Haageind 39-41

Het Dinghuis.
Foto collectie Frans Gloudemans

Het Dinghuis vóór de restauratie in 1963.
Foto collectie Nellie Hermans-van den Eijnde

De oude schouw in het Dinghuis in 1963, voor de restauratie

Interieuropname van het Dinghuis in 1963, voor de restauratie

Interieuropname van het Dinghuis in 1963, voor de restauratie

Werkzaamheden aan het Dinghuis in 2017

Protestpamflet circa 1972

Het Dinghuis is een in oorsprong zestiende-eeuws gebouw, gelegen aan het Haageind 39-41 dat een onderdeel is van het kasteeldomein.

Het met leien gedekt gebouw staat aan het kasteelplein achter de kasteelruïne. Het Dinghuis was vermoedelijk identiek aan de neerhof of neerhuizing van het Groot Kasteel, wellicht al vanaf het einde van de veertiende eeuw. De oudste bouwsporen van het huidige gebouw dateren uit de zestiende eeuw. Tijdens een restauratie zijn namelijk sporen van vakwerkbouw gevonden. Rond 1635 was het gebouw in gebruik als (ge)dinghuis (gerechtsgebouw), een plaats waar de dorpsregenten en de Heer van Deurne vergaderden en recht spraken.

In de zeventiende eeuw werden de vakwerkmuren vervangen door steen, en werd het gebouw als (ge)dinghuis in gebruik genomen, de plaats waar de dorpsregenten vergaderden en rechtspraken. Die functie bleef het houden tot de Franse tijd, toen de dorpen niet meer zelf recht mochten spreken. Ook Rogier van Leefdael, Heer van Deurne tussen 1653 en 1699, hield zijn vergaderingen met zijn medebestuurders in het Dinghuis alwaer hij niet alleenen, maer ook mevrouwe zijne gemaele mede in vergadering compt sitten. In 1661 beklaagden de Deurnese bestuurders zich hierover bij de Staten-Generaal in Den Haag. Men verschilde van mening met Van Leefdael over de plaats waar genechten (rechtsgedingen) en andere vergaderingen gehouden dienden te worden. In zijn verweer verwees Van Leefdael naar het feit dat de vergaderingen al 25 jaeren in het het neerhuis hadden plaatsgevonden. Andere, uit de geschiedenis bekende, gerechtelijke vergaderplaatsen sinds het begin van de 14e eeuw waren onder andere het Groot Kasteel, de Sint-Willibrorduskerk en onder de lindeboom voor het Dinghuis. Voor bestuurlijke zaken werd doorgaans vergaderd in een boerderij op het Derp.

In de negentiende en het begin van de twintigste eeuw werd het gebouw als koetshuis, opslagruimte en stal gebruikt door de bewoners van het Groot Kasteel.

Tussen 1941 en 1948 was het Dinghuis in gebruik als stal van de paardenfokkerij Stal Peellandt, waarvan paarden aan drafwedstrijden in heel Nederland meededen. De fokkerij was een poging een nieuwe economische basis onder het landgoed te leggen nadat alle pachtboerderijen in 1925 waren verkocht.

In 1951 was dit gebouw in gebruik als woning. De stalling en tuigkamer stonden toen leeg. Rond 1960 vonden twee Deurnese jongens van een jaar 13 in het leegstaande gedeelte onder wat juten zakken een tweetal Duitse mitrailleurs, die daar blijkbaar nog van de Tweede Wereldoorlog waren achtergebleven. Het Dinghuis was als opslagruimte in gebruik. Zo werden er in de vijftiger jaren de sneeuwruimer, de muziekkiosk, veevoer en hooi opgeborgen. Een duivenhok was er op de zolder en een autostalling beneden. Verder was het een tijdlang het onderkomen van een katholieke jeugdvereniging, terwijl af en toe tijdelijk vanuit de kasteelruïne stukken van de oudheidkamer werden geborgen.

Na een periode van verkrotting startte in 1962 de restauratie, waardoor het aanzicht van de gevel volledig veranderde. Bij die restauratie werden stenen gebruikt die afkomstig waren van de sloop van het geboortehuis van Jan Floris Martinet aan de Markt 12. Daarbij verdwenen de historische deur- en raampartijen van het gebouw. In 1964 werd de restauratie afgerond en werd het gebouw, zonder een dan nog vaststaande bestemming, op 26 november van dat jaar geopend.

Het pand werd op maandag 11 oktober 1965 in gebruik genomen als gemeentemuseum onder de naam Museum Het Dinghuis. Daarin werd de kunst, verzameld door Hendrik Wiegersma, tentoongesteld. Zijn zoon Pieter was oprichter en artistiek directeur van het museum.

Er kwamen rond 1972 plannen om in het Dinghuis een theehuis en restaurant te vestigen. Dit stuitte op heftige kritiek van een aantal Deurnenaren, onder wie Lambert van Lieshout, Maria Berkers, Driek Berkers en Willem Koppens. Ook streekarchivaris Van Emstede steunde die actie in de regionale pers. Als gevolg daarvan werd Van Emstede verboden om nog langer, zonder voorafgaande goedkeuring van de bij het streekarchivariaat Peelland aangesloten gemeenten, publicaties te verzorgen.

In 1976 verhuisde het museum naar De Wieger, de voormalige dokterswoning van Hendrik Wiegersma.

In het Dinghuis vestigde zich later een handelaar die oude wapens restaureerde en verkocht.

In 1993-1994 deed, in opdracht van de gemeente, een speciaal comité Kasteelruïne, onder voorzitterschap van oud-Philips topman prof. dr. Wisse Dekker, een onderzoek naar de mogelijkheden om de kasteelruïne en het Dinghuis in te passen in een bouwwerk, dat onderdak zou kunnen bieden aan een aantal culturele instellingen. Hierbij werd gedacht aan Museum De Wieger, het Milieu-Educatiecentrum en de Vrije Academie. In 1994 bracht dit comité haar rapport uit, maar de financiële middelen ontbraken om het plan, dat acht miljoen gulden moeten gaan kosten, te realiseren. Wel vond de Vrije Academie onderdak in het Dinghuis.

Met de opheffing van de Vrije Academie in 2012 kwam het Dinghuis beschikbaar voor een andere bestemming. Het gebouw, dat sinds de aankoop in 1949 van baron De Smeth steeds eigendom was van de gemeente Deurne, kreeg in 2016 een nieuwe particuliere eigenaar. Voor het Dinghuis gold binnen het bestemmingsplan Heiakker de functie maatschappelijke doeleinden met de mogelijkheid tot een aan deze doeleinden ondergeschikte horecafunctie. Voor de ondernemer was het moeilijk om binnen deze bestemming een levensvatbare exploitatie op te zetten. Het college van B en W gaf daarom al in december 2013 aan in principe akkoord te zijn met het verruimen van de gebruiksmogelijkheden naar horeca en terras. Voorwaarde was wel dat de monumentale waarde en de toeristische aantrekkelijkheid van het gebouw en de omgeving behouden bleven. De nieuwe eigenaar restaureerde in 2018 het pand en richtte het in als horecagelegenheid, waarbij de naam Het Dinghuis behouden bleef.

Op de bovenverdieping is een door de oudheidkamer van de heemkundekring ingerichte permanente expositie van voorwerpen die betrekking hebben op het kasteel en directe omgeving.

• Buitenzijde van het Dinghuis
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

• Interieur van het Dinghuis
• 
• 
• 
• 
• 

Bronnen, noten en/of referenties Artikel Het Dinghuis wordt na 600 jaar een kunstmuseum in de Helmondse Courant van 19 april 1963 Artikel Dinghuis-rechthuis slecht huis? als ingezonden stuk door streekarchivaris Van Emstede in de rubriek Gastopinie in het Helmonds Dagblad van 25 augustus 1972

DeurneWiki TR Plekke: DeurneWiki_TR_Plekke_POI

De informatie die hier staat wordt gebruikt om over te hevelen naar WikiTude. Dit is onderdeel van het DeurneWiki TR Plekke project dat als doel heeft geselekteerde artikelen uit DeurneWiki over te brengen naar WikiTude, een nlwikipedia:Toegevoegde realiteit. Zie hier onder hoe WikiTude te installeren. Voor meer informatie, zie artikel DeurneWiki TR Plekke.

DeurneWiki TR Plekke: DeurneWiki_TR_Plekke_POI
Naam	Haageind 39-41
Wereld	DeurneWiki_TR_Plekke_POI
Korte WikiTude text van object	Het Dinghuis is een oorspronkelijk 16e eeuw gebouw op, en een organisch element van, het kasteeldomein. Het was vroeger de vergaderplaats van de dingbank, de plaatselijke rechtbank. Mogelijk stond hier vanaf eind 14e eeuw het neerhuis dat bij het kasteel hoorde. Het gebouw werd in 1963 grondig gerestaureerd en vernieuwd. Daarna was hier gedurende 13 jaar het Museum Dinghuis gevestigd, de voorloper van De Wieger. Het gebouw werd tot 2012 gebruikt door de Vrije Akademie Deurne. Vanaf 2018 is er horeca in gevestigd.
Bestandsnaam van plaatje bij object voor WikiTude	Dinghuis.jpg
Getoond plaatje
Coordinaten van het object in WikiTude	51.469207° N, 5.801938° E
Lokatie op kaart	Bezig met het laden van de kaart... {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"450px","height":"500px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"icon_32_DeurneWiki_TR_Plekke.png","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"copycoords":false,"static":false,"zoom":16,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"image layers":[],"overlays":[],"resizable":false,"fullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"cluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","clicktarget":"","imageLayers":[],"locations":[{"text":"","title":"","link":"","lat":51.469206999999997,"lon":5.8019379999999998,"icon":"/wiki/images/a/a4/Icon_32_DeurneWiki_TR_Plekke.png"}],"imageoverlays":null}

Installeren van WikiTude op uw android of iPhone mobiel

Installeer WikiTude voor uw android toestel: of WikiTude voor uw iPhone: door op de links te klikken of via de app-market van uw toestel.