Zoeaaf

Johannes Strijbosch

Theo en Jan van Hout als zoeaaf in de Kindsheidoptocht in de twintiger jaren.
foto collectie Peter Aarts

Tenminste 18 Deurnenaren en Vlierdenaren dienden als zoeaaf in het pauselijke leger.

Toen in 1860 bij de ééwording van Italië een strijd losbarstte, waarbij ook de kerkelijke staat dreigde ingenomen te worden, deed paus Pius IX een oproep aan vrijwilligers te komen dienen in het pauselijk leger als zoeaaf. Dat waren er ongeveer 11.000, waarvan 3.181 uit Nederland. Door dienstneming bij een buitenlandse mogendheid kon men zijn Nederlanderschap verliezen. Na afloop werd een generaal pardon gegeven aan de teruggekeerde zoeaven.

Deurnese zoeaven in de 19de eeuw
Naam zoeaaf	Dienstperiode als zoeaaf	Matricule- nummer(s)
Johan Berkvens	15 december 1867 - 16 juni 1870
Piet Bouwmans	7 december 1867 - 23 december 1869 30 juni 1870 - 20 september 1870	5990 10421
Martinus van Dinter	18 januari 1868 - 8 oktober 1869	6843
Johan Fransen	14 mei 1869 - 20 september 1870	8697
Hendrik Groos	12 februari 1869 - 20 september 1870	9190
Jacob Hamers	22 december 1867 - 6 januari 1870	6387
Willem Hendriks	18 januari 1868 - 20 september 1870	6825
Pieter van Hoek	11 februari 1868 - 17 februari 1870	7063
Jan Willem Mikkers^[1]	7 december 1867 - 1 september 1868	5999
Johan Pluijm	1 december 1867 - 16 december 1870	5630
Johan van Rooij	7 december 1867 - 31 december 1869	6001
Johan Smits	1 december 1867 - 6 januari 1870 8 september - 20 september 1870	5626 10830
Johan Strijbosch	15 december 1867 - 31 december 1869	6283
Hubertus Vervoordeldonk (1837-1910)	15 december 1867 - 21 december 1869	6309
Driek Welten	22 december 1867 - 23 juli 1870	6379
Francis Welten	12 februari 1869 - 20 september 1870	8675
Gerard van der Zanden	15 december 1867 - 31 december 1869	6289
Francis van Hoek^[2]	onbekend
Petrus Jansen	onbekend	^[3].

In 1870 was de strijd van de zoeaven afgelopen. Terwijl Johan Mikkers in een veldhospitaal stierf, overleefden de anderen de oorlog.

Bronnen, noten en/of referenties

- Bert Beulens - De Geschiedenis rondom de Sint Willibrorduskerk 1800-2000 in: De Sint Willibrorduskerk belicht blz. 148-149.
Jan Beekmans - "Onze Pauselijke Zouaven" boek ter gelegenheid van de herdenkingstentoonstelling in het gemeentehuis van Beek en Donk van 12 tot 27 januari 1985.

↑ overleden te Roca Di Papa(I) 01-09-1868
↑ Hij wordt niet genoemd in het boek van Jan Beekmans, maar hij was wel lid van de vereniging van oud-zoeaven. Gezien zijn huwelijksdatum (april 1866) lijkt zijn deelname aan de strijd in Italië hoogst onwaarschijnlijk.
↑ Er is een Petrus Jansen, geboren 17 april 1831, in dienst getreden op 17 februari 1867 - 1 maart 1868, 28 oktober 1869 - 20 september 1870 nr 2445,9341. Bij indiensttreding moest de toekomstige zoeaaf een franstalige feuille d'enrôlement waarvan de (vertaalde) inhoud als volgt was
Bewijs van indienstname van ... voor twee jaren
Vandaag ... is de genoemde ..., zoon van ... en ..., geboren te ... op ..., laatstelijk woonachtig te ..., provincie ..., van beroep ... opgenomen in dienst van Zijne Heiligheid, als gewoon soldaat in het bataljon der zoeaven, zich verplichtend om gedurende twee jaren trouw te dienen en de voorgeschreven eed af te leggen in handen van de bevoegde autoriteit onder overlegging van de hieronder genoemde documenten, conform de regels en voorschriften voor recruten. Wij ondergetekenden hebben hem voorlopig toegelaten namens de soeverein en beloven namens hem dat hij zal genieten van alle voordelen van soldij, beloning, kleding, aanvullingen, vergoedingen en van alles wat is vastgelegd in de wet van 7 januari 1852 en dat hij na afloop van de tijd waarvoor hij dienst heeft genomen zijn ontslag zal mogen vragen (in het geval dat het hem niet behaagt om in dienst te blijven), hetgeen hem zal worden toegewezen volgens de geldende voorschriften.
De genoemde ... verklaart dat hij tot op de dag van vandaag nog nooit uit wat voor legeronderdeel dan ook is verstoten, wetende welke straf hem wacht die - verstoten uit een eenheid - opnieuw in dienst gaat, en dat hij zich zonder uitzondering onderwerpt aan de code en de wetten van het leger, en zo ook aan de regels en tucht die gebruikelijk zijn en zullen zijn in het balatjon, eveneens zonder uitzondering.
Volgt een opsomming van de overlegde documenten.
Een fotokopie van zo'n feuille d'enrôlement van Gerardus van der Zanden wordt door heemkundekring H.N. Ouwerling bewaard. Daarin worden als overlegde onder anderen documenten genoemd een certificaat van de militie, van de pastoor en een geboorteuitreksel.

[1] verleden te Roca Di Papa(I) 01-09-1868

[2] Hij wordt niet genoemd in het boek van Jan Beekmans, maar hij was wel lid van de vereniging van oud-zoeaven. Gezien zijn huwelijksdatum (april 1866) lijkt zijn deelname aan de strijd in Italië hoogst onwaarschijnlijk.

[3] Er is een Petrus Jansen, geboren 17 april 1831, in dienst getreden op 17 februari 1867 - 1 maart 1868, 28 oktober 1869 - 20 september 1870 nr 2445,9341. Bij indiensttreding moest de toekomstige zoeaaf een franstalige feuille d'enrôlement waarvan de (vertaalde) inhoud als volgt was
Bewijs van indienstname van ... voor twee jaren
Vandaag ... is de genoemde ..., zoon van ... en ..., geboren te ... op ..., laatstelijk woonachtig te ..., provincie ..., van beroep ... opgenomen in dienst van Zijne Heiligheid, als gewoon soldaat in het bataljon der zoeaven, zich verplichtend om gedurende twee jaren trouw te dienen en de voorgeschreven eed af te leggen in handen van de bevoegde autoriteit onder overlegging van de hieronder genoemde documenten, conform de regels en voorschriften voor recruten. Wij ondergetekenden hebben hem voorlopig toegelaten namens de soeverein en beloven namens hem dat hij zal genieten van alle voordelen van soldij, beloning, kleding, aanvullingen, vergoedingen en van alles wat is vastgelegd in de wet van 7 januari 1852 en dat hij na afloop van de tijd waarvoor hij dienst heeft genomen zijn ontslag zal mogen vragen (in het geval dat het hem niet behaagt om in dienst te blijven), hetgeen hem zal worden toegewezen volgens de geldende voorschriften.
De genoemde ... verklaart dat hij tot op de dag van vandaag nog nooit uit wat voor legeronderdeel dan ook is verstoten, wetende welke straf hem wacht die - verstoten uit een eenheid - opnieuw in dienst gaat, en dat hij zich zonder uitzondering onderwerpt aan de code en de wetten van het leger, en zo ook aan de regels en tucht die gebruikelijk zijn en zullen zijn in het balatjon, eveneens zonder uitzondering.
Volgt een opsomming van de overlegde documenten.
Een fotokopie van zo'n feuille d'enrôlement van Gerardus van der Zanden wordt door heemkundekring H.N. Ouwerling bewaard. Daarin worden als overlegde onder anderen documenten genoemd een certificaat van de militie, van de pastoor en een geboorteuitreksel.

[1]

[2]

[3]

Zoeaaf

Navigatiemenu

Zoeken