Kaak

De bekende afbeelding van de Sint-Willibrorduskerk in Deurne uit 1738. Links op de afbeelding is de "Kaak" goed te zien.
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Naast een schandblok en een galg had Deurne in elk geval ook nog ooit een kaak (schandpaal) in gebruik. De kaak was opgesteld bij de Sint-Willibrorduskerk en te zien op de bekende afbeelding van de kerk uit 1738, gemaakt na de brand en blikseminslag en verwoesting van de toren op 3 februari 1737.

Bij een dergelijke kaak werd halverwege op de kruisbalken een vlonder gelegd waarop de veroordeelde stond of knielde voor het in ontvangst nemen van slagen of erger. Citaat uit het boek "Een karretje op den zandweg reed…" van Ton Spamer:

"En de nauwe binding van halle, kerkhof en rechtspraak blijkt uit de notulen van een vergadering van de schepenen van de heerlijkheid Deurne en Liessel in 1711. Besloten werd, om de zoon van Van Schaijk met twee schutters en acht mannen met geladen snaphanen (geweren) op zondag naar Den Bosch te sturen om daar een gevangene op te halen. Op maandag zou er om de kaak (schandpaal) bij de kerk een ring van planken worden gemaakt, gestut door palen. Op dinsdag zouden 50 welgewapende mannen op het kerkhof worden opgeroepen uit de verschillende rotten, zijnde het Haageijnt, Kerkeijnd, Liessel, Zeijlberg, Vrekwijk, Breemortel en Derp, onder leiding van de rotmeesters. De gevangene was kennelijk veroordeeld en zou op de kaak onder handen worden genomen. De ring van planken diende, om de beul zijn werk te kunnen laten doen. De 50 man moesten het publiek op een afstand houden. De open plek op het kerkhof was de verzamelplaats."

Voor ophangingen diende de galg, aanvankelijk op de Galgenberg, later aan de weg naar Helmond nabij De Rakt.

In de 17e eeuw stond voor herberg De Zwaan in Vlierden ook een kaak of schandpaal.