Piet Wiegersma (1920-2009)

Piet Wiegersma
Foto: H. vd. Grinten
Persoonsinformatie
Volledige naam	Piet Wiegersma
Roepnaam	Pieter
Geboorteplaats	Deurne
Geboortedatum	2 juli 1920
Overl.plaats	Brussel
Overl.datum	23 mei 2009
Partner(s)	Florentine (Flossy) A.J.H. Goyarts
Beroep(en)	glazenier, schilder, tapijtkunstenaar, schrijver

Tjerk (1948)

Wieger (1943-1948)

Piet (Pieter) Wiegersma (1920-2009) was een Deurnese glazenier, schilder, tapijtkunstenaar en schrijver.

Afkomst en gezin

Hij was een zoon van de Deurnese medicus-pictor Hendrik Wiegersma en Petronella Johanna Antonia Maria Daniëls (1892-1962) en een broer van Friso Wiegersma. Na de bewaarschool van de zusters Franciscanessen en de lagere jongensschool aan de Visser bij de Fraters van Tilburg vertrok hij op 7 september 1931 op 11 jarige leeftijd naar het kleinseminarie Rolduc in Kerkrade. Nadat hij in 1935 van die school gestuurd werd, heeft hij de driejarige HBS in Eindhoven gevolgd. Op 14 augustus 1936 keerde hij terug naar Deurne.

Op 4 september 1937 verliet hij het ouderlijk huis weer om naar internaat Klein Tadema State / kunstacademie ‘Kunstoefening’ in Arnhem te gaan. Ofschoon een vijfjarige opleiding studeerde hij in twee jaar af en vestigde hij zich in 1938 als zelfstandig glazenier op de zolder van het grote huis van zijn vader.

Wiegersma huwde op 7 augustus 1941 onder huwelijks voorwaarden te Eindhoven met Florentina Antoinette Johanna Henriette (Flossy) Goyarts, (Woensel 9 april 1922 - Brussel 20 maart 2009).

Uit dit huwelijk werden vier kinderen geboren;

1. Wieger, (Deurne 1943-1948).
2. Janne, (1945).
3. Alja, (1947).
4. Tjerk Hendrik Wieger, (Deurne, 24 december 1948).

9 Maart 1948, Pieter woonde toen met zijn gezin op de Liesselseweg in Deurne tegenover het ouderlijk huis, werd een zwarte dag in zijn leven. Zijn vierjarig zoontje Wieger raakte op die dag, bij het oversteken van de weg, dodelijk gewond.

Vanaf 1942 of 1943 woonde hij op het Klein Kasteel, waar hij er tijdens de bevrijding van Deurne op 24 september 1944 door kordaat optreden voor zorgde dat het Klein Kasteel niet, net als het Groot Kasteel, door brand verloren ging.

Pieter Wiegersma woonde tussen 1945 en 1948 met zijn gezin op het huidige adres Oude Liesselseweg 36, tegenover zijn ouderlijk huis. Op dat moment woonde eigenaar Theodore de Smeth (1919-1988) met zijn vrouw in het Klein Kasteel, omdat het Groot Kasteel verwoest was in 1944. Na de dood van zijn zoon en het vertrek van De Smeth verhuisden Pieter en Flossy terug naar het Klein Kasteel, waar zij tot 1999 woonden. Sindsdien woonde hij in Sint-Genesius-Rode nabij Brussel. Hij was de laatste Wiegersma die Deurne verliet, 82 jaar nadat zijn vader er als jonge arts kwam wonen.

Carrière

Na de Tweede Wereldoorlog nam zijn carrière als glazenier een hoge vlucht tot in de jaren zestig. Daarnaast maakte hij monumentale kunst in diverse andere technieken: wandtapijten, reliëfs, mozaïeken. In zijn vrije werk worden zulke uiteenlopende werken gevonden als teken- en schilderkunst, beschilderde reliëfs, keramiek en sieraden.

• Hieronder een overzicht van werken van zijn hand in de gemeente Deurne:

1. Maria Vredeskapel: Voor deze kapel maakte Pieter Wiegersma in 1999 zes voorstellingen van scènes uit het dagelijks leven.
2. Gerardushuis in Walsberg: Klein raam voorstellende St. Gerardus, omstreeks 1952.
3. Voormalig pastorie aan de Kerkstraat 17: In de trapopgang een gebrandschilderd glasraam: de Gastvrijheid.
4. Huishoudschool Sancta Maria aan de Kruisstraat 28: Keramiek in de gymzaal (± 1965).
5. Glas-in-loodramen in het voormalige fraterhuis aan de Visser uit 1948.
6. In de voormalige kloosterkapel van Huize St. Joseph aan de Kruisstraat 3: Zie het artikel: Glas-in-loodramen in de voormalige kloosterkapel van Huize St. Joseph aan de Kruisstraat
7. Sint Willibrorduskerk aan de Markt 9: Onder de toren, boven de hoofdingang, het zogenaamde Willibrordusraam uit 1950.
8. Gemeentehuis, Markt 1: Links in de hal een van de vroegste ramen van Pieter Wiegersma, gemaakt naar ontwerp van zijn vader Hendrik en geschonken aan de gemeente Deurne. Zie het artikel: Glas-in-loodramen in het gemeentehuis van Deurne]]
9. Woonhuis aan de Burgemeester Van Beekstraat 7: Aan de gevel een vierkant mozaïek waarop een witte haan in zwarte omgeving, met witte rand. De V van victorie staat in alle hoeken. Het werd eind jaren vijftig gemaakt naar aanleiding van een gewonnen proces.
10. Huize De Wieger aan de Oude Liesselseweg 29: Voor dit voormalig woonhuis van zijn vader maakte Pieter diverse kunstwerken, Zie het artikel: kunstwerken van Pieter Wiegersma in huize De Wieger
11. Aan de buitengevel op het fabrieksterrein van het voormalig Philips Deurne aan de Liesselseweg 141: Keramiek (± 1965) .
12. Sint-Jozefkerk aan de Sint Jozefstraat 37: In 1938, bij gelegenheid van de uitbreiding van deze kerk met een schip, maakte Pieter, net van de academie, enkele ramen naar ontwerp van zijn vader: Zie het artikel: Glas-in-loodramen in de Sint-Jozefkerk
13. In de kapel van Missiehuis St. Willibrord Vlierdenseweg I09: In de absis van deze kapel drie grote ramen van Pieter Wiegersma (ca.1955) : Zie het artikel: Glas-in-loodramen in de kapel van Missiehuis St. Willibrord
14. Sint-Willibrorduskerk aan de Hoofdstraat 64 in Liessel: Zie het artikel Glas-in-loodramen Sint-Willibrorduskerk Liessel
15. Sint-Willibrorduskerk aan de Dorpsstraat 29 in Neerkant: Zie het artikel: Kunstwerken in en aan de Sint-Willibrorduskerk in Neerkant
16. In de hal van het voormalige Sint-Willibrordusziekenhuis: Wandtapijt (1969)
17. Sint-Jozefparochie: Keramische vis

Bibliografie

Pieter Wiegersma was ook enkele jaren actief als schrijver van verhalen, goeddeels herinneringen en anekdotes uit zijn lange leven:

• Postbode van de hemel (1997)
• Een kind ziet het dorp (1998)
• Vriendschap in enveloppen (2000)
• Spiegelbeeld

In zijn boekwerkje "Een kind ziet het dorp" uit 1998 beschreef Pieter zijn ervaring met de tram in Deurne als volgt:

Met de keukenmaagd, het tweede meisje en Sip Rijken de chauffeur op reis, met de stoomtram, rood en donkergroen gekleurd met veel goudgeel gepoetst koper, prachtig! Vertrek tramstation Deurne via Vreek, Liessel, Neerkant richting Roermond. De prachtige nog Victoriaanse wagons zijn van hout met gietijzeren achterbalkons waarvan je een uitzicht hebt op het land dat je verlaat, een reis naar onbekende oorden over grenzen met telkens een andere horizon. Voor mij een orient-expres. Langzaam en indrukwekkend met een conducteur in een donkerblauwe, halflange jas, net als zijn pet met lakklep afgebiesd met rood. Bij iedere stop kondigt de locomotief zijn aankomst aan met een doordringend geluid uit de stoomfluit. Je krijgt een kaartje dat geknipt wordt met een tang die een klein rond gaatje maakt. Het kaartje is blauw. In Vreekwijk, twee kilometer van Deurne, zwaaien mensen vanuit hun tuin met zakdoeken. Je bent een reiziger!
Sip, de chauffeur, fluistert Drieka de meid wat in het oor. Ze lacht achter haar hand. Hij springt van de rijdende stoomtram en verdwijnt achter een boom. We kijken angstig vanaf het achterbalkon hoe deze waaghalzerij zal aflopen. Een halve minuut later komt hij in de verte, zijn broek in orde brengend, weer achter de boom tevoorschijn. Rennend en zwaaiend haalt hij ons weer in. Zijn grote hand grijpt de koperen instapleuning en lenig slingert hij zich weer op het balkon". We drinken thee met koek in Roermond en komen 's avonds opgewonden weer thuis.

Musea

• In 1965 nam Pieter Wiegersma het initiatief tot de oprichting van museum Het Dinghuis in Deurne, dat tien jaar later overging naar museum De Wieger waar hij tot 1985 het artistieke beleid bepaalde.

Pieter Wiegersma was een mild persoon, maar zeer wars van bureaucratie. Met zijn geboortedorp had hij een haat-liefdeverhouding. Hij genoot van het maken van exposities, maar ergerde zich groen en geel aan het voortdurend gebrek aan financiële middelen.

In 1985 hield hij het bij De Wieger én in Deurne voor gezien, al zou hij er nog vaak op bezoek komen. De laatste decennia woonde en werkte hij vooral in Brussel en in zijn geliefde Zuid Frankrijk. Hij kwam regelmatig in aanvaring met de door hem incapabel en ondeskundig geachte bestuurders van het dorp.

Een aantal afbeeldingen van zijn kunstwerken zijn opgenomen in de collectie van Museum De Wieger

Overlijden

Wiegersma stierf op 23 mei 2009 op 88-jarige leeftijd in Brussel, twee maanden nadat zijn echtgenote Flossy was overleden. Ze waren 67 jaar getrouwd. Zijn zoon Tjerk Wiegersma is eveneens actief in de wereld van de beeldende kunst als directeur van Wiegersma Fine Art, en had jarenlang een galerie in het Klein Kasteel.

Publicaties

• Een kind ziet zijn vader. In: Hendrik Wiegersma 1891-1969, medicus-pictor Stichting Zuidelijk Historisch Contact Tilburg 1997

Video

Wiegersma leest voor uit eigen werk, mei 2006

Externe link

• Pieter Wiegersma Online

Bron

Museumbulletin nummer 11, een uitgave van museum De Wieger, juni 2000

Bronnen, noten en/of referenties