Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis Vanaf 1 januari 2025 wordt dat Iedere eerste maandagochtend en derde woensdagochtend van de maand. |
Kruisstraat
foto collectie gemeente Deurne
collectie briefhoofden heemkundekring
De straatnaam Kruisstraat werd bij de wijkindeling van de gemeente Deurne per 1 oktober 1930 officieel vastgesteld. In de bijlagen van besluit nr. 100 werd de straat omschreven als: vanaf het Haageind nabij de R.K. Pastorie naar den Bakelschendijk. In de jaren 1930 werd deze straat ook wel de Gasthuisstraat genoemd.
Straat van smeden en bouwvakkers[bewerken | brontekst bewerken]
De Kruisstraat had vroeger iets met smeden. Neem allereerst Hub van Doorne die zijn carrière begon als smid. Eigenhandig smeedde hij destijds het ijzeren hekwerk rond het voormalige Sint-Jozefziekenhuis, dat plaats moest maken voor seniorenwoningen. Minder bekend is dat zijn overgrootvader Martinus van Doorne, die ook smid van beroep was, van 1827 tot aan zijn dood in 1860 in de Kruisstraat woonde en dat ook zijn grootvader daar is geboren. De Van Doorne's woonden, gezien vanuit de Kerkstraat, links van de splitsing met de Muggenhoek, de straatnaam die moest wijken voor de Flemingstraat. Op die plek was later de Deurnese Stichting Ateliers (Destat) gehuisvest in de voormalige vmbo-school. Vele jaren later, in 1947, startte ook Toon van Osch, de grondlegger van Oskomera, als smid in de Kruisstraat op adres D.153.
Begin 19de eeuw woonde daar Jan Antoni van Neerven. Toen zijn enige dochter Willemijntje amper vier jaar oud was verloor hij zijn vrouw. Een kwart eeuw later herhaalde zich dit drama in de volgende generatie. Willemijn, inmiddels gehuwd, moeder van een eveneens vierjarig dochtertje en weduwe geworden van Leendert Welt Koppens, woonde in bij haar vader in de Kruisstraat. In de koude januarimaand van 1831 trok ze tijdens een onstuimige sneeuwstorm met een zak naar de Peel om er wat turven te halen, maar ze werd de volgende dag doodgevroren in de sneeuw teruggevonden. Haar vader stierf nog datzelfde jaar. Haar dochter Francisca Koppens trouwde later met Willem van Dinther en vele tientallen Deurnenaren mogen haar hun voormoeder noemen.
Ook de bekende Deurnese smedenfamilie Aldenzee woonde in de eerste helft van de 19de eeuw in de Kruisstraat. In december 1870 ging hun huis in vlammen op, kort nadat het verkocht was aan de blauwverver Gerard Trines maar terwijl het nog bewoond werd door Martinus Aldenzee. Deze smid woonde ongeveer op de plaats waar later de "goede moordenaar" Nol van der Zanden woonde bij de kruising met de Visser.
Smid Antonius van de Mortel smeedde het ijzer sinds 1868 aan de overkant, op de plek waar tegenwoordig de bejaardenwoningen van Zonneland staan. Later ging het bedrijf over op zijn zoon Willem.
Ook aan bouwvakkers was geen gebrek in de Kruisstraat. Op huisnummer 10 woonde Janus Martens, die samen met zijn broer Jan een stucadoorbedrijf had. Hun buurman was Frans "Timmer" van den Einden. In 1915 startte Marinus Leonardus de Bijl in de Kruisstraat zijn timmerbedrijf. Later zou zijn zoon Leo het bedrijf overnemen.
Jan Fransen startte er zijn houthandel en zijn zoon Toon bouwde het uit tot een bloeiend bedrijf.
In 1960 werd de voormalige loods van houthandel Fransen omgebouwd tot twee klaslokalen. Louis van de Burgt gaf er, samen met Fons Jansen, les aan jeugdige fabrieksarbeiders. Later zou deze levensschool verhuizen naar de voormalige Ulo-school, eerst in de Martinetstraat en vervolgens aan de Bakelseweg.
Per 1 januari 1955 werd de oude huisnummering vervangen door de huidige adressen van straatnaam met huisnummer. Onderstaand ziet u het overzicht dat destijds gemaakt is.
| Bewoners van de Kruisstraat per 1 januari 1955 | ||
|---|---|---|
| Hoofdbewoner | Oude nr | Nieuw adres |
| Neerven-Hoebergen, weduwe van | D. 8 | Kruisstraat 2 |
| Dielissen, Johannes A. | D.152 | Kruisstraat 36 |
| Verstappen, Josephus | D.153 | Kruisstraat 34 |
| Stokman, Frans J.A.J. | D.154 | Kruisstraat 30 |
| Bijl, Leonardus Antonius de | D.155 | Kruisstraat 26 |
| Manders, Hendricus M. | D.155 | Kruisstraat 24 |
| Franssen, Johannes F. | D.159 | Kruisstraat 20 |
| Manders, Johannes H | D.160 | Kruisstraat 18 |
| Einden, van den Franciscus H. | D.161 | Kruisstraat 14 |
| Martens, Johan | D.162 | Kruisstraat 12 |
| Martens, Adrianus | D.163 | Kruisstraat 10 |
| Einden, van den Catharina | D.164 | Kruisstraat 8 |
| Veenbedrijf | D.164a | Kruisstraat 6a |
| Boerenkamp, Antonius | D.165 | Kruisstraat 6 |
| Rakels, Wilhelmus | D.165a | Kruisstraat 4 |
| Parochiehuis | D.166 | Kruisstraat 1 |
| Zusterklooster | D.167 | Kruisstraat 3 |
| Burgt, van den Ludovicus H. | D.168 | Kruisstraat 5 |
Bronnen, noten en/of referenties
|