Wit-Gele Kruis Deurne

Deze foto is gemaakt op zondag 13 september 1936 ter herinnering aan "Speldjesdag" ten bate van het verpleegfonds Noord-Brabant bij gelegenheid van een landbouwtentoonstelling.

Wit-Gele Kruis Deurne, in 1928 opgericht, in 1981 opgegaan in de "Kruisinstelling Deurne-Bakel".

Inleiding

Het Wit-Gele Kruis was een “kruisvereniging” op het gebied van zieken- en gezondheidszorg, waarbij de rooms-katholieke geloofsbeleving voorop stond. Het wit en geel waren een verwijzing naar de pauselijke kleuren, zoals die ook in de vlag van Vaticaanstad voorkomen. Het Nationale Wit-Gele Kruis fuseerde in 1978 met het Oranje-Groene Kruis en het Groene Kruis tot de Nationale Kruisvereniging (NK).

Oprichting

Pastoor Roes had, samen met enkele dames van de Derde Orde, in het jaar 1921 al het initiatief genomen om in een soort georganiseerd verband zieken te gaan verzorgen. Dat was dringend nodig want in deze regio heerste destijds volksziekte nummer een: TBC. Op 25 april 1928 om 18:00 uur werd er in het patronaat Rust Roest een vergadering belegd en ontstond er een initiatiefgroep. De groep , “tezamen vormende het bestuur der vereeniging “Het Wit-Gele Kruis” te Deurne, die op 5 september 1928 “hare Majesteit de Koningin” en op 14 september 1928 een schriftelijk verzoek stuurde aan “Zijne Doorluchtige Hoogwaardigheid den Bisschop van ’s-Hertogenbosch” “om goedkeuring hare statuten te vragen” .

Het oprichtingsbestuur van het Wit-Gele Kruis Deurne bestond uit:

1. Johannes Casper van Beek (1877-1951), voorzitter*
2. Henricus Josephus Verhoeven (1882-1955), secretaris*
3. Martinus Johannes van den Heuvel, penningmeester*
4. Eijmbertus Henricus Swinkels (1870-1949), vice voorzitter*
5. Arnoldus van den Eijnden (1878-1946)*
6. Johannes Joosten*
7. Petrus Johannes Wijlen (1865-1936)*
8. Cornelis Bouwmans (1882-1970)*
9. Josephus Petrus Johannes Maria Goossens (1894-1966)*
10. Henricus Joseph Antonius Teurlings (1911-1990)
11. H. (Driek) Kuunders
12. pastoor Henricus Wilhelmus Roes (1864-1941), geestelijk adviseur
13. rector van Huize St. Joseph Matheus van der Ven (1874-1932), geestelijk adviseur
14. dokter Remy Camile Marie Verhaegen (1894-1955), medisch adviseur
15. dokter Hendrik Josephus Maria Wiegersma (1891-1969), medisch adviseur

* ondertekenaars van de verzoekschriften aan koningin en bisschop.

Erkenning

De erkenning van de Vereeniging “het Wit-Gele Kruis, RK Vereniging voor Volksgezondheid en Ziekenverpleging, gevestigd te Deurne” werd, “voor minder dan dertig jaren aangegaan” en op 28 november 1928, 1e Afdeling B, No 984 bij Koninklijk Besluit door koningin Wilhelmina goedgekeurd .

Werkgebied

Het werkgebied van het Wit-Gele Kruis Deurne bestreek Deurne, Sint-Jozefparochie , Vlierden, Walsberg en Zeilberg. De kerkdorpen Helenaveen, Liessel en Neerkant kregen begin jaren dertig van de 20e eeuw een eigen lokale kruisvereniging. Op 8 maart 1932 droeg het Wit-Gele Kruis Deurne aan Liessel en Neerkant 50 gulden bij voor oprichtingskosten.

Zorgverlening

Al in 1927 kreeg zuster Huberdine van de overste van de zusters Franciscanessen van Veghel de opdracht om in Eindhoven het diploma “huisbezoekster der tuberculose-bestrijding” te gaan halen. Dokter Wiegersma toog naar Veghel om moeder overste te vragen het “fietsverbod” voor de wijkverpleegsters in de gemeente Deurne op te heffen. Zuster Huberdine werd de eerste wijkverpleegster en was jarenlang de enige. De 346 leden zorgden tezamen voor een contributie van 480 gulden waarvan 300 gulden bestemd waren voor het salaris van de wijkverpleegster. Na de Tweede Wereldoorlog was het ledental uitgegroeid tot 1600 en de contributie-opbrengst bedroeg toen 6000 gulden. De armlastigen werden gratis behandeld. Het Wit-Gele Kruis was tot 1940 ondergebracht in het “gasthuis” (Huize St. Joseph). Het consultatiebureau dat voordien bij dokter Verhaegen thuis was ingericht, werd ook bij het Wit-Gele Kruis ondergebracht. Ondertussen was de zorgverlening uitgegroeid tot bakerhulp, kraamzorg, consultatiebureau, uitzending tbc-patienten naar sanatoria, het geven van moedercursussen en het uitzenden van zwakke kinderen naar herstellingsoorden zoals bijvoorbeeld een Bio-Vakantieoord .

Wijkgebouw

Een eigen wijkgebouw was een wens die reeds vanaf de oprichting in Deurne bestond. In 1935 was er al een tekening gemaakt voor de bouw van een nieuw wijkgebouw. Dat plan kon wegens gebrek aan financiën echter niet uitgevoerd worden. Op 28 september 1945 trad er onder voorzitterschap van Hub van Doorne een nieuw bestuur aan. Wegens plaatsgebrek in het Gasthuis aan de Kruisstraat moest de instelling dit pand in 1940 verlaten en vond men onderkomen in verschillende gelegenheden, zelfs in cafés, in de Openbare school en in het oude distributiekantoor aan de Heuvel 2. Aanvankelijk had het Wit-Gele Kruis de oude dokterswoning huize Petersburg aangekocht om zich daar in te vestigen. Toen Hub van Doorne enige tijd later in het bezit was gekomen van huize Sint-Wilbertshove en dit pand meer geschikt werd geacht was hij graag bereid dit gebouw over te doen aan het Wit-Gele Kruis in ruil voor huize Petersburg. Onder leiding van architect Jos Deltrap werd huize Sint-Wilbertshove aan de Stationsstraat 69 door aannemer Sjef Coopmans grondige verbouwd. Op 26 juli 1952 na inzegening door pastoor van Dinter en toespraken van burgemeester Roefs en Hub van Doorne werd het wijkgebouw officieel in gebruik genomen. In zijn toespraak memoreerde burgemeester Roefs dat de kindersterfte rond 1900 in Deurne nog 24% bedroeg, in 1925 was dat nog altijd 6,5% en in 1951 nog "slechts" 1,8%.

Personeel

Enkele bekende personeelsleden met een lange staat van dienst bij het Wit-Gele Kruis Deurne waren:

• Zuster Van Sas, van 1949 tot 1 mei 1980)
• Zuster Eijsbouts, (van 18 augustus 1953 tot 18 september 1979)
• Mevrouw Wilhelmina Verhofstad-Aarts zorgde meer dan 30 jaar voor een schoon gebouw en de heer en mevrouw verhofstad samen vervulden ook minstens acht jaar de functie van conciërge echtpaar.
• Mejuffrouw Johanna Josepha Petronella Goossens (1915-2000), vanaf 9 december 1955 tot 15 maart 1980 officieel als administratrice in dienst maar zat daarvoor ook enige maanden in het bestuur.

Voorzitters door de jaren heen:

Gedurende het bestaan van het Wit-Gele Kruis zijn onderstaande personen belast geweest met het voorzitterschap: (Door op de zandloper te klikken kunt u de betreffende kolom sorteren)

Voorzitter	Beginjaar	Eindjaar	Opmerking
Jan Casper van Beek	1928	1945
Hub van Doorne	1945	1955
Geraer Hartjens	1955	1968
Cor van Laarhoven	1968	1975
Nol van Gisteren	1975	1978
J.A.I (Hans) Oomen	1978	1981
C.J.J. de Klerk	1981	19??

Kruisinstelling Deurne-Bakel

Vanaf januari 1981 is de naam van het Wit-Gele Kruis Deurne veranderd in “Kruisvereniging Deurne” . De vereniging bleef nog bestaan, bleef ook eigenaar van het wijkgebouw maar was per die datum geen werkgever meer. De zorg voor personeel en materialen ging over naar de nieuw gevormde Kruisinstelling Deurne-Bakel en kreeg tegelijkertijd meer preventieve taken. Onder het motto “voorkomen is beter dan genezen” werden er nieuwe activiteiten ontplooid zoals bijvoorbeeld bejaardengymnastiek, borstonderzoek, voeding, ontspanningstherapie, zorg voor Carapatiënten en zwangerschapsgymnastiek. Afhankelijk van de zorgvraag, konden ter voorkoming van kwalen, ook andere diensten aangeboden worden. Het vertrouwde wijkgebouw in de Stationsstraat werd afgestoten en op 27 september 1986 verruild voor het pand op het adres Ligthartstraat 2 .

wijkverpleegkundige

De centrale rol van de wijkverpleegkundige werd in 1988 door Toon Kortooms, verpakt in leuke verhalen en kernachtig weergegeven in zijn boek Zij die van wijken weten, vastgelegd. Kortooms schreef het boek op verzoek van de regionale kruisvereniging Peelland en aan de hand van interviews met (oud-)medewerkers van het kruiswerk.

Tijdens algemene ledenvergaderingen in Deurne, Zeilberg, Sint-Jozefparochie en Vlierden op respectievelijk 20, 24, 26 en 28 september 1945 werd het op onderstaande foto afgebeelde bestuur gekozen.

• 

  Bestuur in 1945 geïnstalleerd

• 

  Tentoonstelling mei 1984

Bronnen, noten en/of referenties Archief Herman van Diesen, zelf van 1960 tot 2002 bestuurslid van het Wit-Gele Kruis Deurne