Mobilisatie 1939-1940

Tentenkamp in Neerkant tijdens de mobilisatie.

Gemobiliseerde militairen vullen hun strozakken bij de Boerendbondsschuur.

Aspergeversperring in de Langstraat

De militaire staf tijdens de mobilisatie.

De geneeskundige dienst, ingekwartierd in huize St. Joseph

In het patronaat van Liessel werden militairen gelegerd.

Bij de mobilisatie 1939-1940 werden militairen opgeroepen die met (buitengewoon) verlof waren en ook werden strategische plekken veiliggesteld, verdedigingsstellingen ingericht en voertuigen en voorraden gevorderd.

Voormobilisatie

Het 27e Regiment Infanterie, onderdeel van De Peeldivisie was al sinds de voormobilisatie in april 1939 gemobiliseerd. De voormobilisatie is ook bekend als de Buitengewone Oproeping Uitwendige Veiligheid (BOUV) van 10 april 1939. Jan Cornelis Versluys (1894-1958) was regimentscommandant van het in de gemeente Deurne gelegerde 27e Regiment Infanterie. Op 20 februari 1940 werd reserveluitenant-kolonel Fré van der Schrieck, regimentscommandant en tevens commandant van het Vak Bakel van de Peel-Raamstelling. De commandopost en hoofdkwartier van het regiment was ingericht in villa De Romein en deed bijna dertien maanden als zodanig dienst. Opvallend aan het 27e regiment was dat er geen enkele beroepsofficier binnen het onderdeel diende.

Al op 1 mei 1939 werd er, ter gelegenheid van de verjaardag van prinses Juliana, een voetbalwedstrijd georganiseerd tussen de hier gelegerde militairen en een elftal, samengesteld uit leden van de Deurnese voetbalverenigingen, op het sportterrein van voetbalvereniging Deurania.

Algehele mobilisatie

Toen duidelijk werd dat Nederland in een nieuwe oorlog betrokken zou worden. werd door de regering een algehele mobilisatie bevolen om een dreiging uit het oosten te kunnen keren.

Op 28 augustus 1939 om één uur 's middags was de algehele mobilisatie een feit. Militairen die met verlof waren werden opgeroepen en strategische plekken werden veiliggesteld.

Vorderingen

De totale mobilisatie bracht nog al wat ongemakken met zich mee. Een groot deel van het spoorwegnet werd ingezet om de soldaten te vervoeren. De behoefte aan materieel, goederen en voedingsmiddelen was groot: paarden, wagens, auto's en fietsen werden door het Nederlandse leger gevorderd.

Landelijk waren er zo'n 43.000 paarden gevorderd, ook via het rangeerterrein Deurne werden vele paarden van Deurnese eigenaren afgevoerd om elders in Nederland te worden ingezet.

Unieke filmbeelden

Waarschijnlijk omdat er bij de familie Te Strake in de Stationslaan 8 in Deurne ook een staflid van het 27e Regiment Infanterie ingekwartierd was, zijn er tijdens de Mobilisatie 1939-1940 door de familie unieke filmbeelden gemaakt die we nu met toestemming van Henk te Strake op DeurneWiki kunnen laten zien.

Aan het begin van het filmpje zijn heel veel paarden te zien die destijds gevorderd waren, gevolgd door sfeerbeelden van het toenmalige marktplein met onder andere het gemeentehuis, postkantoor en de oude kiosk.

Vervolgens zien we een (nog) onbekende militair achter een eettafel en in de boomgaard achter huize Gelria samen met de heer en mevrouw Te Strake en hun huishoudster Mina Guffens (met witte schort). Het filmpje eindigt met sfeerbeelden die gemaakt zijn rond het hoofdkwartier van het 27e Regiment Infanterie dat dertien maanden lang gevestigd was in villa De Romein en van het bezoek van Prins Bernhard op maandag 9 oktober 1939 aan dit hoofdkwartier en de ondergrondse schuilkelder en commandopost die achter in de tuin gelegen was. Helemaal aan het einde zien we filmbeelden van de aankomst van de prins op de Markt in Deurne.

Memoires van Toon van Dam

In zijn herinneringsboeken besteedde Toon van Dam drie delen aan zijn mobilisatietijd die hij voornamelijk doorbracht in de buurt van Woudenberg en Scherpenzeel. Daarin beschreef hij niet alleen zeer gedetailleerd zijn belevenissen in deze periode, maar ook de gevoelens die hij daarbij had.

Liessel

In Liessel werden tijdens de mobilisatie zo'n 400 militairen gelegerd. Bij veel inwoners werden één of meer soldaten ingekwartierd, terwijl verder het Patronaat en de Jongensschool voor militaire doeleinden gevorderd werden.

Bronnen, noten en/of referenties L. Huizingh - Terugtocht uit de Peel, 1940 Toon Hoefnagels - Oorlogsjaren 1940 – 1945 Gemeente Deurne - Op de grens van vergeten Deurne 1986 Josina M. van der Maas Pappa's Papers, 2007, blz 97 tot en met 124. Toon van Dam - Memoires - Mobilisatie deel 1 t/m 3 Meer over (voor)mobilisatie Vak Bakel Mr. G.A. Engels - Kroniek van Liessel, 1976, blz. 69.