Zwembad De Clarinet

Jasper Berkers als badmeester

Couponkaart goed voor tien baden, collectie Thea Vullings

Couponkaart goed voor tien baden, collectie Thea Vullings

Zwembad De Clarinet was het vroegere zwembad bij de gelijknamige waterplas De Clarinet bij de spoorwegovergang in de Zeilberg.

Ontstaan

In 1866 werd voor de aanleg van de spoorlijn Deurne-Helmond zand gewonnen. Er ontstond zodoende een grote kuil, welke door de aanwezigheid van natuurlijke wellen met water werd gevuld. Dit kunstmatig bassin, in de volksmond de Clarinet genoemd, lag in een zand- en kiezelbedding en bevatte bijzonder zuiver water. Voor de achtergrond van de naam, zie De Clarinet (water).

Eerste zwembad

In de raadsvergadering van 30 september 1931 werd door de burgemeester opgemerkt dat er aan de "Klarinet" den laatsten tijd veel gezwommen is. En wel door gemengd publiek. Dit kunnen we hier niet dulden. Daarom werd besloten om door de Heidemij een plan ter verbetering te laten maken. Om de te maken onkosten te dekken, moesten de zwemmers dan ook maar meebetalen.

In 1933 werd het eerste zwembad aangelegd. Het was tevens het eerste zwembad in de omgeving van Helmond. Er waren toen twaalf kleedhokjes; zes aan de ene kant voor de meisjes en zes aan de andere kant voor de jongens. De badhokjes waren ontworpen door Dorus van de Weijer. Aanvankelijk mocht er, onder het toeziend oog van Jas Berkers, in de volksmond Jasper, gemengd gezwommen worden. Dit werd echter al na veertien dagen door de geestelijkheid verboden en het zwemmen was verder voor dames taboe.
Tijdens de oorlog probeerden de Duitsers het gemengd zwemmen opnieuw ingang te laten vinden, maar zij stuitten op fel verzet van de pastoor.

Vernieuwen zwembad van 1942

In 1942 werd het zwembad flink vergroot en vernieuwd. Het Nieuwsblad van Deurne schonk er kort na de opening in 1942 als volgt aandacht aan:

Deurne heeft zijn zwembad. Jarenlang is het als een schoone wensch gekoesterd door de steeds talrijker wordende schare van zwemmers uit Deurne en naaste omgeving: thans is het dan werkelijkheid.
Maandag 1 juni 1942 is het gemeentelijk zwembad De Clarinet geopend.
De nieuwe badinrichting, welke onze gemeente is rijk geworden vooral dankzij de goede zorgen van burgemeester mr. R.J.J. Lambooij, ziet er aantrekkelijk uit. Spoedig zal de inrichting wel geheel zijn afgewerkt.
Het Deurnesche zwembad werd ondanks de moeilijke tijdsomstandigheden, waarin het tot stand kwam, ingericht volgens de eischen des tijds. Er werd een flinke rij goede kleedkamertjes gebouwd.
Het eigenlijke bad werd in een ondiep en een diep gedeelte gescheiden. Eenige duiktorens, waarvan een met springplank, ontbreken niet.
Ten gerieve van de badgasten werd ook een flinke klok tegen het hoogere gedeelte van den ingang aangebracht. We gelooven, dat degenen, die een frisch bad op prijs stellen, over hetgeen aan de "Clarinet" werd opgericht, niet ontevreden behoeven te zijn en we twijfelen en niet aan of ze zullen in de komende zomermaanden van dit keurig ingerichte zwembad ruimschoots profiteeren. Het gemeentelijk zwembad "De Clarinet" is een belangrijke aanwinst van het nieuwe Deurne sedert de opening der bioscoop. Hopenlijk is het ook een flinke schrede voorwaarts op het gebied der volksgezondheid.

Toen De Clarinet op 1 juli 1942 werd heropend bestond het zwembad uit 7500 m² zwemwater en 500 m² strand en er kwamen loopplanken en kleedhokjes bij, gemaakt van hout dat was achtergelaten door de 27 RI-militairen en bestemd was voor bruggen over het defensiekanaal. Met die uitbreiding kwam het nieuwe totaal op 23 kleedhokjes. In 1956 werden er nog eens twintig kleedhokjes bijgeplaatst.

Diploma

advertentie in Nieuwsblad van Deurne van 23 mei 1942

Zwemdiploma van De Clarinet uit 1945, coll. Th. Vullings

Voor de vele Deurnese ingezetenen vormde De Clarinet de eerste kennismaking met de zwemsport. Hier onderwees omstreeks de jaren dertig van de vorige eeuw de al bij zijn leven legendarische badmeester Jasper Berkers zijn pupillen de vele onderdelen van de zwemsport. Het zwemexamen bestond in die tijd uit een zwemproef over de volle breedte van de plas. Later kwam er voor het examen naast schoolslag de rugslag en een minuut watertrappelen bij.

Verdrinkingen

Het was niet altijd plezier in De Clarinet. Door noodlottige ongevallen of onoplettendheid vonden er ook enkele verdrinkingen plaats:

• Op 9 december 1919 verdronk er de 28-jarige Toon van de Mortel.
• Op 19 maart 1929 verdronk hier de 29-jarige Antoon Tielens.
• Op 30 augustus 1961 verdronk er de zestienjarige Han de Vries uit Den Haag. Hij woonde in internaat Vreekwijk.
• Op 23 juni 1963 verdronk er de twaalfjarige Francisca Godefrida Christina Wilhelmina (Franka) Kuijten,
• Op 28 juli 1964 verdronk er de 28-jarige verpleegkundige Truus van der Steen

Schoolzwemmen

In 1968 kregen in de Clarinet rond 1600 Deurnese lagereschoolkinderen zwemles. 't Zwemonderricht begon 's morgens om negen uur en was geheel ingepast in het rooster van de scholen van maandag tot en met vrijdag. Daarnaast kwamen er ook nog 450 leerlingen van de L.T.S , 200 leerlingen van de huishoudschool en 60 leerlingen van de land- en tuinbouwschool om het zwemmen te leren.

Explosieven

Op 23 juni 1969 werd het zwembad gesloten omdat er explosieven uit de Tweede Wereldoorlog op de bodem waren gevonden. Duikers van de mijnopruimingsdienst haalden begin juli vijf Duitse "Tellermijnen" (schotelmijnen) en een grote hoeveelheid munitie van lichter gehalte boven water. De leden van Triton '62 moesten toen ook 's zomers voor hun zwemlessen uitwijken naar de zwembaden van Helmond en Venray.

Sluiting zwembad

De belangstelling voor het zwemmen nam, mede door het schoolzwemmen, snel toe. In 1960 had Jasper Berkers jaarlijks zo'n 70.000 bezoekers. In de beginperiode van 1933 lag dat aantal op zo'n 600. Er kwam behoefte aan een nieuw zwembad. Vanaf september 1970 konden de zwemmers gebruik maken van het nieuw gebouwde zwembad De Wiemel met binnenbad. Zwembad De Clarinet werd gesloten en de gebouwen werden afgebroken. De Clarinet diende daarna uitsluitend als recreatiewater en visvijver. De betonnen steiger was tot de sloop in oktober 1995 nog vele jaren een tastbaar teken van het vroegere zwembad.

• 

  In 1933 werd het zwembad De Clarinet aangelegd.

• 

  Het centrale gebouw.

• 

  Zwembad De Clarinet aan de spoorzijde.

• 

  Zwembad uitgebreid met een strand en een zonnewei, 1959.

• 

  Soms in de wintermaanden ook lekker schaatsen

• 

  Personeel zwembad De Clarinet circa 1945-1950.

• 

  Het zwembad in 1964.

Foto’s uit de collectie van Jasper Berkers en Frans Gloudemans (4e).

Bronnen, noten en/of referenties "Meer gemengd zwemmen in "De Clarinet"", Land- en Tuinbouwblad van zaterdag 29 april 1961, voorpagina. Geschiedenis zwemvereniging D.Z.T.'62 (Deurnese Zwemvereniging Triton '62) Website zwemvereniging Triton

Bronnen, noten en/of referenties