Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis Vanaf 1 januari 2025 wordt dat Iedere eerste maandagochtend en derde woensdagochtend van de maand. |
Henricus Wilhelmus Roes (1864-1941)
| Hendrik Roes | ||
 Foto: collectie oude parochie | ||
| Persoonsinformatie | ||
| Volledige naam | Henricus Wilhelmus Roes | |
| Roepnaam | Hendrik | |
| Geboorteplaats | Winssen | |
| Geboortedatum | 12 februari 1864 | |
| Overl.plaats | Deurne | |
| Overl.datum | 4 oktober 1941 | |
| Beroep(en) | kapelaan en pastoor van Deurne | |
| Bidprentje | NBA | |
Hendrik Roes (1864-1941) was kapelaan en pastoor van de Sint-Willibrordusparochie in Deurne. Tevens werd hij bekend als emancipator van de boerenstand in Peelland, net als zijn collega Gerlacus van den Elsen. Via zijn Landbouwblad Rust Roest brak hij een lans voor het gebruik van kunstmest.
Gezin en opleiding
Henricus (Hendrik) Wilhelmus Roes was een zoon van de Winssense notaris Bernardus Antonius Roes (1822-1904) en Johanna Maria van Koolwijk (1827-1876).
Zijn eerste onderricht ontving hij op de lagere school te Winssen. In 1876 vertrok hij naar Rolduc. In deze periode heeft hij vele van zijn latere medewerkers en vrienden leren kennen. Zijn besluit om priester te worden werd ook in deze periode geboren. Daarom vertrok hij naar Sint-Michielsgestel om het jaar daarop in 1883 naar het groot seminarie in Haaren te gaan. Op 15 juni 1889 werd hij door mgr. Godschalk in de St. Jan van Den Bosch tot priester gewijd.
Kapelaan en pastoor
Hij begon zijn geestelijke carrière als kapelaan in januari 1891 in Alphen aan de Maas. In die periode valt zijn pionierswerk voor het geestelijk lied in Nederland. Kapelaan Roes werkte hier bijna 10 jaar lang. Na een korte tijd in Sint-Michielsgestel werd hij per 23 mei 1902 als kapelaan benoemd te Deurne waar hij werkte in het pastorale team van pastoor Godefridus Albertus Arnoldus Bots (1855 -1918) en onder andere (geestelijk) adviseur van de Boerenbond Deurne werd.
Roes was tussen 1909 en 1919 pastoor in het Brabantse Kessel. In die periode ontstond de grote landelijke activiteit en initieerde hij het Landbouwblad Rust Roest dat landelijk uitgegeven werd.
Na 10 jaar Kessel werd hij benoemd tot pastoor van de Sint-Willibrordusparochie te Deurne, de parochie waar hij voordien als kapelaan werkte. Hij richtte er de huishoudschool Sancta Maria op en ging door met zijn activiteiten ter emancipatie van de boerenstand.
Voor zijn parochianen was hij conservatief, hield niet van veranderingen. Zo vond hij het bijvoorbeeld een verwarring der seksen als vrouwen broeken droegen, stond hij er op dat mannen en vrouwen gescheiden zaten in de kerk: de vrouwen links (Links bevond zich het beeld van de H. Maagd, de patroonheilige van vrouwen) en de mannen rechts. Hij stond ook niet toe dat mannen en vrouwen gezamenlijk een muziek- of toneeluitvoering bezochten
Hij stond op gespannen voet met dokter Hendrik Wiegersma.
Roes schreef diverse boeken over landbouwkundige zaken:
- Landbouwboek, derde deel (1914)
- Bemesting, veldvruchten-, groente- en ooftteelt (1922)
- Bemesting op zandgrond
Hij was ook de grondlegger van het Deurnese Boerenbondsblaadje wat later uitgroeide tot Weekblad voor Deurne.
Gedicht
Voor trouwlustige meisjes is een gedicht dat pastoor Roes publiceerde in zijn lijfblad Rust Roest.
50-jarig priesterfeest
Ter gelegenheid van zijn 50-jarig priesterfeest op 15 juni 1939 mocht pastoor Roes uit handen van mr. dr. L.N. Dekkers, in die tijd minister van Landbouw en voorzitter van het huldigingscommité, een herinneringsboek Rust Roest in ontvangst nemen. Uit diens handen mocht pastoor Roes tevens de onderscheiding van Ridder in de Orde van Oranje-Nassau ontvangen.
Nevenfunctie
- Medeoprichter van het Wit-Gele Kruis Deurne en van 25 april 1928 tot 27 oktober 1941 geestelijk adviseur in het oprichtingsbestuur.
- Oktober 1931: directeur-voorzitter van de r.-k. vereniging KJV
- Oprichter van de Deurnese afdeling van de godsdienstige vereniging Derde Orde.
- 1939 directeur-voorzitter Congregatie van O.L. Vrouw
Kapelaans
Tijdens zijn pastoraat in Deurne werd hij bijgestaan door de kapelaans:
- Antonius Cornelis Franciscus Claassen (1903-1988)
- Michael Adrianus Jansen (1880-1944)
- Everardus Antonius Cornelis van Kemenade (1905-1989)
- Matheus Dominicus Lam (1909-1981)
- Johannes Josephus Lempens (1913-1983)
- Johannes Maria Petrus Litjens (1886-1966)
- Johannes Petrus Spanjers (1903-1998)
- Henricus Godefridus Verhoeven (1881-1945)
Zijn dood en begrafenis
Hendrik Roes overleed op zaterdag 4 oktober 1941 op 77-jarige leeftijd en werd begraven in een grafkelder op het kerkhof van zijn Sint-Willibrorduskerk. Hij werd er op een baar neergelegd. Bij de opening van het graf ter ruiming, in de negentiger jaren van de twintigste eeuw, werd zijn stoffelijk overschot ogenschijnlijk nog intact aangetroffen. Bij de eerste aanraking verging het lichaam echter tot stof. Het kostuum was daarentegen nog praktisch bruikbaar. Na ruiming werd de grafkelder verwijderd, doch de steen die de tombe afdekte, ligt nog op het kerkhof.
Roes werd als pastoor in Deurne opgevolgd door pastoor Witlox.
Monument
Exact tien jaar na zijn overlijden werd het plaatsen van een monument gezien als een noodzakelijke voltooiing en een kroon op het leven en werken van de Deurnese pastoor Roes. Het pastoor Roes-monument, gemaakt door Albert Termote, staat na diverse omzwervingen in het pastoor Roespark.
Pastoor Roespark
Van 1963 tot 1965 was er in de pastoorswijk in de Houtenhoek een straat naar hem vernoemd. Uiteindelijk werd die betreffende straat omgedoopt in Mozartstraat. Als hulde aan pastoor Roes is later het park tussen de Kerkstraat en de Kruisstraat naar hem genoemd: Pastoor Roespark.
Literatuur
- Weekblad Rust Roest van 15 juni 1939.
- Voorpagina van het Land- en Tuinbouwblad van zaterdag 29 september 1951
Zie ook
| Bronnen, noten en/of referenties |