Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis Vanaf 1 januari 2025 wordt dat Iedere eerste maandagochtend en derde woensdagochtend van de maand. |
Kerkstraat 6: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (3 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Bestand:06.205.jpg|thumb|350px|Het [[Haageind]] in 1910. Waarschijnlijk had dit pand nog een 17e-eeuwse kern, uit de tijd van de Van Doernes.<br><small>foto collectie gemeente Deurne</small>]] | [[Bestand:06.205.jpg|thumb|350px|Het [[Haageind]] in 1910. Rechts zien we het oude huis op het huidige adres Kerkstraat 6. Waarschijnlijk had dit pand nog een 17e-eeuwse kern, uit de tijd van de Van Doernes. De gevel en de raamindeling zijn kenmerkend voor de 18e en deels zelfs 19e eeuw, dus er heeft wel een vernieuwing van de gevels plaatsgevonden.<br><small>foto collectie gemeente Deurne</small>]] | ||
[[Bestand:29.504.JPG|thumb|350px|De Edah op Kerkstraat 6.<br><small>foto collectie Jan Snijders</small>]] | [[Bestand:29.504.JPG|thumb|350px|De Edah op Kerkstraat 6, rond 1925.<br><small>foto collectie Jan Snijders</small>]] | ||
[[Bestand:12.986.jpg|thumb|350px|De familie Van Elten voor de EDAH in het oude pand.]] | |||
[[Bestand:07.181.jpg|thumb|350px|De nieuwbouw op Kerkstraat 6. Foto na 1931.]] | [[Bestand:07.181.jpg|thumb|350px|De nieuwbouw op Kerkstraat 6. Foto na 1931.]] | ||
[[Bestand:09.616.jpg|thumb|350px|Kerkstraat 12, 10, 8 en 6, jaren zestig. Alle panden zijn vernieuwd, en Kerkstraat 10 staat er nog.]] | [[Bestand:09.616.jpg|thumb|350px|Kerkstraat 12, 10, 8 en 6, jaren zestig. Alle panden zijn vernieuwd, en Kerkstraat 10 staat er nog.]] | ||
[[Bestand:20.070.jpg|thumb|350px|Links de EDAH met gevelreclame.]] | |||
[[Bestand:20.071.jpg|thumb|350px|Rechts de EDAH met gevelreclame.]] | |||
[[Bestand:05.000.jpg|thumb|350px|In de jaren negentig was hier de Basismarkt gevestigd.<br><small>foto collectie gemeente Deurne</small>]] | [[Bestand:05.000.jpg|thumb|350px|In de jaren negentig was hier de Basismarkt gevestigd.<br><small>foto collectie gemeente Deurne</small>]] | ||
[[Bestand:St-WillibrorduskerkDeurne 3.jpg|thumb|350px|Kerkstraat 6 en 4-2 op 20 april 2024.]] | |||
'''Kerkstraat 6''' is een adres in Deurne. | '''Kerkstraat 6''' is een adres in Deurne. | ||
== | == Het oude huis == | ||
=== Bezit van de familie Van Doerne === | |||
De vroegste vermelding van een pand op deze locatie dateert van 2 november 1637, en er moet dus al eerder dan dat een huis gestaan hebben. Maria, dochter van Peter Thijs de Bottel, liet toen haar testament maken. Ze was weduwe van Jan Claes Everts van Doerne en op dat moment getrouwd met Peter Janssen, alias Litten. Peter was schoenmaker, maar ook koster. Zij bezat op dat moment een huis, gelegen nabij de kerk, op de plek van het huidige Kerkstraat 6.<ref>Deurne R 92, fol. 159, d.d. 02-11-1637</ref> Een jaar erna werd de boedel van de schoonouders van Maria verdeeld, namelijk Nicolaas Everts van Doerne en Margriet Evert Nouts. Het groot huis aan de kerk en een klein huisje waarin Jan Corsten woonde gingen naar Jan, waarschijnlijk hun kleinzoon.<ref>Deurne R 92, fol. 183v, d.d. 21-10-1638</ref> Wat precies het huis en het klein huisje waren, is niet helemaal duidelijk. Het ligt voor de hand, ook gezien de latere situatie, dat het om een voor- en achterhuis ging in het pand dat met de korte gevel naar de Kerkstraat stond. Om de situatie ter plaatse goed te kunnen begrijpen, moeten we ons namelijk bedenken dat er in de vroege 18e eeuw nog een ''mestweg'', een zandweg naar het achterliggende land, tussen [[Kerkstraat 2-4]] en Kerkstraat 6 naar achter liep. | De vroegste vermelding van een pand op deze locatie dateert van 2 november 1637, en er moet dus al eerder dan dat een huis gestaan hebben. Maria, dochter van Peter Thijs de Bottel, liet toen haar testament maken. Ze was weduwe van Jan Claes Everts van Doerne en op dat moment getrouwd met Peter Janssen, alias Litten. Peter was schoenmaker, maar ook koster. Zij bezat op dat moment een huis, gelegen nabij de kerk, op de plek van het huidige Kerkstraat 6.<ref>Deurne R 92, fol. 159, d.d. 02-11-1637</ref> Een jaar erna werd de boedel van de schoonouders van Maria verdeeld, namelijk Nicolaas Everts van Doerne en Margriet Evert Nouts. Het groot huis aan de kerk en een klein huisje waarin Jan Corsten woonde gingen naar Jan, waarschijnlijk hun kleinzoon.<ref>Deurne R 92, fol. 183v, d.d. 21-10-1638</ref> Wat precies het huis en het klein huisje waren, is niet helemaal duidelijk. Het ligt voor de hand, ook gezien de latere situatie, dat het om een voor- en achterhuis ging in het pand dat met de korte gevel naar de Kerkstraat stond. Om de situatie ter plaatse goed te kunnen begrijpen, moeten we ons namelijk bedenken dat er in de vroege 18e eeuw nog een ''mestweg'', een zandweg naar het achterliggende land, tussen [[Kerkstraat 2-4]] en Kerkstraat 6 naar achter liep. | ||
| Regel 14: | Regel 19: | ||
Toen Peter Willem Henssen in 1716 werd begraven, bestond het geheel uit een huis en een klein huiske, met 2,5 lopense grond naast Gommert van de Voort en de kosterij. In de panden stond winkelwaar en waren 3 weefgetouwen en 2 spoelgetouwen aanwezig.<ref>Deurne R 125, fol. 83, d.d. 01-04-1716</ref> De erven deden de erfenis, bestaande uit een groot huis etc., over aan de zussen Johanna en Anneke Henssen.<ref>Deurne R 126, d.d. 02-10-1723</ref> Vijf jaar later deelden de zussen hun bezit. Johanna en haar man [[Gregorius van de Mortel (circa 1694-1772)|Goris van de Mortel]] kregen het groot huis met 2,5 lopense.<ref>Deurne R 127, d.d. 11-02-1728</ref> In de jaren 1736, 1741 en 1746 was Goris van de Mortel zowel eigenaar als bewoner. In 1751 was hij nog eigenaar, maar verhuurde hij het pand aan Wilbert Welten. Op 18 mei 1752 moest Goris van de Mortel vanwege een belastingschuld het huis verkopen aan Huijbert van de Mortel. Goris woonde er nog wel, met zijn schoonzoon Dirk van der Bloemen. Op 21 mei 1757 verkocht Huijbert van de Mortel het huis aan [[Gabriel Pluijm (circa 1700-1773)|Gabriel Pluijm]] voor 565 gulden. Goris en Dirk verlieten toen ook het pand. Met hen eindigde de bewoning door de nazaten van de familie Van Doerne. | Toen Peter Willem Henssen in 1716 werd begraven, bestond het geheel uit een huis en een klein huiske, met 2,5 lopense grond naast Gommert van de Voort en de kosterij. In de panden stond winkelwaar en waren 3 weefgetouwen en 2 spoelgetouwen aanwezig.<ref>Deurne R 125, fol. 83, d.d. 01-04-1716</ref> De erven deden de erfenis, bestaande uit een groot huis etc., over aan de zussen Johanna en Anneke Henssen.<ref>Deurne R 126, d.d. 02-10-1723</ref> Vijf jaar later deelden de zussen hun bezit. Johanna en haar man [[Gregorius van de Mortel (circa 1694-1772)|Goris van de Mortel]] kregen het groot huis met 2,5 lopense.<ref>Deurne R 127, d.d. 11-02-1728</ref> In de jaren 1736, 1741 en 1746 was Goris van de Mortel zowel eigenaar als bewoner. In 1751 was hij nog eigenaar, maar verhuurde hij het pand aan Wilbert Welten. Op 18 mei 1752 moest Goris van de Mortel vanwege een belastingschuld het huis verkopen aan Huijbert van de Mortel. Goris woonde er nog wel, met zijn schoonzoon Dirk van der Bloemen. Op 21 mei 1757 verkocht Huijbert van de Mortel het huis aan [[Gabriel Pluijm (circa 1700-1773)|Gabriel Pluijm]] voor 565 gulden. Goris en Dirk verlieten toen ook het pand. Met hen eindigde de bewoning door de nazaten van de familie Van Doerne. | ||
== | === Bezit van de families Pluijm, Welten en Ramaer === | ||
Pluijm bezat het huis Kerkstraat 6 in 1761, 1766 en 1771, en na zijn dood zijn weduwe in 1776. Al die tijd werd het huis verhuurd, aan Johannes Aarts (1761, 1766, 1771 en 1776; in 1761 met Theuntje Jansen). Na de dood van Gabriel werd het huis gesplitst. Op 28 december 1780 werden beide delen verkocht, de ene helft aan de oudste broer [[Everardus Pluijm (1732-1787)]] en de andere helft aan de jongere broer [[Joannes Pluijm (1737-1820)]]. Vermoedelijk kreeg Evert het voorste deel aan de Kerkstraat, en Jan het achterste deel. Via de familie Welten kwamen beide helften in september-oktober 1791 weer bij elkaar, in de hand van de schoolmeester [[Antonie Ramaer (1741-1822)]].<ref>Deurne R 113, d.d. 17-09-1791; Deurne R 113, d.d. 13-10-1791</ref> | |||
===Bezit van de familie Van de Mortel === | |||
Ramaer verkocht het huis met het huiske op 7 februari 1793 aan buurman [[Wilhelmus van de Mortel (1760-1808)]], herbergier in [[De Gouden Leeuw]].<ref>Deurne R 113, d.d. 07-02.1793</ref> In 1798 woonde hier [[Theodorus Nauwe (1744-1812)]] als huurder, in 1803 stond het huis leeg. | |||
Op 27 april 1812 werd de boedel van de overleden echtelieden Van de Mortel verdeeld. Dit huis ging naar de zwager van Willem van de Mortel, [[Joannes Wilhelmus van de Mortel (1751-1840)|Jan Willem van de Mortel]]. Toen hij overleed, werd zijn dochter [[Henricus Theodorus van Baar (1791-1827)|Paulina | Op 27 april 1812 werd de boedel van de overleden echtelieden Van de Mortel verdeeld. Dit huis ging naar de zwager van Willem van de Mortel, [[Joannes Wilhelmus van de Mortel (1751-1840)|Jan Willem van de Mortel]]. Toen hij overleed, werd zijn dochter [[Henricus Theodorus van Baar (1791-1827)|Paulina Ludovica]], ook genoemd Paulina Louisa, eigenaresse. In februari 1862 kreeg [[Jan Nicolaas Servaas (1824-1908)]] toestemming zijn patent-oliefabriek van [[Huize Landzicht (Stationsstraat)|Landzicht]] naar Kerkstraat 6 over te brengen.<ref>Deurne NAA 73/2 en 51/5, d.d. 04-02-1862</ref> Rond 1866 verkocht Paulina Louisa van de Mortel het huis D 8 met de moestuin D 7.<ref>Kadastrale leggers Deurne, reeks 1, artikel 1165, dienstjaar 1867</ref> Koopster was haar nicht [[Hendrikus Goossens (1830-1859)|Helena Maria van de Mortel]], zelf jong weduwe geworden. Rond 1881 liet zij huis en tuin tot één perceel verenigen, D 1577. Pas rond 1907 werd het huis verder verkocht.<ref>Kadastrale leggers Deurne, reeks 1 en 3, artikel 2021, dienstjaren 1882 en 1908</ref> | ||
De nieuwe eigenaar was [[Jacobus Hubertus Spoorenberg (1824-1883)|Andreas Hubertus Maria Spoorenberg]] uit Helmond, zoon van een Van de Mortel. Hij verhuurde het huis en verkocht het rond 1920 verder.<ref>Kadastrale leggers Deurne, reeks 3, artikel 4412, dienstjaar 1921</ref> In dit pand had [[Jan Coolen (1858-1934)|Jan Coolen]], de vader van [[Antonius Franciscus Coolen (1897-1961)|Antoon Coolen]], in de vroege 20e eeuw een winkel in koloniale waren. | |||
===Bezit van de familie Van Elten=== | |||
Na lange tijd raakte het huis uit handen van de familie Van de Mortel. Koper was [[Paulus van Elten (1889-1965)|Paul van Elten]], die er een [[EDAH Deurne|Edah-winkel]] vestigde en er zelf ook ging wonen. Het pand had toen A.241 als huisadres. In 1930 veranderde dat in Kerkstraat E.4. | |||
== Het nieuwe huis == | |||
In de zomer van 1931 liet Paul van Elten het eeuwenoude huis slopen en liet er nieuw bouwen, onder architectuur van [[Joseph Frans Marie Deltrap (1909-1973)|Jos Deltrap]]. In de gevels van dit pand is nog het Deltrap-metselverband herkenbaar. De bouwer was [[aannemer Peijnenburg]] uit [[Zeilberg]]. De nieuwe winkel werd met kerstmis 1931 geopend. Bij een [[brand van 21 april 1945]] in het pand gingen een aantal goederen en meubels van evacués, die daar waren opgeslagen, verloren. Rond 1956 werd het perceel hermeten, en als K 370 bekend. Rond 1961 werd de boedel verdeeld.<ref>Kadastrale leggers Deurne, reeks 4, artikel 5409, dienstjaren 1933 en 1957</ref> | |||
Zijn zoon [[Josephus Paulus Nicolaas van Elten (1931-2013)]], die zelf boven de winkel woonde, liet rond 1964 een magazijn achter de winkel nieuw bijbouwen. Rond 1966 werd er verder gesloopt en een deel van het terrein aan de gemeente verkocht. Dat vond plaats omdat door de nieuwbouw van Kanters de muur en poort tussen beide panden storend vooruit sprong.<ref>Statisch archief map 261 nummer 114, brief 23 maart 1961</ref> Het resterende deel werd K 574. In november 1966 vond in het pand, met een Ziezo-winkel erin, een schoorsteenbrand plaats.<ref>Archief brandweer, 23 november 1966</ref> Van Elten jr. behield dit pand tot na 1989.<ref>Kadastrale leggers Deurne, reeks 5, artikel 9764, dienstjaren 1965 en 1967</ref> | |||
Later was hier de Basismarkt en vanaf 2012 tot de verhuizing naar [[Heuvel 38]] een filiaal van de winkelketen Action. | |||
==Bouwplannen== | |||
In de jaren twintig van de 21e eeuw werden hier bouwplannen voor een nieuw appartementencomplex ontwikkeld. Daarvoor moeten de panden [[Kerkstraat 2-4]], Kerkstraat 6 en [[Kerkstraat 8]] wijken. Hiermee wordt niet alleen een forse schaalsprong in de hoogte gemaakt, maar gaat ook de organisch gegroeide straatwand verloren. De panden zoals die er nu staan hebben overigens een beperkte cultuurhistorische waarde. Ze staan niet op de [[Erfgoedkaart]]. | |||
{{Kaart | {{Kaart | ||
Huidige versie van 21 apr 2024 om 13:10
foto collectie gemeente Deurne
Kerkstraat 6 is een adres in Deurne.
Het oude huis[bewerken | brontekst bewerken]
Bezit van de familie Van Doerne[bewerken | brontekst bewerken]
De vroegste vermelding van een pand op deze locatie dateert van 2 november 1637, en er moet dus al eerder dan dat een huis gestaan hebben. Maria, dochter van Peter Thijs de Bottel, liet toen haar testament maken. Ze was weduwe van Jan Claes Everts van Doerne en op dat moment getrouwd met Peter Janssen, alias Litten. Peter was schoenmaker, maar ook koster. Zij bezat op dat moment een huis, gelegen nabij de kerk, op de plek van het huidige Kerkstraat 6.[1] Een jaar erna werd de boedel van de schoonouders van Maria verdeeld, namelijk Nicolaas Everts van Doerne en Margriet Evert Nouts. Het groot huis aan de kerk en een klein huisje waarin Jan Corsten woonde gingen naar Jan, waarschijnlijk hun kleinzoon.[2] Wat precies het huis en het klein huisje waren, is niet helemaal duidelijk. Het ligt voor de hand, ook gezien de latere situatie, dat het om een voor- en achterhuis ging in het pand dat met de korte gevel naar de Kerkstraat stond. Om de situatie ter plaatse goed te kunnen begrijpen, moeten we ons namelijk bedenken dat er in de vroege 18e eeuw nog een mestweg, een zandweg naar het achterliggende land, tussen Kerkstraat 2-4 en Kerkstraat 6 naar achter liep.
Toen deze Jan vóór 1690 stierf, werd de boedel van hem en zijn vrouw Wilhelmina de Louw verdeeld. Aan hun dochter Maria ging de ene helft van een huis, schop, schuur, varkenskooi en aangelag, aan Peter Willem Henssen de andere helft. Peter was getrouwd met Catharina, een andere dochter van het echtpaar Van Doerne-de Louw.[3] Toen Maria stierf, werd haar helft verdeeld tussen de zussen Catharina en Johanna. De derde zus, Johanna, verkocht in 1694 met haar man hun kwart van het huis, dat hen was aangekomen door de dood van zus Maria. Peter Willem Henssen bewoonde het huis op dat moment. Door deze verkoop werden Peter en Catharina vol eigenaar van het hele huis.[4]
Toen Peter Willem Henssen in 1716 werd begraven, bestond het geheel uit een huis en een klein huiske, met 2,5 lopense grond naast Gommert van de Voort en de kosterij. In de panden stond winkelwaar en waren 3 weefgetouwen en 2 spoelgetouwen aanwezig.[5] De erven deden de erfenis, bestaande uit een groot huis etc., over aan de zussen Johanna en Anneke Henssen.[6] Vijf jaar later deelden de zussen hun bezit. Johanna en haar man Goris van de Mortel kregen het groot huis met 2,5 lopense.[7] In de jaren 1736, 1741 en 1746 was Goris van de Mortel zowel eigenaar als bewoner. In 1751 was hij nog eigenaar, maar verhuurde hij het pand aan Wilbert Welten. Op 18 mei 1752 moest Goris van de Mortel vanwege een belastingschuld het huis verkopen aan Huijbert van de Mortel. Goris woonde er nog wel, met zijn schoonzoon Dirk van der Bloemen. Op 21 mei 1757 verkocht Huijbert van de Mortel het huis aan Gabriel Pluijm voor 565 gulden. Goris en Dirk verlieten toen ook het pand. Met hen eindigde de bewoning door de nazaten van de familie Van Doerne.
Bezit van de families Pluijm, Welten en Ramaer[bewerken | brontekst bewerken]
Pluijm bezat het huis Kerkstraat 6 in 1761, 1766 en 1771, en na zijn dood zijn weduwe in 1776. Al die tijd werd het huis verhuurd, aan Johannes Aarts (1761, 1766, 1771 en 1776; in 1761 met Theuntje Jansen). Na de dood van Gabriel werd het huis gesplitst. Op 28 december 1780 werden beide delen verkocht, de ene helft aan de oudste broer Everardus Pluijm (1732-1787) en de andere helft aan de jongere broer Joannes Pluijm (1737-1820). Vermoedelijk kreeg Evert het voorste deel aan de Kerkstraat, en Jan het achterste deel. Via de familie Welten kwamen beide helften in september-oktober 1791 weer bij elkaar, in de hand van de schoolmeester Antonie Ramaer (1741-1822).[8]
Bezit van de familie Van de Mortel[bewerken | brontekst bewerken]
Ramaer verkocht het huis met het huiske op 7 februari 1793 aan buurman Wilhelmus van de Mortel (1760-1808), herbergier in De Gouden Leeuw.[9] In 1798 woonde hier Theodorus Nauwe (1744-1812) als huurder, in 1803 stond het huis leeg.
Op 27 april 1812 werd de boedel van de overleden echtelieden Van de Mortel verdeeld. Dit huis ging naar de zwager van Willem van de Mortel, Jan Willem van de Mortel. Toen hij overleed, werd zijn dochter Paulina Ludovica, ook genoemd Paulina Louisa, eigenaresse. In februari 1862 kreeg Jan Nicolaas Servaas (1824-1908) toestemming zijn patent-oliefabriek van Landzicht naar Kerkstraat 6 over te brengen.[10] Rond 1866 verkocht Paulina Louisa van de Mortel het huis D 8 met de moestuin D 7.[11] Koopster was haar nicht Helena Maria van de Mortel, zelf jong weduwe geworden. Rond 1881 liet zij huis en tuin tot één perceel verenigen, D 1577. Pas rond 1907 werd het huis verder verkocht.[12]
De nieuwe eigenaar was Andreas Hubertus Maria Spoorenberg uit Helmond, zoon van een Van de Mortel. Hij verhuurde het huis en verkocht het rond 1920 verder.[13] In dit pand had Jan Coolen, de vader van Antoon Coolen, in de vroege 20e eeuw een winkel in koloniale waren.
Bezit van de familie Van Elten[bewerken | brontekst bewerken]
Na lange tijd raakte het huis uit handen van de familie Van de Mortel. Koper was Paul van Elten, die er een Edah-winkel vestigde en er zelf ook ging wonen. Het pand had toen A.241 als huisadres. In 1930 veranderde dat in Kerkstraat E.4.
Het nieuwe huis[bewerken | brontekst bewerken]
In de zomer van 1931 liet Paul van Elten het eeuwenoude huis slopen en liet er nieuw bouwen, onder architectuur van Jos Deltrap. In de gevels van dit pand is nog het Deltrap-metselverband herkenbaar. De bouwer was aannemer Peijnenburg uit Zeilberg. De nieuwe winkel werd met kerstmis 1931 geopend. Bij een brand van 21 april 1945 in het pand gingen een aantal goederen en meubels van evacués, die daar waren opgeslagen, verloren. Rond 1956 werd het perceel hermeten, en als K 370 bekend. Rond 1961 werd de boedel verdeeld.[14]
Zijn zoon Josephus Paulus Nicolaas van Elten (1931-2013), die zelf boven de winkel woonde, liet rond 1964 een magazijn achter de winkel nieuw bijbouwen. Rond 1966 werd er verder gesloopt en een deel van het terrein aan de gemeente verkocht. Dat vond plaats omdat door de nieuwbouw van Kanters de muur en poort tussen beide panden storend vooruit sprong.[15] Het resterende deel werd K 574. In november 1966 vond in het pand, met een Ziezo-winkel erin, een schoorsteenbrand plaats.[16] Van Elten jr. behield dit pand tot na 1989.[17]
Later was hier de Basismarkt en vanaf 2012 tot de verhuizing naar Heuvel 38 een filiaal van de winkelketen Action.
Bouwplannen[bewerken | brontekst bewerken]
In de jaren twintig van de 21e eeuw werden hier bouwplannen voor een nieuw appartementencomplex ontwikkeld. Daarvoor moeten de panden Kerkstraat 2-4, Kerkstraat 6 en Kerkstraat 8 wijken. Hiermee wordt niet alleen een forse schaalsprong in de hoogte gemaakt, maar gaat ook de organisch gegroeide straatwand verloren. De panden zoals die er nu staan hebben overigens een beperkte cultuurhistorische waarde. Ze staan niet op de Erfgoedkaart.
Bronnen, noten en/of referenties
|