latijnse tekst bewaard. Waarschijnlijk is een identieke tekst in een koker ingemetseld in de Maria-Vredeskapel. De tekst luidt als volgt:
- In Nomine Domini Nostri Iesu Christi Benedicti - Amen
Anno nativitatis eiusdem millesimo nongentesimo quadragesimo quarto a libertate fidei hoc loco restituta ducentesimo septuagesimo secundo pontificatus Pii XII papae quinto bello horribilo iam per plurimos annos grassante
Pastoris iubilaei gratae et piae memoriae
Sacellum hoc dedicatum fuit beatae Virgini Reginae Pacis en Fedei speculo
Datum in Deurne a.d. XVIII Kal. Jul.
fec. Jos Deltrap
Oorlogsschade[bewerken | brontekst bewerken]
Op 14 juni 1944 werd de kapel in gebruik genomen. In nog geen twee maanden tijd stond de kapel er dus, een teken dat er door iedereen die erbij betrokken was keihard aan gewerkt werd, ook een duidelijk signaal dat de behoefte aan deze kapel onder de mensen heel sterk leefde. Bij de bevrijding van Deurne op 24 september 1944 liep de kapel wel wat schade op en is ook het hoofd van het Mariabeeld van de romp afgebroken. In een krantenbericht van 29 april 1955 is te lezen dat men de beeldhouwer Jules Rummens uit Roermond opdracht gegeven heeft een nieuw Mariabeeld te vervaardigen. Het werd een waardig kunstwerk, afkomstig uit de keramische kunstateliers Sint-Joris te Beesel (L).
Tien jaar Maria-Vredeskapel[bewerken | brontekst bewerken]
Op zondag 1 mei 1955 werd het feit herdacht dat het kapelleke aan de Vlier tien jaar daarvoor werd ingewijd door pastoor Witlox. De Maria-hulde bestond uit een plechtig lof met Maria-preek in de grote kerk. Na het lof werd een dankprocessie gehouden naar de Maria-Vredeskapel. Aanvankelijk dreigde de dankprocessie te mislukken. Zondag 1 mei 1955 werd begonnen met een stralende hemel en een zomerzonnetje. Maar 's middags tegen 2 uur brak er een zwaar noodweer los met onweer, hagel en wolkbreuken. De wegen waren op sommige plaatsen letterlijk overstroomd maar Maria bracht de golven als het ware tot bedaren en toen de processie moest beginnen was het echt Maria-weer. De volgorde van de stoet was als volgt: misdienaars met kruis en flambouwen, bruidjes, meisjes van de lagere school, jongens van de lagere school, meisjeskoor, Wilbert-zangertjes, priester en assistenten, dames, heren.
Om het verkeer niet te hinderen en om ongelukken te voorkomen werd iedereen geadviseerd om goed rechts te houden en aan te sluiten in rijen van vier. De processie trok hierna vanuit de kerk door de Kerkstraat en het Haageind. Tijdens de processie werd het rozenhoedje gebeden.
Verval[bewerken | brontekst bewerken]
Misschien had het ook te maken met de secularisatie binnen de rooms-katholieke kerk. In de jaren die volgden raakte de Maria-Vredeskapel langzaam in verval. In 1965 was pastoor Gerris genoodzaakt om, vanwege de toenemende onveiligheid en het vandalisme, de kostbaarheden, inclusief twaalf prachtige bidstoelen en een grote stoel met armleuningen, uit de kapel te verwijderen. De kapel werd na de ontruiming helemaal niet meer gebruikt en raakte zodoende nog verder in verval. Het was een treurige periode voor alle mensen die in het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog met zoveel zorg de Maria-Vredeskapel hadden opgericht.
Bij de realisering van het plan Heiakker ontstond behoefte om het Vredeskapelletje, dat al jaren in onbruik was en in een vervallen staat verkeerde en ook al geruime tijd vrijwel onbereikbaar was, weer te ontsluiten.
Een werkgroep hield een eerste bespreking op 4 juli 1984 in zalencentrum De Vierspan. Het werd een eerste oriënterend gesprek. Later op de avond ging de werkgroep, op verzoek van een van de leden, ter plaatse de situatie in ogenschouw nemen. Het verval van de kapel viel mee. In De Vierspan benadrukte pastoor Gerris nog eens dat het beheer van de kapel straks het allerbelangrijkste was, na herstel mag de kapel niet opnieuw in verval raken.
De parochievergadering achtte vooralsnog de restauratie van de Maria-Vredeskapel te weinig onderbouwd. Er moesten duidelijke gegevens en argumenten aangedragen worden op grond waarvan het kunnen functioneren van de kapel aannemelijk werd gemaakt. Pas daarna kon bezien worden of en onder welke voorwaarden verlof tot restauratie kon worden gegeven en overdracht van beheer respectievelijk eigendom kon plaatsvinden. Volgens secretaris Louis van de Burgt vreesde de parochievergadering dat zich anders opnieuw een situatie voor zou kunnen doen, die voor degenen, die zich inspanden voor de bouw, respectievelijk de restauratie van de kapel, uiterst pijnlijk zou zijn. De parochievergadering sprak wel haar waardering en dankbaarheid uit voor de inspanningen van de werkgroep.
Herstel[bewerken | brontekst bewerken]
Steeds meer mensen gingen op zoek naar stille plekjes om zich even terug te trekken in gebed en bezinning. Binnen de Deurnese gemeenschap groeide het verlangen naar het herstel van de Maria-Vredeskapel. In 1984 werd een werkgroep opgericht om het verval definitief te keren en de kapel te restaureren. Met dit doel voor ogen probeerde men de kapel over te nemen van het kerkbestuur van de parochie Deurne-centrum. Het parochiebestuur stond daar aanvankelijk afwijzend tegenover, maar door tussenkomst van het bisdom ’s-Hertogenbosch werd de kapel op 1 juli 1987 toch overgedragen aan de Stichting Maria- Vredeskapel. In het dagelijks bestuur namen zitting:
- Wethouder Peter Hanssen uit Liessel, als voorzitter
- Martien Keunen uit Deurne, als secretaris en
- Paul Spoelstra uit Deurne als penningmeester.
Acties[bewerken | brontekst bewerken]
Er werden met groot succes talloze acties ondernomen om geld in te zamelen voor de restauratie van de kapel. Een kleine greep uit het groot aantal initiatieven dat toen genomen werd door een aantal mensen uit de Deurnese gemeenschap, initiatieven die behoorlijk wat geld opbrachten:
- Wereldrecordpoging rikken in de Zeilberg,
- Het exposeren van kerstgroepen in de hal van het Deurnese gemeentehuis,
- Kerstconcert van De Hosbengels,
- Tweede druk van het kwartetspel D'n Uitloat.
Hieruit bleek hoe graag de Deurnese bevolking de Maria-Vredeskapel in ere wilde herstellen.
Overdracht[bewerken | brontekst bewerken]
De stichting Maria-Vredeskapel in Deurne wilde snel aan de slag met de restauratie van de kapel. Dit was mogelijk omdat de Vredeskapel op 1 juli 1987 door de parochie aan de stichting was overgedragen. Het dak van de kapel had een opknapbeurt nodig en de toegangsdeuren moesten helemaal worden vernieuwd. Ook was er geld nodig voor een nieuw interieur want de dertien bidstoelen waren verplaatst naar de Willibrorduskerk op de Markt. In overleg met de gemeente realiseerde de stichting bovendien een verharde ontsluiting via de Appeldijk.
Giften[bewerken | brontekst bewerken]
Op 11 augustus 1987 kreeg de stichting de volgende brief van Martien van Doorne:
- Geacht bestuur, Deze dagen ontving mijn moeder, mevrouw M.H. van Doorne – Reijnders, uw brief van 28 juli j.l., waarin u haar een uitgebreide uiteenzetting geeft over uw nieuwe stichting en over de op handen zijnde restauratie van de Maria-Vredeskapel. Namens de familie van Doorne kan ik u mededelen dat zij voor dit zinvolle restauratie-project een bedrag van f. 1.500,- hebben overgeschreven op rek. 11.08.98.893 t.n.v. Stichting Maria-Vredeskapel. Uw bestuur veel succes toewensend bij de nog te organiseren acties, verblijf ik, Met vriendelijke groeten en hoogachting.
Op 29 oktober 1987 reageerde de Rabobank Deurne aldus:
- Hierbij delen wij u mede, dat onze bank u een bedrag van f. 1000,- toezegt voor de restauratie van de bedoelde kapel. Dit bedrag zal aan u beschikbaar worden gesteld, zodra de restauratie daadwerkelijk heeft aangevangen en er sprake is van ontsluiting van het bedoelde terrein.
Het bestuur van de stichting Nacht van Zeilberg wilde tijdens dat evenement ook het publiek in de gelegenheid stellen om een premie beschikbaar te stellen. Daarbij wilde men een handje helpen door langs de route te collecteren. Bovendien had de stichting gemeend om ook iets te moeten doen voor een vereniging of instelling die zich in Deurne bijzonder verdienstelijk maakte. De helft van de opbrengst van de collecte werd daarom beschikbaar gesteld aan de stichting Maria-Vredeskapel. Er werd gecollecteerd van 19.00 tot 20.30 uur. Opbrengst voor de kapel was f. 763,40.
Rikmarathon[bewerken | brontekst bewerken]
In café Het Tweespan in de Zeilberg werd op tweede kerstdag 1987 een rikmarathon gehouden. Vier jongens uit Deurne, Guus van Griensven, Hans Witteveen, Sjaak Rooijakkers en Erik Kuunders, begonnen aan deze marathon. Zij speelden 76 uur en 21 minuten onafgebroken kaart. Zij veroveren hiermee een plaats in het Guinness Book of Records. Maar het belangrijkste wapenfeit was dat de netto-opbrengst van f. 5796,95 werd aangeboden aan de stichting Maria-Vredeskapel. Op 21 januari 1988 meldde het Weekblad voor Deurne dat er al bijna 17.000 gulden was ingezameld voor de restauratie van de kapel.
Sponsorwandeltocht[bewerken | brontekst bewerken]
Er stond toen nog een grote actie op de rol. Twee Deurnenaren, Harrie Verhees en Jan van de Westerlo, zouden hier hun medewerking aan geven door een sponsorwandeltocht te lopen van 100 kilometer. Ook het gemeentebestuur en de pastores gingen, samen met andere sympathisanten, stappen voor de kapel. De marathon werd gehouden op 17 en 18 september 1988. Ondanks vele muzikale optredens liet het publiek verstek gaan, want speaker Geert van den Boomen schreeuwde 's middags door de microfoon op de Markt: Mensen van Deurne wordt eens wakker, jullie laten ons in de steek. Toch was de opbrengst nog 7500 gulden.
Restauratie[bewerken | brontekst bewerken]
Op 17 juni 1988 kon een begin gemaakt worden met de restauratie. Het kassaldo van de stichting bedroeg toen ruim 18.500 gulden. De bouwcommissie stond onder leiding van Siraar van Nunen.
De stichting Maria-Vredeskapel gaf aan de amateurbeeldhouwer Joris van Schijndel opdracht een nieuw Mariabeeld te maken. Bij de heropening van de gerestaureerde kapel werd dit houten beeld ingezegend en op het altaar geplaatst door deken Hein Tops.
Heropening[bewerken | brontekst bewerken]
Op zaterdag 24 september 1988 werd namens de vijf Deurnese parochies het nieuwe beeld van Joris van Schijndel gezegend door deken Hein Tops. Ook burgemeester Van Genabeek en stichtingsvoorzitter Peter Hanssen hielden een toespraak. De plechtigheid werd opgeluisterd door de gilden uit Deurne, Liessel en Vlierden en het ouderenkoor van Groot-Deurne onder leiding van Cornelis Verberne uit Vlierden. Het was slecht weer. Na de zegening wordt het beeld naar binnen gedragen door voorzitter Peter Hanssen en secretaris Martien Keunen. Ondertussen zong Ria Honings–Bouwmans het Ave Maria. Zij schreef ook een gedicht, dat later een ereplaatsje kreeg in de kapel. In de zomer van 1989 werd ook een buitentuin rond de kapel aangelegd. Op 29 september 1989 berichtte het Weekblad voor Deurne dat er f. 28626,00 was ingezameld voor de kapel.
Vernielingen[bewerken | brontekst bewerken]
Zelfs na de restauratie van de kapel werden er aanvankelijk talloze vernielingen gepleegd. De stichting én veel Deurnenaren waren daarover zeer ontdaan, maar men liet zich door het vandalisme niet uit het veld slaan. Het was al genoeg gebleken dat er steeds meer behoefte bestond aan een dergelijke kapel, een stilteruimte waarin men zich heel even kon terugtrekken. Alles wat kapot was, werd dus weer hersteld en ook de mooie wandschildering van de kunstenaar rector Egbert Dekkers werd in ere hersteld. In mei 1997 werd de Maria-Vredeskapel zelfs weer verrijkt met een beeld van Niel Steenbergen. Na 53 jaar had de kapel weer een beeld van de kunstenaar uit Teteringen. De kapel had weer een altaar en de Deurnese kunstenaar Pieter Wiegersma had sfeervolle epoxyramen ontworpen voor de kleine, diepe vensters van de kapel. Ook het secco (wandschildering) van priester-schilder Egbert Dekkers werd gerestaureerd.
Bomen[bewerken | brontekst bewerken]
Op 18 oktober 1988 kopte het Helmonds Dagblad: Deurne tikt stichting op de vingers voor illegaal kappen. De stichting Maria-Vredeskapel werd door B&W op de vingers getikt voor het illegaal kappen van twee bomen. Het college had de kapvergunning geweigerd en droeg de stichting op voor de twee verwijderde bomen drie nieuwe aan te planten. Woordvoerder Peter Hanssen van de stichting vermoedde dat het college bij haar beslissing was beïnvloed door een brief van buurtbewoner Pieter Wiegersma, de bewoner van het Klein Kasteel ), die zich bij de gemeente zou hebben beklaagd over de gekapte bomen. Op 19 oktober, dus een dag later, kopte dezelfde krant: College Deurne biedt stichting zijn excuses aan. De krant schreef verder: Burgemeester en wethouders van Deurne gaan hun excuses aanbieden aan het bestuur van de stichting Maria-Vredeskapel, zo hebben ze gisteren besloten. De gemeente had nota bene zélf een bedrijf gestuurd om een van de twee bomen te rooien. Gemeentesecretaris Jan van Roosmalen zei later de toonzetting van de brief achteraf te betreuren. De stichting plantte drie nieuwe beuken, maar dat besluit was al genomen voordat de gemeente daar opdracht voor had gegeven.
Tentoonstelling[bewerken | brontekst bewerken]
Op zondag 23 september 1989 werd er in de kapel een overzichtstentoonstelling gehouden. Belangstellenden konden er foto’s zien van de bouw van de kapel en van de restauratiewerkzaamheden. Ook werden er veel krantenknipsels en dergelijke samengebracht. In de maanden mei en oktober werd wekelijks het rozenhoedje gebeden in de kapel. Dat gebeurde daarna nog vele jaren onder leiding van Door Klomp. Samen met haar man verzorgde zij ook het kruisbeeld op de Rakt.
Berging[bewerken | brontekst bewerken]
In 1993 werd toestemming verkregen om een tijdelijke houten opslagruimte te vergroten en te vernieuwen door een stenen berghok. Daarin kwam ook de meterkast voor de elektriciteit. Voor de bouw van het berghok en de aanleg van een elektriciteitskabel vanaf de Appeldijk (thans Haageind) had een stichting uit Rotterdam, ( de stichting Katholieke Noden), tienduizend gulden beschikbaar gesteld. Hubert Engelen klaarde deze klus samen met andere leden van de bouwcommissie. In de berging werd een pomp geslagen waardoor de beschikking kwam over water voor de bloemen en planten in de tuin. De Vredeskapel werd ook in die tijd geteisterd door dieven en vandalen. Onder meer werden het offerblok gestolen en werden vernielingen aangericht.
Wandschildering[bewerken | brontekst bewerken]
Op 4 november 1993 werd bekendgemaakt dat de wandschildering van het gewelf een grote opknapbeurt zou krijgen. De restauratie werd verricht door de restaurateurs John Post (Breda) en Frank Witte (Roosendaal). De secco bestaat uit lijmverf op stuc. Met de hulp en medewerking van sympathisant pastoor Jan Hoes uit Vught werden de restauratiekosten van bijna 12000 gulden door meerdere sponsors uit de omgeving van Breda betaald.
Vijftig jaar Maria-Vredeskapel[bewerken | brontekst bewerken]
De commissie die de herdenking van vijftig jaar Maria-Vredeskapel voorbereidde, had een actie op touw gezet onder het motto: Zet Maria in het licht. Het doel was geld bij elkaar te brengen voor het verlichten van de kapel. De actie was een initiatief van Hubert Engelen. Het 50-jarig bestaan werd gevierd met een plechtig lof en het bidden van het rozenhoedje. Voorganger was pastoor Hasselman. Er werd gezongen door het dameskerkkoor uit de Sint-Jozefparochie. Het werd een stijlvolle viering met 150 bezoekers. De commissie schreef in een advertentie: Graag willen wij langs deze weg iedereen hartelijk bedanken die op welke wijze dan ook heeft bijgedragen aan het slagen van het 50-jarig bestaan van de Maria-Vredeskapel. Het was een dag die wij nooit meer zullen vergeten.
Gemeentelijk monument[bewerken | brontekst bewerken]
Op 4 februari 1997 besloot de raad van de gemeente Deurne, op voordracht van het college van B en W, de kapel de status van gemeentelijk monument te verlenen. Burgemeester Smeets eindigde de brief, waarin hij daarvan mededeling deed aan de stichting, als volgt: Voor alle duidelijkheid melden wij u dat vanaf heden de geldende monumenten- en subsidieverordening op uw pand van toepassing zijn. Dit betekent dat bij eventuele wijzigingen aan uw pand u vergunningplichtig bent.
Bronzen Mariabeeld[bewerken | brontekst bewerken]
Op zaterdag 17 mei 1997 werd de kapel verrijkt met een nieuw en kostbaar bronzen Mariabeeld. Het was het laatste werkstuk van de bekende kunstenaar en beeldhouwer Niel Steenbergen. Het bronzen Madonnabeeld kwam kort voor zijn dood gereed. Steenbergen overleed op 8 maart 1997 op 85-jarige leeftijd. Het beeld dat enkele tienduizenden guldens kostte, werd betaald door een aantal sponsors die buiten Deurne woonden. Ter bescherming van het Mariabeeld werd tegelijk ook een hekwerk geplaatst. De kunstenaar Steenbergen maakte in 1944 ook het eerste Mariabeeld voor de Deurnese kapel. Het nieuwe beeld werd op 15 augustus 1997 ingezegend door Maria-priester Jan Hoes uit Vught. Hij deed dat met een mix van bijzonder water. Hij haalde het water in Lourdes en putte het ook op uit de rivier de Jordaan waarin Jezus werd gedoopt. Er waren enkele honderden belangstellenden waaronder de 85-jarige mevrouw Else Steenbergen–Potjer, de vrouw van de overleden kunstenaar Niel Steenbergen. Bisschop Ter Schure sprak schriftelijk de hoop uit dat velen hun weg naar de kapel zouden weten te vinden.
Soldatenklok[bewerken | brontekst bewerken]
In juli 1997 kreeg de kapel een nieuwe aanwinst. De stichting kreeg een cadeau in de vorm van een bronzen klok. De blok werd opgehangen in het torentje van de kapel. De firma CSV uit Helmond voorzag de klok voorzien van een elektrische aandrijving. ’s Middags om 12.00 uur luidde voortaan automatisch het Angelus. Het bronzen klokje was afkomstig uit het Duitse Blomberg. Daar waren de soldaten gelegerd die rond 2000 definitief verplaatst zouden worden naar vliegbasis De Peel. Onder hen bevond zich ook Herman de Dood, die zich met zijn gezin in Deurne vestigde. Samen met zijn vrouw was hij in Blomberg actief als koster. In Deurne sloten beiden zich aan bij de werkgroep van de stichting Maria-Vredeskapel. Toen in 1965 een Protestants Militair Tehuis (PMT) in Blomberg in gebruik werd genomen kreeg het nieuwe gebouw een bronzen klok. Deze klok, met de inscriptie ‘Waar de geest des Heren is is vrijheid’, werd gegoten bij de firma Jos van de Kerkhof in Aarle-Rixtel. Aalmoezenier J. Maes ontfermde zich over de bronzen klok in afwachting van een passende bestemming. Herman de Dood dacht meteen aan onze kapel en bij aalmoezenier Maes vond hij een gewillig oor.
Viering 75 jaar Maria-Vredeskapel[bewerken | brontekst bewerken]
Zondag 16 juni 2019 werd het 75-jarige jubileum gevierd met een gebedsdienst in de open lucht op het plein voor de kapel. De dienst werd opgeluisterd met zang en muziek. Op een scherm werden oude foto’s vertoond uit een collectie van Hubert Engelen.
Teun Mutsaers en Peter Hanssen vormden samen de jubileumcommissie voor de viering van het 75-jarige bestaan van de kapel. Die viering begon met een ontvangst vanaf 13.15 uur bij het Dinghuis. Onder begeleiding van het Sint-Antonius Abtgilde vertrokken de aanwezigen om 13.45 uur naar de kapel. Van 14.00 tot 15.00 uur werd in de open lucht op het plein voor de kapel een gebedsdienst gehouden met zang door het kerkkoor uit Deurne en met muziek. Voorganger was pastoor Paul Janssen. Tijdens de dienst werd een jubileumkaars ingewijd, geschonken door Hubert Engelen.
Chronologie[bewerken | brontekst bewerken]
- In oktober 1994 vernielden onbekenden de schijnwerper, die werd opengebroken. De verstraler werd meegenomen. De schade bedroeg 150 gulden.
- In oktober/november 1997 werd twee keer binnen een maand door onbekenden de schijnwerper vernield. De schijnwerper werd vervangen door een lichtmast.
- In september 1999 werden nieuwe ramen geplaatst. Een Deurnes echtpaar schonk de nieuwe toegangspoort.
- De banken kregen in 2003 een flinke opknapbeurt.
- In juli 2003 werd het offerblok opengebroken
- In april 2004 werden vernielingen aangericht (schade 1500 euro). Een Deurnenaar betaalde de schade.
- Voor vernieuwing van dak en hemelwaterafvoer, totale kosten 15.700 euro, werd een gift van 7.500 euro ontvangen en in februari 2005 stelde Vriendenkring Ons Deurne 500 euro beschikbaar. afkomstig uit de opbrengst van het boek 's Levens Zoet..
- In augustus 2006 kreeg de kapel het angelusklokje van de Heilige Geestparochie in bruikleen. Op 9 september werd het klokje door pastor Paul Janssen ingezegend.
- In maart 2010 nam de Stichting Maria Vredeskapel het beheer van de grafkapel De Maurissens in Vlierden over van heemkundekring H.N. Ouwerling.
Bronnen, noten en/of referenties
|
DeurneWiki TR Plekke: DeurneWiki_TR_Plekke_POI
De informatie die hier staat wordt gebruikt om over te hevelen naar WikiTude. Dit is onderdeel van het DeurneWiki TR Plekke project dat als doel heeft geselekteerde artikelen uit DeurneWiki over te brengen naar WikiTude, een nlwikipedia:Toegevoegde realiteit. Zie hier onder hoe WikiTude te installeren. Voor meer informatie, zie artikel DeurneWiki TR Plekke.
Installeren van WikiTude op uw android of iPhone mobiel
Installeer WikiTude voor uw android toestel: of WikiTude voor uw iPhone: door op de links te klikken of via de app-market van uw toestel.