Markt (vóór 1895)

De oude Markt van Deurne gezien vanaf Bakkerij Janssens.
Foto: collectie Luuk Keunen

Zicht op de Markt te Deurne vanuit het Haageind, 1890. Rechts zien we de hoek van het oude raadhuis, Willemke Kuijpers zit op de schamppaal tegen het oude raadhuis, en op de achtergrond bakkerij Janssens tussen de Spoorstraat en "de weg naar Helmond".

Bestand:25.672.jpg

Indruk van de oude Markt van Deurne gezien vanuit de Visser. Met de klok mee: Links het voormalige raadhuis, ingeklemd tussen het Haageind (links) en de Molenstraat (recht vooruit) staat Herberg De Gouden Leeuw", rechts naast de Molenstraat het geboortehuis van J.F. Martinet en het huis rechts, nog net zichtbaar en met een hekwerk ervoor, was eigendom van Petronella Maria Huberta Spoorenberg (1853-1936) en werd bewoond door dokter Crobach en Hein Fransen.
Foto: collectie Toon Blux België

Bestand:00.048.jpg

De oude Markt van Deurne, 29 april 1894. Deze huizen werden opgekocht en afgebroken om de bouw van het nieuwe gemeentehuis mogelijk te maken en “en het marktplein een groter aanzien te geven”. Deze huizen stonden toen nog op een plek die midden op de huidige Markt gelegen is. Het grote huis links met de stalling was eigendom van Petronella Maria Huberta Spoorenberg (1853-1936). Daarnaast woonde gemeenteveldwachter Franciscus Althuizen (1830-1917), daarnaast de famillie Goossens en vervolgens herberg De Sleutel van de familie Van Griensven. De woning geheel rechts was bakkerij Janssens.

De Markt van Deurne was vóór 1895 een plein voor het oude Raadhuis van de gemeente Deurne en Liessel en de Sint-Willibrorduskerk. Het was veel kleiner dan de tegenwoordige Markt.

Situatie

De Spoorstraat, de huidige Stationsstraat, liep tot 1895 door tot voor het voormalige raadhuis in Deurne. De huizen die langs de Spoorstraat en aan het oude marktplein stonden grensden met de voorgevel aan het oude marktplein van Deurne. Daardoor was het toenmalige marktplein maar een beperkte open ruimte die voor het oude raadhuis en deels voor de Sint-Willibrorduskerk gelegen was.

De straten die op het oude marktplein van Deurne uitkwamen waren: Het Haageind, Molenstraat, Spoorstraat, "de weg naar Helmond" en de Visser.

Ontwikkeling

Vermoedelijk was al sinds de bouw van de Sint-Willibrorduskerk, vóór 1069, een zekere vorm van een open ruimte voor de kerk aanwezig. Pas in de late middeleeuwen en nieuwe tijd hebben we meer informatie over het plan. De centrale functie die het nu voor de horeca heeft, had het ook toen. Aan het plein stonden omstreeks 1600 onder meer Hotel de Zwaan, De Keizer en De Roode Leeuw en later Herberg De Sleutel. Alleen de opvolger van De Zwaan bestaat nog. De Roode Leeuw, later De Gouden Leeuw, werd in 1933 afgebroken en vervangen door Modemagazijn De Zon van Jacques Fonck uit Venray.

In de 18e en 19e eeuw werd het plein het Marktveld genoemd: Bij deze kerk, die op het Marktveld is, waarop men voor weinige jaren ene pomp ten gebruike der inwoners gebouwd heeft, en waarop jaarlijks twee markten worden gehouden, staan de huizen digt bij elkanderen, gelijk ook verder zuidwestwaards, waar de Roomsche kerk ligt.

Tot 1805 werd Deurne bestuurd vanuit de schepenkamer op het Derp en het Dinghuis aan het Haageind. In dat jaar werd een nieuw raadhuis opgeleverd. In 1894 werd het 'te klein' bevonden, waarna een aantal huizen in het verlengde van de huidige Stationsstraat werd afgebroken en de rooilijn naar achter werd verplaatst. Daardoor werd niet alleen de bouw van het huidige raadhuis mogelijk, maar ook werd de Markt vergroot. Voor de vergroting van de Markt werd in 1894 ook bakkerij Janssens afgebroken. In tegenstelling tot wat in sommige publicaties abusievelijk wordt vermeld, heette de Markt nóóit Weidestraat!

Vergroting van het marktplein

Bij het gemeentebestuur bestond al sedert enkele jaren het plan en de behoefte om het raadhuis te vervangen en het marktplein te vergroten. Voor de bouwplaats van het nieuwe gemeentehuis en vergroting van het marktplein zou een groot deel van voornoemde gebouwen en grond aangekocht moeten worden.

Op 16 oktober 1894 viel het besluit van de toenmalige raad van de gemeente Deurne en Liessel om een nieuw gemeentehuis te bouwen en het marktplein een groter aanzien te geven. Van voornoemde panden bleef uiteindelijk alleen hotel De Zwaan en de bijbehorende opstallen overeind.

De pand tegenover het raadhuis en aan het oude marktplein van Deurne was destijds eigendom van Petronella Maria Huberta Spoorenberg (1853-1936) maar werd bewoond door dokter Crobach en Hein Fransen. De daarnaast gelegen panden waren van gemeenteveldwachter Frans Althuizen, van voerman en smid Hendrik Goossens en vervolgens herberg De Sleutel van Jan Theodoor van Griensven. Het pand voor het huidige adres Markt 4 en Markt 5 was bakkerij Janssens, eigendom van Martinus Janssens en was ingeklemd tussen de Spoorstraat en “de weg naar Helmond”. Hotel De Zwaan maakt de opsomming van het rijtje compleet.

Het zou echter nog tot na de eeuwwisseling duren voordat het nieuwe marktplein zijn huidige afmetingen kreeg want de sloop van herberg De Sleutel liet tot 1906 op zich wachten.

De grotere Markt van Deurne in wording. In oktober 1894 werd besloten een nieuw gemeentehuis te bouwen. Uiteindelijk werd dat in april 1896 in gebruik genomen. Op de foto, tegen de klok in, linksonder het pand op het huidige adres Markt 4 (anno 2013 bekend als De Potdeksel), daarnaast de Stationsstraat, vervolgens Herberg De Sleutel, een witgepleisterd pand (afgebroken in 1906), op de achtergrond De Gouden Leeuw (afgebroken in 1933), het oude raadhuis (afgebroken in 1897), de Sint-Willibrorduskerk (nog bestaand), Hotel de Zwaan (nog bestaand) en op de achtergrond Huize St. Joseph aan de Visser (afgebroken in 1971). De panden van Petronella Maria Huberta Spoorenberg (1853-1936), van gemeenteveldwachter Frans Althuizen, van voerman en smid Hendrik Goossens en van bakkerij Janssens, afgebroken kort na oktober 1894, zijn op deze foto al niet meer te zien.

Het gemeentebestuur kon pas in 1906 overeenstemming bereiken met de weduwe van Jan Theodoor van Griensven die eigenaresse was van herberg De Sleutel. Op de foto is niet te zien dat men al gestart is met de bouw van het nieuwe gemeentehuis. De foto werd gemaakt op 10 april 1895.
Foto: collectie Toon Blux België

Bronnen, noten en/of referenties