Rabo-clubsupport leverde dit jaar 765,88 euro op. Allen die op ons stemden hartelijk dank! Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis |
Sint-Willibrordusgilde
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
Het Sint-Willibrordusgilde is de oudste vereniging van Vlierden.
Algemene geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Terwijl deze Vlierdense schutterij zelf als oprichtingsdatum 1227 aanhoudt, hetgeen in 1927 met grote luister werd herdacht, dateert het oudst bewaarde stuk uit 1594. Dat is een perkamenten ‘'caerte'’ waarop de reglementen staan vermeld. De gildebroeders waren onder meer verplicht de grote processie op te luisteren, die met de kermis te Deurne uittrok. Vóór 1680 was Vlierden met Deurne één parochie.
Geteerd werd op de feestdag van hun patroonheilige, terwijl het vogel- of koningschieten één keer in de drie jaren in ieder geval later op kermismaandag werd gehouden.
Oorspronkelijk stond de schutsboom op het pleintje op het Schooteind, maar deze werd in 1923 verplaatst.
Het gilde was vroeger welgesteld en had in de Singel een eigen akker van 4 lopense, 0.68.30 hectare, die door de leden bewerkt werd.
De zilveren vogel ofwel papegaai zou uit de 16e eeuw dateren. Het andere oudst bewaarde gildezilver is uit het einde van de 17e eeuw en bestaat uit onder anderen de koningsschilden van Antonius Aerts (1682) en Jan Anthonis Smits (1697).
De stichting Beelsfundatie is de beschermheer van het gilde.
Gildekaart 1594[bewerken | brontekst bewerken]
De gildekaart van het Sint-Willibrordusgilde Vlierden dateert van 14 september 1594 en heeft de volgende tekst:
In den jare ons Heeren 1594 den 14en dach van de Gerstmaent, doen hebben de Schutten van Vlierden bij raet ende bijwesen van de Dekens en de ghemeyne ghesellen, wesende tesamen onder het broederschap van St.Wilbert ghemaeckt, gheordonneert ende verandert hun Cedulle tot een onderhoudinghe des Broederschappe voorss. ende profyt der ghemeyne gesellen, in forma ende manieren hiernaer volgende:
- In den eerste is gheordonneert; wanneer de Schutten den vogel sullen schietende op wat tyde, dat sullen de Dekens 's Sondaeghs te vooren in de Cappelle van Vlierden laten publiceren, ende dan eenen eerlycken maeltyt doen bereyden tot profyt der Schutten; ende een yeghelyck van de gemeyne broeders sal dan mede comen teeren op den voorschreven teerdach; ende voorts op andere teerdagen als dat gewoonlyck is. Ende soo wie van de ghemeyne Broeders en de schutten op de voorschreven teerdagen niet meden comt teren, die sal verbonden zijn den weerdt daer die Broederschap teert, te gheven soo veel als die andere hebben verteert van elcken teerdach ende daer en boven noch vervallen zijn in eene peen ende breucke van een vierde vat biers ofte 10 stuijvers daervoor; welcke breuck sullen de Dekens altyt mogen executeren "metten Heer" aan denghenen, die alsoo breuckt, ende dat tot profyt van de ghemeynen schutten, of zij moeten wettighe oirsake betoonen, dat sijs niet bijen hadden connen brenghen op die voorschreven dagen mede te comenteren.
- Item is noch gheconditioneert van die gemeyne schutten, dat daer niemant mede en sal comenteren dan diegeene die schut ........... tenzij met consent van den weerdt ende den Dekens.
- Item is noch verclaert van de gemeyne schutten, dat daer niemant aan tafelen sal gaen sitten voordat de schutten gheseten zijn of zij sullen vervallen zijn in eenen peen van een vierde vat biers of xvi stuyvers daervoor.
- Item is noch geconditioneert, wanneer die schutten ende Broederschap schieten sullen, dan sullen die Dekens yemanden oirlooven te schieten ter eeren van St. Wilbert, ende nadien sal den ouden koninck schieten; ende nadien en sal noch niemant na den vogel schieten tenzy dat de Dekens roepen: Vryuyt onder die broederen, dat elck schieten sal mogen; ende so wie contrarien dede van die schutten, die sal vervallen zijn in eenen peen ende breuck van iij stuyvers ende die terstont onder den boom neder te leggen, tot profyt van de Ghemeyne schutten.
- Item is noch verclaert, dat daer niemant naer den vogel of papegay schieten en sal mogen, hij en is schut onder die voors. broederschap van St.Wilbert, op den peen van iij stuyvers ende die neder te leggen als voor.
- Item is vercleart, soo wien den vogel afschieten is Coninck, die sal den eersten dach vrij ende quit wesen met zijn Coninginne, maer op die andere teerdagen sal hij zijn teeringhe betalen, maer die ghemeyne schutten sullen alsdan den voors. Coninck door handen van den Dekens geven een goede bonette ofte viij stuivers daervoir.
- Item alsnog geconditioneert, alwye den vogel afschiet, dat denselven Coninck eenene schilt aen den silveren vogel sal moeten hangen, ter weerde van een rijndaelder, wel meer maer niet mynder.
- Item is alsnoch vercleart of daer eenighe van de Schutten dryemael .... stonden achter den anderen .... vogel ghewoon ..... hebben ..... den welcken .....staet altyt .... stuyvers (niet meer leesbaar)
- Item alsnoch (verclaert) ofte yemand van de schutten, die buytendorps ware ende den vogel afschote, die sal sufficiente borghe stellen eer hij den vogel mede uyt den dorpe sal mogen dragen, alsoo dat die Dekens daermede te vrede sullen wesen of den vogel den Dekens laten bewaren.
- Item is alsnoch verwaert, soo wien den vogel of papegay afschiet, dat hij vervallen sal zijn aen de schutten te geven een tonne biers, die een halve tonne biers op den voorsegden teerdach als den weert ophout met tappen ende die ander helft als men die sop eet te Doerne kermis.
- Item is voorwaert, dat niemant die sop op den Doerne kermisdach mede en sal comen eeten, of dat schutbier comen drincken, tan diegene die schut zijn ende betalen kunnen onraet, of hij sal vervallen zijn in een vierde vat biers.
- Item is noch verwaert ofter eenighe van de schutten ofte broeders waren die de schutten dede bidden in zijn bruyloft of eerlycken dach ende hij die schutten buytlen dorps van doen hadden van Vlierden, soo sal die schutte den selven volgen op hunnen kost eenen dach om den Bruydegom zijn eerlycken dach te helpen volbrengen, ende moet diegene die se van de schutte van doen heeft, den voors. als dan eenen speelman doen. Ende behoeft hij se langer, dat sal altyt wesen tot des genens kost die se langer van doen heeft; ende dan sal dieselve die se langer van doen heeft, die schutten alleen in zijn bruyloft moeten settlen ende hun eerlijcke kost bereyden tsy buyten of binnendorps, ende alsdan sal elcke schut mogen teeren met zijn ander ende geven den bruidegom in zijn bruyloft 12 stuyvers. Ende die bruydecom moet dan altyt die schutten alleen setten in die bruyloft ende na den maeltyt geven een tonne biers aldaer op die plaetse ofte daer 't den Dekens metten ghemeynen schutten belieft. Ende wie alsdan niet en volght op sulcken tyt, die sal elcke reyse verbeuren iiij stuyvers; des moet hij 't sondaeghs in de Capelle doen publiceren als men sulcke dagen houden sal.
- Item is alsnoch verwaert, wien van den gemeynen schutten op die voors. teerdagen ofte anders yemant eenigen oploop maeckten in grammen moet, die sal vervallen zijn in een half tonne biers, te geven den schutten of xxxiij stuyvers daervoir en denselven te mogen executeren als voor.
- Item is 't alsnoch verclaert dat de Dekens in hunnen jaertyt sullen doen singen een solemneele Misse op St.Wibertsdach. Ende alsdan sullen die gemeyne schutten elck van hunlieden offeren een negenmanneken, ende die sulcx niet en doet, die sal verbeurden elcke reyse ij stuyvers, deselve te executeren alsvoor.
- Item is 't noch verclart soo wien van de schutten ofte broederen sterve, soo sullen die Dekens tot laefenis sijnder siele doen singen ende celebreren een solemneele Misse ende alsdan sullen die schutten die gaen gewinnen ende offeren een negenmanneken op de peene als voor ende dieselve te versoecken als voor; des sullen de Dekens sulcx sondags te voren, als men sulcx doen sal, aenseggen.
- Item is alsnoch verclaert ofter eenige van de schutten kinderspel ofte andere fantasie tracteerde ende daerop bevonden wierde van eenige andere medebroeders, die sal't elcke reyse breucken ij stuyvers als voor.
- Item is alsnoch verclaert, dat alle schutten op Doernekermis sullen comen in den omganck of processie met haer geweer, ende alsdan in handen des Dekens betalen hunnen onraet daer men mede betalen mach den onraet van een Misse, die ter weke gedaen wert ter eeren van St.Wilbert den patroon tot salichheit der gemeine schutten en broederen. Ende soo wie sulcx niet en doet, die sal vervallen wesen in eenen peen van v stuyvers ende die 't executeren als voor.
- Item het is alsnoch verclaert, soo wie in dese broederschap wil gaen, sal daerin blijven iij jaer lanck ende die binnen dese drye jaren daer uyt wil gaen, die sal dat den Dekens 's Paesens te voorens opseggen ende betalen mede een pont was; ende soowie daer langer in blijft dan dry jaren ende daermede dan uyt wil gaen sal dat de Dekens opseggen als voir ende betalen mede een half pont was ofte v stuyvers daer voir.
- Item soo wie van de schutten ofte broederen van lijf ter doot comt, die sal St. Wilbert der patroon geven zijnen besten hoet ofte xii stuyvers daervooren ...... in handen van de Dekens ende alle peenen en breucken die ter causa van hem vallen sullen, oock met alle profijten sullen comen in handen des Dekens hundertijt. Ende die Dekens sullen oock mogen executeren met den Vorster sonder met eenich .... daertegens te mogen behelpen, dan tot profijt der gemeyne schutten en de broederschap.
- Item is noch verwaert, dat de Dekens der gemeynen schutten in hundertijt van alle hun ontfanckenisse des jaers eens sullen doen hunne rekenschap ende altijt 's anderdaeghs als de schut geteert hebben in den wijnter.
- Item is noch verclaert ofter yemand eenige bouten ofte looten op zijn hooft vielen onder den boom als den vogel of den papegaay gericht is, dat hij 't selve sal heylen sonder eenich spreken op de schutten te hebben.
- Item alsnoch verclaert als die Dekens die schut bestelt hebben dat die teeringhe sal duren iij uren lanck, sonder eenich opspraken van yemanden daerin te hebben.
Dekens deser tyt gweest zijnde Peter Jan W...
Joost Willem Joosten.
Op huyden den xviij April 1622 is eendrachtelyck bij de schutterije van St. Wilbert binnen Vlierden geaccordeert, dat al diegene die onder de schutterrije zijnde, ende gesont zijnde, dat die tot haer 45e toe alle jaer onder de schutten comen ..... costuymn ende usantien volgens voors. charte op peene van ......
(op de rand staat)
Hanc cartam extraxit Johannes Verhage, requisione Woltery Henrici Welten et Gerardi Claessens. 1672
Vertaling van het afschrift door gildebroeder pastoor Fr.v.d.Hout:[bewerken | brontekst bewerken]
In het jaar Onzes Heren 1594 de 14 de dag van de gerstmaand (september) heeft het schuttersgilde van Vlierden in tegenwoordigheid van de Dekens en de gewone leden bijeen als "Broederschap van St Willibrordus" afgesproken vastgelegd en veranderd haar regelement zoals een broederschap dit eist als bovengenoemd en tot voordeel van de leden, volgens de opstelling hierna volgend:
- In de eerste plaats is vastgelegd; wanneer het gilde naar de vogel zal gaan schieten op welke dag dan ook, dan zullen de Dekens 's zondags van te voren in de kapel van Vlierden dat laten afkondigen en dan een nette maaltijd laten bereiden tot voordeel van het gilde. Ieder van de gewone leden zal dan mee komen teren op de genoemde teerdag en ook op andere teerdagen als dat gebruikelijk is. Indien iemand van de gewone leden op de genoemde teerdagen niet mee komt teren, die zal verplicht zijn de kastelein bij wie de gildebroeders teren te geven zoveel als de andere hebben verteerd op elke teerdag en daarboven op nog een straf belopen van een vierde vat bier ofwel 10 stuivers daarvoor welke boete de Dekens in elk geval zullen mogen vorderen "in Gods Naam" van diegene die aldus wegblijven en wel tot voordeel van de leden of zij moeten duidelijk kunnen aantonen, dat zij geen tijd konden vrijmaken om op de genoemde dagen te komen teren, met de belofte dat zij voortaan zullen komen.
- Alsnog is bepaald: dat niemand mee mag komen teren dan actieve leden, tenzij met toestemming van de kastelein of de Dekens.
- Alsnog is bepaald: dat niemand aan tafel zal gaan zitten, voordat de leden zich hebben neergezet op straffe van een vierde vat bier of 16 stuivers daarvoor.
- Alsnog is bepaald: wanneer het gilde gaat schieten dan zullen de Dekens iemand oorloven te schieten ter ere van St. Willibrordus en daarna zal de oude koning schieten. Niemand mag eerder op de vogel schieten, tenzij de Dekens roepen:"Vrijuit gaan die broeders" behalve diegene die toch voor zijn beurt geschoten hebben, die krijgen een boete van 3 stuivers, die terstond onder de boom neergelegd moeten worden tot voordeel van de leden.
- Nog werd bepaald, dat niemand op de vogel of papegaai zal mogen schieten of hij moet actief lid zijn van de broederschap van St Willibrordus op straffe van 3 stuivers te betalen als boven.
- Nog werd bepaald, dat wie de vogel afschiet koning is en die de eerste dag met zijn koningin wordt vrijgehouden, maar op de andere teerdagen zal hij zijn verteer betalen, maar het gilde zal uit handen van de dekens geven een goede hoed of 8 stuivers daarvoor.
- Nog werd bepaald, als iemand de vogel afschiet zal hij als koning een schild aan de zilveren vogel moeten hangen ter waarde van een Rijndaalder (30 stuivers) wel meer maar niet minder.
- Nog werd bepaald, als een gildebroeder driemaal achtereen de vogel zou afschieten .............................
- Nog werd bepaald, dat als een gildebroeder van buiten het dorp komt en de vogel afschiet, dan moet hij voldoende borg stellen eer hij de vogel mee naar huis zou mogen nemen, zodat de Dekens ermee tevreden zijn, of hij laat de Dekens de vogel bewaren.
- Nog werd bepaald, dat wie de vogel of papegaay afschiet dan zal hij het gilde moeten geven een ton bier; de ene helft op de teerdag zodra de kastelein ophoud met tappen en de andere helft als men de hazepeper eet met Deurne kermis.
- Nog werd bepaald, dat niemand de hazepeper op Deurne kermis mag eten of het schutsbier drinken of hij moet gildebroeder zijn en zijn aandeel betalen op straffe van een vierde vat bier.
- Nog werd bepaald, als iemand van de gildebroeders, de andere uitnodigd op zijn bruiloft of trouwdag en het zou buiten Vlierden zijn, dan zal hij de schut voor een dag de kost geven om de bruidegom zijn trouwdag op te luisteren. Als hij de schut uitnodigd, dan moet hij voor een muzikant zorgen. Moeten zij langer dan een dag blijven, dan zal diegene die uitnodigt hun vrije kost geven. hij zal de gildebroeders aan een tafel zetten en hun goed eten voorzetten hetzij buiten of binnendorps en elke gildebroeder zal mogen teren en de buidegom hiervoor 12 stuivers geven. Na de maaltijd zal hij een ton bier geven daar of elders naar believen van de schut. Wie niet van de partij is, die zal elke keer 4 stuivers moeten betalen. Daarom moet men het zondags in de kerk bekend laten maken als men zulke dagen houden zal.
- Nog is bepaald, wie van de broeders ruzie zoekt op teerdagen, die moet betalen een halve ton bier of 33 stuivers daarvoor te voldoen als boven.
- Nog is bepaald, dat de Dekens in hun jaar zorgen voor een gezongen solemnele mis op St Willibrordusdag en de gildebroeders moeten dan ieder offeren een "Negenmanneke" en wie dit niet doet die zal elke keer moeten betalen 2 stuivers, te voldoen als boven.
- Nog werd bepaald, indien iemand van de gildebroeders komt te sterven, dan zullen de Dekens tot nagedachtenis van zijn ziel een solemnele mis laten zingen en celebreren. De gildebroeders zullen die bijwonen en offeren een "Negenmanneke" op straffe en voldoen als boven. Dit zullen de Dekens 's zondags tevoren bekend laten maken.
- Nog is bepaald, dat indien een gildebroeder zich schuldig maakt aan kinderspel of andere baldadigheid en daarop betrapt wordt door andere broeders, dan zal hij elke keer 2 stuivers betalen als straf, te voldoen als boven.
- Nog is bepaald, dat alle gildebroeders moeten deelmenen aan de omgang of processie in volle uitrusting en aan de Dekens betalen hun aandeel en tevens betalen hun aandeel in de kosten van een mis, die ter ere van St. Willibrordus de patroon en tot intentie van de gildebroeders en die dit niet doet betaalt een boete van 5 stuivers te voldoen als boven.
- Nog is bepaald, dat wie lid wil worden van dit gilde, bindt zich voor 3 jaar en wie binnen deze drie jaar wil opzeggen, die moet de Dekens dit met pasen te voren opzeggen en betalen een pont was en wie langer lid is als 3 jaar en dan uit wil treden moet dit de Dekens laten weten als boven en betalen een half pont was of 5 stuivers ervoor.
- Nog: indien iemand van de gildebroeders komt te overlijden, die zal St. Willibrordus de patroon geven zijn beste hoed of 12 stuivers daarvoor en ....... in handen van de Dekens en alle boeten, die nog achterstallig zijn, ook profijten zullen komen aan de Dekens van dat jaar. En de Dekens zullen ook mogen rechten met de belastingontvangers met geen ander doel dan tot nut van de broederschap.
- Nog is bepaald, dat de Dekens van dat jaar van alle ontvangsten van het jaar eenmaal verslag zullen doen en wel daags na het teren in de winter.
- Nog is bepaald, als iemand enige bouten of spaanders op zijn hoofd krijgt als de vogel of papegaay is opgericht. dat de genezing voor eigen rekening zonder verhaal op de schut.
- Nog is bepaald, als de Dekens de schut hebben bijeeneengeroepen, zal het optreden niet langer duren als drie uren, kan niemand protest inbrengen.
Dekens in dat jaar waren Peter Jan W. en Joost Willem Joosten.
Heden 18 april 1622 is bij algemeen besluit van de schut St Willibrordus te Vlierden aangenomen, dat ieder die lid is van de schut en goede gezondheid geniet alle jaren tot zijn 45 ste in actieve dienst moet opkomen ... volgens gebruiken en gewoonten bovengenoemd regelement op straffe van...
(op de rand staat)
Deze kaart heeft overgeschreven Johannes Verhage op verzoek van Wouter Henricus Welten en Gerardus Claessens. 1672
Gildekoningen[bewerken | brontekst bewerken]
| Gildekoningen | |
|---|---|
| jaartal | Koning |
| Gevert Willems | |
| Joris Willems | |
| Jan Antonis Smits | |
| 1682 | Antonius Aerts Koopman |
| 1697 | Jan Antonis Smits |
| 1715 | Josef Janszoon Vervoordeldonk |
| 1738 | Marcelis Jacobszoon van Neerven (1714-1767) |
| 1760 | Lambert Lambertszoon Vervoordeldonk (1725-1790) |
| 1790 | Lambertus Verdussen |
| 1800 | Antonie van Tilburg (1766-1839) |
| 1801 | Antonie Joosten |
| 1804 | Laurens Keizers (1779-1849) |
| 1807 | Hendrik van Bree |
| 1808 | Johannes Meulendijks |
| 1810 | Joost Tijssen |
| 1814 | Jacob Peterszoon Berkers |
| 1818 | Antonie Joosten |
| 1820 | Jan van Heugten |
| 1838 | Renier van Heugten |
| 1841 | Renier van Heugten |
| 1846 | Josephus Vervordeldonk |
| 1852 | Everardus Nooijen |
| 1853 | Peter Antonius Goossens |
| 1856-1857 | Hubertus Aarts |
| 1860 | Antonie Fransen |
| 1865 | Jan Moors |
| 1867 | Marinus Smits |
| 1870 | Theodorus van den Boom |
| 1873 | Antoni Bukkems |
| 1876 | Martinus Joosten |
| 1878 | A. Rumus |
| 1879 | Antonie Dekkers |
| 1882 | A. van Hugten |
| 1886 | J. Driessen |
| 1888 | G. Driessen |
| 1891 | A. Raaijmakers |
| 1894 | Martinus Hendrikus Koolen (1871-1950) |
| 1897 | Hendrikus Jacobs |
| 1900 | Johannus van Bussel |
| 1903 | Wilhelmus Lormans |
| 1906 | Frans Koolen |
| 1909 | A. van Otterdijk |
| 1919 | H. Jacobs |
| 1922 | Arnoldus Jacobs |
| 1926 | Francis Maas |
| De Schutsakker vóór de ruilverkaveling |
Kapiteins[bewerken | brontekst bewerken]
| Kapiteins van het Vlierdense gilde | |
|---|---|
| jaartal/periode | Kapitein |
| circa 1730 | Dirk Wilbert Meulendijk |
| 1760-1784 | Peter Willem Aarts |
| 1804 | Peter Neervens |
| 1809 | Hendrik van Bommel |
| 1837-1840 | Antonie Dekkers |
| 1842 | Peter Aarts |
| 1857 | Johannes Jacobs |
| 1872-1878 | Cornelis Segers |
| 1875 | Jan van Nunen |
| 1900 | Antoni Fransen |
| 1903-1904 | Engelbert Hermans |
| 1906 | P. Verstappen |
| 1909 | P. Fransen |
| 1912 | Christiaan van Lierop |
Tamboers[bewerken | brontekst bewerken]
| Tamboers van het Vlierdense gilde | |
|---|---|
| jaartal/periode | tamboer |
| circa 1700 | Wilbert Hendriks |
| 1735 | Arnoldus Slaats |
| 1812 | Johannes van de Kerkhof |
| na 1818 | Hendrik Dirks |
| circa 1820 | Francis Baetgas |
| 1856 | Lambert Dirks |
| 1889-1901 | Jan van Otterdijk |
| 1901-1906 | Frans Jans van Otterdijk |
| 1907 | H. Franssen |
| 1909 | Frans van Oss (?) |
Vaandeldragers[bewerken | brontekst bewerken]
| Vaandeldragers van het Vlierdense gilde | |
|---|---|
| jaartal/periode | vaandeldrager |
| 1715 | Bruisten Gerardszoon van Neerven |
| circa 1720 | Lindert Jansen (van Mennen) |
| ? | Jan Jansse Verbaarschot |
| 1780 | Huibert Koolen |
| 1804 | Hendrik van Bree |
| 1808 | Peter van Neerven |
| 1857 | Theodorus Jacobs |
| 1878 | Willem van Bree |
| 1895 | Lambert van Bree |
| 1900 | Karel Manders |
| 1903-1909 | Johannes Munsters |
| 1912 | Willem Beijers |
Schutterslied van circa 1915[bewerken | brontekst bewerken]
Sien Ceelen-Verberne zorgde ervoor dat de tekst een oud lied van het Vlierdense schuttersgilde van rond 1915 voor het nageslacht bewaard bleef.[1]
- Als de schutters ter gare zijn, doedle- bomle - rom- dom - dom
- Wat lied moet er gezongen zijn, doedle - rom - dom - dom
- Kerelslied - kerelslied, doedle - bomle - rom - dom -dom
- Kerelslied - kerelslied - doedle rom - dom - dom
- 'n Jaardag zal het teere zijn, doedle etc.
- Wat zal er dan te drinken zijn, doedle etc.
- Gerstebier - gerstebier, doedle etc.
- Gerstebier - gerstebier, doedle etc.
- Met kermis keert de schutters eer, doedle etc.
- Wie legge dan de vogel neer, doedle etc.
- Koning hij - koning hij, doedle etc.
- Koning hij - koning hij, doedle etc.
- De koning schenkt 'n tonne bier, doedle etc.
- De trommel roers, voor vendelier, doedle etc.
- Even wien - even wien, doedle etc.
- Even wien - even wien, doedle etc.
- Daar hedde dan het schuttersguld, doedle etc.
- Hun weerbaar zijn, als eeuw vervuld, doedle etc.
- Were di - were di, doedle etc.
- Were di - were di, doedle
Bronnen, noten en/of referenties
|