Veldstraat 39

Holten's Molen
foto collectie Frans Gloudemans

Fotoserie Deurne Toen en Nu van Beeldarchief en Fotoclub Optika.

Holten's Molen aan de Veldstraat 39 in Deurne is de enige molen in West-Europa met een drieledige functie.

Chronologie

• Op 25 april 1890 verkochten de landbouwer Andries van Gog en zijn zoon Piet voor 140 gulden aan Louis Holten een perceel bouwland D 1202, groot 3.720 m².
• De bakstenen beltmolen werd nog dat zelfde jaar op dat perceel gebouwd als korenwindmolen. De benodigde hinderwetvergunning werd gepubliceerd op 30 april en verleend op 19 juni 1890. Boven de inrijpoort liet de molenaar een stichtingssteen aanbrengen met de inscriptie LOUIS HOLTEN 1890,
• Uit concurrentieoverwegingen werd al spoedig besloten om ook olie te gaan slaan. Op 6 april 1893 werd de hinderwetvergunning verleend voor het inrichten van een oliemolen.
• Nadat op 11 oktober 1909 daartoe een hinderwetvergunning was verleend, sloot men de molen aan op een boomzaag in een houtenschuur naast de molen. Hierdoor ontstond de unieke situatie dat de molen drie functies tegelijk had.
• Op 10 mei 1926 kregen de gebroeders Holten vergunning tot het plaatsen van een ruwoliemotor op hun perceel D 1202.
• In 1942 werd de molen voorzien van stroomlijnwieken. Hierdoor was het mogelijk met veel minder wind te malen.
• Vanaf 1960 werd de molen niet meer gebruikt, waarna verval snel toesloeg.
• De molen werd op 16 maart 1971 door brand verwoest.
• Op 23 december 1971 vroeg Louis Holten aan het gemeentebestuur toestemming tot gedeelteijke sloop van de molen.
• Vanaf 1990 ontfermt Stichting Holten's Molen zich over de molen.
• In 1993 werd de molen voor het symbolische bedrag van één gulden door de gemeente overgedragen aan de Stichting Holten's Molen. De stichting kreeg er een cheque bij van 25.000 gulden, waarmee de restauratie ter hand kon worden genomen. Dit gebeurde onder leiding van de Veldhovense molenbouwer De Jongh.
• In 1998 was de molen weer hersteld als koren- en oliemolen. Tijdens een feestelijke bijeenkomst werd na een toespraak door Carla Berkers-Holten, dochter van Louis Holten, de molen officieel opnieuw in gebruik genomen.

Beschrijving

De wieken

De wieken hebben een vlucht van bijna 26 meter. Ze zijn voorzien van een speciale stroomlijn neus waardoor de kracht geweldig toeneemt. De wieken drijven via een koningsspil zowel de korenmolen, het olieslagwerk en de zagerij aan.

De korenmolen

De korenmolen is uitgerust met twee koppels maalstenen met een doorsnede van 1,5 meter. Het ene stel is gemaakt van basaltlava, een steensoort die bij uitstek geschikt is voor het malen van tarwe.Het andere stel stenen bestaat uit zeer scherpe kwartskorrels, die in staat zijn om prima roggemeel te malen. Verder is er nog een hulpgemaal aanwezig waarmee gemalen kan worden als er geen wind is. Deze stenen hebben een diameter van 1,2 meter.

De olieslagerij

Het oliehoudende zaad (lijnzaad of koolzaad) wordt onder toevoeging van een beetje water geplet met pletstenen van elk 2000 kg. (ook wel kollergang genaamd). Na het pletten wordt de aldus verkregen brij verwarmd tot ongeveer 55 graden op een vuister (een met hout gestookt fornuis). Het verwarmde en geplette zaad wordt daarna in speciale zakjes gedaan en vervolgens van de olie ontdaan in een houten pers. Vroeger was de combinatie van korenmolen en een kleinschalige olieslager heel gebruikelijk. Nu is Holten's Molen de enige in zijn soort.

De zagerij

Behalve olie slaan en meelmalen, kan de molen ook houtzagen. Dit gebeurt met een meer dan honderd jaar oude machine die door een vernuftig stelsel van kamwielen en riemen door de molen in beweging wordt gezet.

De verticale zaag maakt ongeveer 90 slagen per minuut en bij elke opgaande slag wordt de boom 1-4 mm opgeschoven door het krabbelwerk. De maximale lengte van de te zagen stammen is zes meter.

Exterieur van de molen

de molen

Interieur van de molen

Wentelas met heien   Vuister   Interieur zagerij

De mensen van Holten's molen

Carla Berkers   Frans van Oosterhout   Leo Elbers   Jan van Woezik   Charles de Theije en Wim Scharroo   Jan van Erp   Nicole Gijpman en Miriam Gellen   Rina Ketelaars-Kuijpers   Lenie van de Mortel   Nel de Theije Foto's: collectie Harrie Jegerings

Vanuit de molen

Film en amateurbeelden

Cineast Jan Kanters produceerde in 2001 de 40 minuten durende film: “6 Generaties Holten leefden van de wind en daarna…”

Van 1989 tot 1998 spande een grote groep mensen zich in om de in verval geraakte molen, een unieke koren-, olie- en zaagmolen in Europa, te restaureren. Amateurfilmers Jan Kuijten en Jacques Moors van Videoclub Deurne volgden dat restauratieproces, filmden het en stelde er een videoverslag uit samen, voorzien van commentaar door Ben Timmers. De videobeelden werden ter beschikking gesteld aan heemkundekring H.N. Ouwerling voor publicatie via DeurneWiki

• Videoverslag van de officiële ingebruikname van de totaal gerestaureerde “Holten's Molen”.

• Videoverslag van het restauratieproces van Holten's molen:

• Videoverslag van de bouw en ingebruikname van de nieuwe houtzagerij.

• Videoverslag van een excursie naar in werking zijnde molen.

Bronnen, noten en/of referenties Wiro van Heugten - Holten's Graan/Olie/Houtzaagmolen Deurne (1998) Website van Holten’s Molen Vermelding Holten’s Molen in de Molendatabase Voor meer foto's op Wikimedia Commons klik hier kalender Holtens Molen 2000 met vier foto's van Holten's molen kalender Holten's Molen 2009 met vier foto's van Holtens's molen Charles en Nel de Theije - Muis Jan op de molen

DeurneWiki TR Plekke: DeurneWiki_TR_Plekke_POI

De informatie die hier staat wordt gebruikt om over te hevelen naar WikiTude. Dit is onderdeel van het DeurneWiki TR Plekke project dat als doel heeft geselekteerde artikelen uit DeurneWiki over te brengen naar WikiTude, een nlwikipedia:Toegevoegde realiteit. Zie hier onder hoe WikiTude te installeren. Voor meer informatie, zie artikel DeurneWiki TR Plekke.

DeurneWiki TR Plekke: DeurneWiki_TR_Plekke_POI
Naam	Holten's Molen
Wereld	DeurneWiki_TR_Plekke_POI
Korte WikiTude text van object	Deze molen werd in 1890 als windgraanmolen gebouwd door Louis Holten. In resp. 1893 en 1909 werd de molen verder uitgerust met een olieslagerij en houtzagerij, waardoor de unieke combinatie van drie functies ontstond. De opkomst van de boerenbonden en andere technieken betekende in 1956 het einde van het malen met deze windmolen. Na een periode van verval en onttakeling is de molen in 1989 door Stichting Holten’s Molen voor ƒ 1,- van de gemeente gekocht waardoor sloop werd voorkomen. Een restauratie van ongeveer 10 jaar maakte het mogelijk om op 24 oktober 1998 de molen als volwaardige, werkende graanmaalderij en olieslagerij opnieuw open te stellen.
Bestandsnaam van plaatje bij object voor WikiTude	Holten's Molen Deurne.jpg
Getoond plaatje
Coordinaten van het object in WikiTude	51.464836° N, 5.803117° E
Lokatie op kaart	Bezig met het laden van de kaart... {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"450px","height":"500px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"icon_32_DeurneWiki_TR_Plekke.png","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"copycoords":false,"static":false,"zoom":16,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"image layers":[],"overlays":[],"resizable":false,"fullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"cluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","clicktarget":"","imageLayers":[],"locations":[{"text":"","title":"","link":"","lat":51.464835500000007,"lon":5.8031169999999292,"icon":"/wiki/images/a/a4/Icon_32_DeurneWiki_TR_Plekke.png"}],"imageoverlays":null}

Installeren van WikiTude op uw android of iPhone mobiel

Installeer WikiTude voor uw android toestel: of WikiTude voor uw iPhone: door op de links te klikken of via de app-market van uw toestel.