Henricus Theodorus Aloisius van Baar (1827-1878)

Hendrik van Baar
Burgemeestersgalerij in het gemeentehuis
Persoonsinformatie
Volledige naam	Henricus Theodorus Aloisius van Baar
Roepnaam	Hendrik
Geboorteplaats	Deurne
Geboortedatum	19 mei 1827
Overl.plaats	Deurne
Overl.datum	14 december 1878
Partner(s)	Allegonda Maria Josephina Janssen (1828-1898)
Beroep(en)	burgemeester, gemeentesecretaris, bierbrouwer

Henricus Theodorus Aloisius (Hendrik) van Baar (1827-1878) was burgemeester en gemeentesecretaris van de gemeente Deurne en Liessel, later was hij bierbrouwer en steenbakker.

Hij was de jongste uit een gezin van vijf kinderen. Hij was nog geen half jaar oud toen zijn vader, de huisarts Hendrik Theodoor van Baar overleed. Zijn moeder was Paulina Ludovica van de Mortel (1792-1863).

Hendrik van Baar huwde in Venray op 27 mei 1857 met de brouwersdochter Allegonda Maria Janssen, (Venray 19 maart 1828 - Deurne 31 december 1898), dochter van Franciscus Antonius Janssen (Venray 1799-1887 Venray) en Jeanne Vousten (Venray 1801-1862 Venray).

Uit dit huwelijk werden de volgende kinderen geboren:

1. Paulina Francisca Maria Alouisia, (Deurne 24 mei 1858 - Deurne 2 mei 1934). Zij huwde met Johannes Theodorus Henricus van Baars (1853-1929).
2. Franciscus Henricus Petrus, (Deurne 22 september 1859 - Venray 18 september 1937). Hij huwde met Maria Bernardina van Bon (1866-1936).
3. Maria Johanna Christina, (Deurne 15 augustus 1862 - Wouw 21 december 1945). Zij huwde met Josephus Cornelius Leonardus Daverveldt (1863-1940)

Hendrik van Baar studeerde rechten aan de universiteit van Leuven. Hij werd al op 22-jarige leeftijd in 1849 secretaris van de gemeente Deurne en Liessel ter vervanging van de overleden secretaris Cornelis Wijnants.

In 1854 volgde hij, amper 27 jaar oud, zijn oom Jan Willem van de Mortel op als burgemeester van de gemeente Deurne en Liessel. In Deurne had hij als burgemeester een jaarsalaris van 225 gulden en als gemeentesecretaris van 340 gulden. Tijdens zijn zesjarige ambtsperiode zorgde hij er mede voor dat de zusters van Veghel zich in Deurne konden vestigden en er een liefdehuis, de kiem van het latere Sint-Jozefziekenhuis, stichtten.

Een incident op het kerkhof, waarbij onzorgvuldig was omgesprongen met het ruimen van enkele graven, in combinatie met het drankprobleem waarmee hij kampte en een ten onrechte achtergehouden turfaccijns van 746 gulden, zorgde ervoor dat hij zijn ontslag moest nemen. Op 10 januari 1860 werd hij eervol ontslagen als burgemeester. Tot de komst van zijn opvolger Andries Hubertus van de Mortel op 4 januari 1861 was wethouder Pieter de Veth locoburgemeester.

Op 9 maart 1860 werd hij veenman van Deurne, dit wil zeggen dat hij het recht kreeg om turf te steken in de Peel.

In 1861 dempte hij zonder toestemming een gemeentelijke waterlossing achter zijn huis. Daarom kreeg hij op 24 mei 1861 een aanschrijving van de gemeente dat hij die weer diende open te maken of een waterlossing op een andere plaats te realiseren. In dat laatste geval zou hij wel zelf moeten blijven zorgen voor het onderhoud daarvan. Op 14 augustus 1862 kwam opnieuw een verzoek van hem in de raad om de bewuste waterlossing te dempen.

In het najaar van 1861 stelde hij de gemeente voor om een stuk onontgonnen grond aan de Heuvel, naar het perceel van de weduwe C. van de Mortel, aan hem te verkopen. Hij bood daarbij aan om een stal ter waarde van 250 gulden aan de kerkmolen te bouwen. Op 18 oktober 1861 werd zijn voorstel door de gemeenteraad afgewezen. Ook in deze zaak was Van Baar vasthoudend. In 1864 was hem een stuk woeste grond in gebruik gegeven, die hij, zo werd in de raadsvergadering van 11 juni 1864 besloten, na ontginning voor 2000 gulden van de gemeente kon kopen. Op dat stuk grond was ook een brandkuil; die moest wel eigendom van de gemeente blijven en voor iedereen vrij toegankelijk zijn.

Hendrik van Baar startte in 1864 aan de Helmondseweg een bierbrouwerij, die later bekend werd als De Pelikaan.

Hij was ook steenbakker en de eerste Deurnenaar die daarbij gebruik maakte van steenkolen. In zijn vrije tijd ging hij graag op jacht met zijn dorpsgenoten dokter Passtoors en notaris Gerrit van Riet.

Tekening van huwelijksbootje door Hendrik van Baar op huwelijkswens van echtpaar Van Griensven-Truijen.
Beschikbaar gesteld door Toon Blux (België)

Dat hij ook vaardig de (teken)pen hanteerde bleek bij de huwelijkswens, die het echtpaar Van Griensven-Truijen van hem mocht ontvangen; een met tekeningen verluchtigde pikante huwelijkswens:

God storte zijnen zegen op het jeugdige paar

Eerbewijs aan
Johannes Th. van Griensven en Antonia Truijen
Ter gelegenheid van hun huwelijksfeest
Henricus Th. Alouisius van Baar

Moge Ul. Zephir steeds verzellen
Op des werelds ruwe baan,
Golfgeklots nooit 't hulkje knellen;
Maar dit zeilte lief doen zwellen
Tot aan Edens zaa'lge laan.

Vrienden juicht van 't noord tot zuijen
Heden zien we Antonie Truijen
Door den Huwlijks hechten band
Met van Griensven Jean vereenigd,
Zalig hunnen wensch geleenigd
Door het schenken van heur hand.

Hendrik van Baar ligt begraven in het familiegraf bij zijn vader op het r.k. kerkhof van Deurne-centrum. Op de hardstenen band die de familiebegraafplaats omzoomt is zijn naam nog met moeite te lezen.

Bronnen, noten en/of referenties Pieter Koolen - Hendrik van Baar, burgemeester van Deurne 1854-1860 in D'n Uytbeyndel nr 54 lente 2004 blz. 24-32.