Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis Vanaf 1 januari 2025 wordt dat Iedere eerste maandagochtend en derde woensdagochtend van de maand. |
Veldstraat 39
Holten's Molen aan de Veldstraat 39 in Deurne is de enige molen in West-Europa met een drieledige functie.
Chronologie
- Op 25 april 1890 verkochten de landbouwer Andries van Gog en zijn zoon Piet voor 140 gulden aan Louis Holten een perceel bouwland D 1202, groot 3.720 m².
- De bakstenen beltmolen werd nog dat zelfde jaar op dat perceel gebouwd als korenwindmolen. De benodigde hinderwetvergunning werd gepubliceerd op 30 april en verleend op 19 juni 1890. Boven de inrijpoort liet de molenaar een stichtingssteen aanbrengen met de inscriptie LOUIS HOLTEN 1890,
- Uit concurrentieoverwegingen werd al spoedig besloten om ook olie te gaan slaan. Op 6 april 1893 werd de hinderwetvergunning verleend voor het inrichten van een oliemolen.
- Nadat op 11 oktober 1909 daartoe een hinderwetvergunning was verleend, sloot men de molen aan op een boomzaag in een houtenschuur naast de molen. Hierdoor ontstond de unieke situatie dat de molen drie functies tegelijk had.
- Op 10 mei 1926 kregen de gebroeders Holten vergunning tot het plaatsen van een ruwoliemotor op hun perceel D 1202.
- In 1942 werd de molen voorzien van stroomlijnwieken. Hierdoor was het mogelijk met veel minder wind te malen.
- Vanaf 1960 werd de molen niet meer gebruikt, waarna verval snel toesloeg.
- De molen werd op 16 maart 1971 door brand verwoest.
- Op 23 december 1971 vroeg Louis Holten aan het gemeentebestuur toestemming tot gedeelteijke sloop van de molen.
- Vanaf 1990 ontfermt Stichting Holten's Molen zich over de molen.
- In 1993 werd de molen voor het symbolische bedrag van één gulden door de gemeente overgedragen aan de Stichting Holten's Molen. De stichting kreeg er een cheque bij van 25.000 gulden, waarmee de restauratie ter hand kon worden genomen. Dit gebeurde onder leiding van de Veldhovense molenbouwer De Jongh.
- In 1998 was de molen weer hersteld als koren- en oliemolen. Tijdens een feestelijke bijeenkomst werd na een toespraak door Carla Berkers-Holten, dochter van Louis Holten, de molen officieel opnieuw in gebruik genomen.
Beschrijving
De wieken
De wieken hebben een vlucht van bijna 26 meter. Ze zijn voorzien van een speciale stroomlijn neus waardoor de kracht geweldig toeneemt. De wieken drijven via een koningsspil zowel de korenmolen, het olieslagwerk en de zagerij aan.
De korenmolen
De korenmolen is uitgerust met twee koppels maalstenen met een doorsnede van 1,5 meter. Het ene stel is gemaakt van basaltlava, een steensoort die bij uitstek geschikt is voor het malen van tarwe.Het andere stel stenen bestaat uit zeer scherpe kwartskorrels, die in staat zijn om prima roggemeel te malen. Verder is er nog een hulpgemaal aanwezig waarmee gemalen kan worden als er geen wind is. Deze stenen hebben een diameter van 1,2 meter.
De olieslagerij
Het oliehoudende zaad (lijnzaad of koolzaad) wordt onder toevoeging van een beetje water geplet met pletstenen van elk 2000 kg. (ook wel kollergang genaamd). Na het pletten wordt de aldus verkregen brij verwarmd tot ongeveer 55 graden op een vuister (een met hout gestookt fornuis). Het verwarmde en geplette zaad wordt daarna in speciale zakjes gedaan en vervolgens van de olie ontdaan in een houten pers. Vroeger was de combinatie van korenmolen en een kleinschalige olieslager heel gebruikelijk. Nu is Holten's Molen de enige in zijn soort.
De zagerij
Behalve olie slaan en meelmalen, kan de molen ook houtzagen. Dit gebeurt met een meer dan honderd jaar oude machine die door een vernuftig stelsel van kamwielen en riemen door de molen in beweging wordt gezet.
De verticale zaag maakt ongeveer 90 slagen per minuut en bij elke opgaande slag wordt de boom 1-4 mm opgeschoven door het krabbelwerk. De maximale lengte van de te zagen stammen is zes meter.
Exterieur van de molen
Interieur van de molen
De mensen van Holten's molen
Vanuit de molen
Film en amateurbeelden
Cineast Jan Kanters produceerde in 2001 de 40 minuten durende film: “6 Generaties Holten leefden van de wind en daarna…”
Van 1989 tot 1998 spande een grote groep mensen zich in om de in verval geraakte molen, een unieke koren-, olie- en zaagmolen in Europa, te restaureren. Amateurfilmers Jan Kuijten en Jacques Moors van Videoclub Deurne volgden dat restauratieproces, filmden het en stelde er een videoverslag uit samen, voorzien van commentaar door Ben Timmers. De videobeelden werden ter beschikking gesteld aan heemkundekring H.N. Ouwerling voor publicatie via DeurneWiki
- Videoverslag van de officiële ingebruikname van de totaal gerestaureerde “Holten's Molen”.
- Videoverslag van het restauratieproces van Holten's molen:
- Videoverslag van de bouw en ingebruikname van de nieuwe houtzagerij.
- Videoverslag van een excursie naar in werking zijnde molen.
Bronnen, noten en/of referenties
|
DeurneWiki TR Plekke: DeurneWiki_TR_Plekke_POI
De informatie die hier staat wordt gebruikt om over te hevelen naar WikiTude. Dit is onderdeel van het DeurneWiki TR Plekke project dat als doel heeft geselekteerde artikelen uit DeurneWiki over te brengen naar WikiTude, een nlwikipedia:Toegevoegde realiteit. Zie hier onder hoe WikiTude te installeren. Voor meer informatie, zie artikel DeurneWiki TR Plekke.
Installeren van WikiTude op uw android of iPhone mobiel
Installeer WikiTude voor uw android toestel: of WikiTude voor uw iPhone: door op de links te klikken of via de app-market van uw toestel.