Fraters van Tilburg

1936: Feest ter gelegenheid van 40 jaar fraters in Deurne.
Foto collectie RHCe

Frater Radboud

De fraters van Tilburg. formeel leden van congregatie van Onze Lieve Vrouw, Moeder van Barmhartigheid, kwamen in 1896 naar Deurne en verzorgden het katholiek onderwijs aan de lagere jongensschool en de Sint-Henricus jongens Ulo in de oude parochie en vanaf augustus 1966 aan de Parochieschool van de Heilige Geest in de Heilige Geestparochie (Deurne-West).

Komst naar Deurne

Op verzoek van pastoor Vogels kwamen in 1896 de fraters van Tilburg naar Deurne om het katholieke onderwijs voor jongens te verzorgen. Al in 1895 was met de bouw van het fratershuis en de fraterschool in de Visser begonnen. Architect was de heer Bekkers uit Tilburg en de bouwers waren de Deurnese aannemers Lutters en Van de Mortel.

Op 8 en 9 mei 1896 kwamen de eerste vijf fraters vanuit het moederhuis in Tilburg naar de nieuwe stichting in Deurne, waar ze om negen uur 's morgens arriveerden en feestelijk werden onthaald. Dat de fraters welkom waren bleek uit de 16 erebogen die her en der waren opgericht. De eerste fraters waren:

• frater Perpetuus, de eerste directeur van het huis en tevens hoofd der school,
• frater Dionysio (Dionysius), medehelper voor het onderwijs,
• frater Marianus.
• frater Julius,
• frater Jordanus.

Bij de verwelkoming in de pastorie schoten bij pastoor Vogels de tranen in de ogen toen hij zijn fraters de hand schudde. In de kroniek wordt gemeld:

Den pastoor schoten bij de eerste handdruk de tranen in den oogen. Eindelijk dan waren zijn beden verhoord, zijne wenschen vervuld. Deurne, dat sinds 40 jaren eerw. zusters bezat, zag thans de eerste fraters gekomen om de mannelijke jeugd voor God en den hemel op te leiden. Hoe gelukkig was de herder om het voorrecht van zijne kudde. Men kon het hem aanzien, hoe zijn hart van blijdschap overstroomde.

Na de Tweede Wereldoorlog werd onder frater Radboud het fraterhuis verbouwd en gemoderniseerd.

Inwijding school

Op maandag 11 mei 1896 werden het fraterhuis en de school plechtig ingezegend en onder bescherming gesteld van de H. Willibrordus. Ter gelegenheid daarvan werd het volgende feestlied gezongen, dat door boekhandel J. Ant. Köhnen voor deze gelegenheid in druk werd uitgegeven:

Heft aan, heft aan, o dankbre zonen,
Weerhoudt den blijden juichtoon niet,
Die aan het volle hart ontschiet;
Maar bruische ’t gloeiend jubellied
Uw hart stroom’ uit in vreugdetonen.

Want ziet, Will’brordus’ veste, thans
Omslingerd met een jubelkrans;
Ja, ’t is nu Deurne’s feestgetij
Dus zingt en juicht en jubelt vrij.

De godsdienst met de kracht verbonden
Wie meldt het heil daardoor gesticht?
Geen zang, geen klinkend lofgedicht,
Geen toon die niet onmachtig zwicht
Om al dit heil naar waarde te verkonden.

O, klimme dan met onze zangen,
De beê door d’Englen opgevangen,
O God van liefde, tot uw troon
Wil met Uw schild deez school bedekken,
Uw Engel haar tot wacht doen strekken,
Haars stichters levensjaren rekken.
En leid hun eenmaal in Uw blijde Hemelwoon,
Aanhoor ons allerwensch, die saam smelt in deez toon.

Juicht, Broeders, juicht !

Leef Herder, leef nog jaren
Van geluk en vreê !
Vier met deez kinderscharen,
Eens ten Hemel opgevaren,
’t Nimmer eindend jubilé

Op 12 mei 1896 begon de school, waarvoor zich 79 leerlingen hadden opgegeven. In 1906 en 1909 moest de school met een lokaal uitgebreid worden. Daarnaast waren de fraters vanaf 1966 ook nog betrokken bij het lager onderwijs aan de Parochieschool van de Heilige Geest in de Heilige Geestparochie. Op zondag 7 november 1971 waren bij de viering van het 75-jarig jubileum nog twaalf fraters in Deurne.

Conflicten

Met pastoor Bots ontstonden geschillen, waarop de fraters zelfs overwogen zich uit Deurne terug te trekken, maar daarna werden de problemen opgelost. In 1917 gaven vier fraters en drie leken les aan 277 leerlingen.

Sint-Henricusulo

In 1921 bestond het convent van fraters van Tilburg in Deurne uit acht personen. In dit jubileumjaar werd in de festiviteiten tevens opgenomen de opening van een ulo-school die met 16 leerlingen startte. Exact 25 jaar na de komst van de fraters werd op 11 mei 1921 de "Sint-Henricusulo" geopend, die was ondergebracht in een der ongebruikte lokalen van de openbare school in de Schoolstraat. Later kwam, tot de afbraak in 1964, het hele gebouw beschikbaar voor de ulo.

Vertrek uit Deurne

De fraterniteit werd, 91 jaar nadat de congregatie zich in Deurne gevestigd had, door het bestuur van de Nederlandse Provincie van de fraters van Tilburg met ingang van 1 september 1987 opgeheven. Daarmede vertrokken, met uitzondering van frater Francino van Hoof, de laatste fraters uit Deurne.

Bewoners van het fraterhuis

Zie hiervoor het overzicht van fraters die in de loop der tijd in het fraterhuis aan de Visser woonden en in Deurne werkten.

Bronnen, noten en/of referenties ”De fraters 25 jaar in Deurne” “Zondag eucharistieviering en receptie.“ blad 2 van het Weekblad voor Deurne van 5 november 1971