Ernest Casper Heim (1921-2000)

Ernest Casper Heim
foto, gemaakt na WWII, collectie familie Heim
Persoonsinformatie
Volledige naam	Ernest Casper Heim
Roepnaam	Ernest
Geboorteplaats	Den Haag
Geboortedatum	10 september 1921
Overl.plaats	Lochem
Overl.datum	23 januari 2000
Partner(s)	ongehuwd
Beroep(en)	redacteur, secretaris, verzetsstrijder

Vlnr Tien Hendriks, Ernest Heim en Karel van Zutphen , redactieleden van de illegale krant De Vrije Pers, bij de voordeur van het ouderlijk huis van Tien Hendriks, de Mariahoeve aan de Langstraat 73.

Vlnr Tien Hendriks, Ernest Heim en Karel van Zutphen, redactieleden van de illegale krant De Vrije Pers.

Vlnr Karel van Zutphen, Ernest Heim en Tien Hendriks na de oorlog.

Staand, vlnr: Tien Hendriks, Karel van Zutphen en helemaal rechts Ernest Heim, redactieleden van de illegale krant De Vrije Pers”, tijdens een fotomoment bij het ouderlijk huis van Tien Hendriks, de Mariahoeve aan de Langstraat 73. De overige personen zijn onbekend.
Foto's ter beschikking gesteld door Martien Hendriks (Langstraat).

Ernest Casper (Ernest) Heim (1921-2000), alias “Old Roan”, was tijdens de Tweede Wereldoorlog medeoprichter en redactielid van de Deurnesche illegale krant De Vrije Pers en laatstelijk Directeur Algemene Zaken bij F.A. Voigt & Co in Rotterdam.

Algemeen

Hij was het tweede kind van de scheikundig ingenieur Gustav Anton Maria Heim (Amsterdam 5 juni 1893 - Velp 27 oktober 1944) en Clementine Hubertine Henriette Hoedemakers (Rotterdam 11 november 1888 -Vught 17 februari 1972). Hij bleef ongehuwd.

Ernest groeide op in een katholiek gezin van vier kinderen, drie zonen en een dochter. Hij bracht een deel van zijn kindertijd door in het district Aintree bij Liverpool (UK) waar de familie Heim in de twintiger jaren woonde en in Velp (Gelderland) waar de familie na het “Engelse avontuur” neerstreek. Na de HBS aan de Schoolstraat in Arnhem startte Ernest een studie aan de Katholieke Economische Hogeschool in Tilburg.

Tweede Wereldoorlog

Maar de Tweede Wereldoorlog gooide roet in het eten. Er ontstond gaandeweg een studentenverzet tegen de Duitse bezetter. Dit verzet vond in verscheidene Nederlandse steden plaats. Het werd vanaf 1942 landelijk gecoördineerd door de “Raad van Negen”.

Het studentenverzet leidde er uiteindelijk toe dat studenten in 1943 door de bezetter gedwongen werden om een zogenaamde “loyaliteitsverklaring” te ondertekenen. In deze verklaring moesten de studenten beloven dat ze zich zouden “onthouden van iedere tegen het Duitse Rijk [...] gerichte handeling”. De verklaring werd op 13 maart 1943 door de Duitse bezetter ingevoerd en de studenten kregen tot 10 april de tijd om die te ondertekenen. Wie niet tekende, mocht geen college meer volgen. Studenten kregen uiteindelijk de keuze: óf de loyaliteitsverklaring tekenen óf zich melden voor de “Arbeitseinsatz“ (gedwongen tewerkstelling) in Duitsland. In Tilburg, waar Ernest studeerde, tekende maar 2,2% van de studenten.

Ernest was een van de weigeraars; hij had overigens geen keus, want zijn vader had zijn drie zonen verboden zich te melden bij de “Arbeitseinsatz“. Hij regelde voor zijn oudste zoon Guus een onderduikadres in Etten-Leur en voor zijn jongste zoon Rob een arbeidsongeschiktheidsverklaring. Samen met zoon Ernest nam hij de fiets vanuit Arnhem op zoek naar een onderduikadres. Ze fietsten helemaal door tot in Deurne waar voor Ernest een onderduikadres gevonden werd in het huis van Karel van Zutphen aan het Heuvelplein.

Karel van Zutphen was als dienstplichtig sergeant opgeleid tot sportinstructeur en actief betrokken bij het ondergrondse verzet in Deurne. Daardoor mag het niet onlogisch heten dat Ernest Heim ook in verzetskringen verzeild raakte.

Nadat in mei 1943 alle radiotoestellen van particulieren ingeleverd moesten worden, het “Boerenbondsblaadje” “wegens papierschaarste” moest stoppen en het Nieuwsblad van Deurne en de Zuid-Willemsvaart steeds meer in de greep van de Duitsers geraakt waren, besloot het verzet in Deurne een illegaal blaadje te starten onder de naam “De Vrije Pers”. Het eerste nummer verscheen op 1 november 1943. De redactie werd gevormd door Tien Hendriks alias “Maintain”, Henk Struik alias “Upright” en Ernest Heim. Heim schreef onder het pseudoniem “Old Roan”, vernoemd naar het noordelijk deel van Aintree bij Liverpool, de plaats waar hij als kind woonde en dat daar bekend is onder de naam “Old Roan”. De Vrije Pers bestond uit vier of zes met de schrijfmachine geschreven a4’tjes. De coördinatie voor het stencilen en verspreiden van het blaadje lag bij Karel van Zutphen.

Later raakte Ernest via het verzet ook betrokken bij de pilotenhulp, tikte hij korte berichten voor hen uit om ze vervolgens zelf in een van zijn schoenen naar de plaats van bestemming te brengen.

Bevrijding

Op 24 september 1944 werd Deurne bevrijd, maar in de omgeving Velp-Arnhem-Nijmegen vonden nog volop gevechtshandelingen plaats. Toen hij maanden later huiswaarts keerde vernam hij voor het eerst dat zijn vader op 27 oktober, als gevolg van een hartaanval, gestorven en begraven was.

Latere carrière

Het overlijden van zijn vader en de ervaringen tijdens de oorlog zijn er vermoedelijk de oorzaak van geweest dat Ernest zijn oude studie niet meer heeft afgemaakt. Hij zocht na de oorlog werk eerst in Nederland, Afrika en het Midden-Oosten en vond uiteindelijk een baan bij het cargadoorsbedrijf F.A. Voigt & Co, een firma die zeehandel dreef en over de hele wereld kantoren had. Tijdens zijn werkzaam leven woonde en werkte Ernest in eerste instantie in het buitenland, vanaf 1947 in de mijnbouw van Liberia voor een Amerikaans bedrijf (Bomi Hills) en eind jaren 50 in landen zoals Saoedi-Arabië en Bahrain in de scheepvaart (o.a. voor Yusuf Bin Ahmed Kanoo in Ras Tanura). Terug in Nederland klom hij bij Voigt op tot Directeur Algemene Zaken/Secretaris van alle vennootschappen. Na de overname van dat bedrijf in 1964 door de investeringsmaatschappij “Weststellingwerf“ raakte hij nauw bevriend met Joost de Ruiter, de nieuwe eigenaar.

Na zijn pensionering vestigde hij zich in Lochem waar hij in 2000 op 78-jarige leeftijd, net als zijn vader aan een hartaanval, overleed. Bij die gelegenheid schreef zijn voormalige directeur/eigenaar en vriend in een overlijdensadvertentie over Ernest: “Integriteit, inzet, humor, kameraadschap en eruditie waren de eigenschappen die hem, deze gentleman, verhieven tot iets heel bijzonders in onze bedrijven, 40 jaar lang.” Ernest Heim was ook buitengewoon geliefd in de familie. Hij was bescheiden, maar een goed verteller en aangenaam gezelschap, met een brede interesse in o.m. techniek, geschiedenis, muziek en de natuur. Hij was origineel, geestig en uitgesproken in zijn opvattingen.

Externe Link

• Toegang tot de pdf-versie het boek De ondergrondse pers 1940-1945 (herziene versie van 15 augustus 2014).
• De edities van “De Vrije Pers” op Delpher.
• Beschrijving “De Vrije Pers” in de catalogus van de Koninklijke Bibliotheek.
• Meer over de Loyaliteitsverklaring.

Bronnen, noten en/of referenties In het boek De ondergrondse pers 1940-1945 (1954) beschrijft Lydia Winkel diverse in Nederland uitgegeven exemplaren. Van ieder blad dat beschreven was zou bij het NIOD een exemplaar bewaard zijn gebleven. Op bladzijde 352 beschrijft ze De Vrije Pers. Boek “De kranten in Brabant” , 1963, door Antoon van Oorschot, pagina 56 ”De bezetting en bevrijding van Deurne 35 jaar geleden“ De Peelkoerier donderdag 26 juli 1979, pagina 5 Besprekingsverslag met oud verzetsstrijders Henk Struik en zijn echtgenote Mw. J. Struik-Beijers, geënquêteerd op 24 en 25 juni 1985 door Bernadette van der Vlies, pagina 3. Toon Hoefnagels en Nol van Gisteren - Oorlogsjaren 1940 – 1945 Gemeente Deurne - Op de grens van vergeten Deurne, 1986. Pagina 101 tot en met 105. Kools, Tij, 1986. De na-oorlogse relatie tussen Antoon Coolen en Huub van Doorne. Eigen uitgave, Deurne. “Dutch Underground Press 1940-1945”, 01 Jan 1999 by Brill (ook te vinden in de bibliotheek van het Heemhuis op locatie 03.A.33) Cammaert, A.P.M., 1994. Het Verborgen Front. Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog, pagina 1087, Eisma B. V. Leeuwarden/Mechelen. Interview Theo Vosmeer op 17 mei 2021 met Hanneke Heim-Putto en Guus Heim, oomzeggers van Ernest. Digitaal Krantenarchief Deurne