Brand van 29 mei 1929

De brand van 29 mei 1929 vernielde het huis van Tien van Bussel aan de Breemortel ter hoogte van het tegenwoordige adres Breemortelweg 10.

De Zuid-Willemsvaart van twee dagen later gaf het volgende verslag van de brand:

ZEILBERG. — Brand. — Woendagnamiddag brak brand uit in de boerderij van M. van Bussel (Breemortel). In een oogwenk stond alles in lichte laaie en slechts weinig kon worden gered. Gelukkig was het vee in de weide, 70 kuikens en 3 konijnen kwamen in de vlammen om. De windrichting was hier zoo gunstig mogelijk; was deze geweest Noord-West dan waren hoogstwaarschijnlijk nog een 6-tal boerderijen meer in de asch gelegd. De brandweer was met 3 spuiten spoedig ter plaatse en begon het blusschingswerk, zoodat tegen den avond weinig meer smeulde dan de plaats waar de turfschop had gestaan en waar v. B. nog pas eenige dagen te voren een tiental karren turf had ingereden. Van B. is verzekerd bij de Brandassurantie N.C.B. voor het huis alleen ƒ 2500, ongeveer 2/3 te laag. Het huis is voor een 10-tal jaren pas nieuw gebouwd. Dc oorzaak van den brand is hier ook weer dat kinderen in den schop met lucifers speelden.

Bij de brand vroegen de gemeente-architect en de chef-veldwachter van Deurne aan Tien van Bussel of alles verzekerd was. Toen die daarop bevestigend antwoordde, gaven ze bevel aan de brandweer om alle muren omver te halen. Zowel Van Bussel als de plaatselijke commissaris van de verzekeringsmaatschappij verzetten zich daartegen omdat de muren, naar hun zeggen, nits geleden hadden en slechts 14 jaar daarvoor gebouwd waren. Feitelijk was het huis al in 1913 gebouwd, dus 16 jaar voor de brand. Niettemin gaven de brandweerlieden gehoor aan het bevel "muren omver". De Onderlinge Brandassurantie van den N.C. Boerenbond diende daarover een klachtschrift in bij de burgemeester van Deurne. Het slot van die brief luidde:

Onze taxateurs waren ook van meening dat hier zonder eenige reden den verzekerde groote schade schade is toegebracht door de muren om te gooien. Dat een brandweer op onze dorpen in den regel bij brand niets redt is onsbekend en kost ons ieder jaar zeer groote sommen gelds, doch als de brandweer dan bovendien het gredde om die wijze gaat vernietigen, dan zouden wij toch wenschen dat er maar geen brandweer bestond. Wilt U eens bij verzekerde vernemen hoe de ware toedracht der zaak is. De plaatselijke Commissie onzer assurantie was vertegenwoordigd door de Heeren A. Aarts en J. Kuunders.

De technisch ambtenaar Cees van den Broek rapporteerde hierover aan de burgemeester het volgende:

Naar aanleiding van een aan mij ter inzage verstrekt schrijven van de Onderlinge Brandassurantie van den N.C.Boerenbond d.d. 11 Juni 1929, teneinde daaromtrent rapport uit te brengen, heeft de technisch ambtenaar de eer U.E.A. te rapporteeren;
Z.i. luidt genoemd schrijven zoodanig als zoude de chef veldwachter en ondergeteekende hun plicht niet nauwgezet zijn nagekomen en slechts onverschillig en zonder overleg, ja zelfs vernielend zijn te werk gegaan, om maar zooveel mogelijk schade te berokkenen.
Hij deelt U.E.A. mede dat hij niet met den inhoud van genoemd schrijven kan accoord gaan en verzoekt beleefd de assurantie ermede in kennis te stellen, dat van de muren slechts datgene is omvergehaald wat door ondergeteekende in verband met de veiligheid noodzakelijk werd geoordeeld.
Dat aan verzekerde v.Bussel gevraagd werd of alles verzekerd was, gebeurde enkel uit belangstelling en het is beslist ONWAAR dat DAAROM bevel werd gegeven van "muren omver".
Wel degelijk werd de stevigheid van de muren tevoren gecontroleerd en wat stevig genoeg bleek, bleef staan.
Daar ondergeteekende tot het bevel geven van het omver halen van den brandgevel nog niet spoedig kon beslissen, werd hem door een buurman Manders toegeroepen "als hij nu niet wordt omgestooten, stoot ik hem vannacht neer,want ik wil niet dat mijn kinderen verongelukken onder zoo n slappen gevel".
Bij den brand waren o.a. verschillende deskundige aannemers aanwezig en ondergeteekende zal het zeer op prijs stellen, dat bij hen naar de hoedanigheid van de omvergehaalde muren wordt geïnformeerd.
De blaam geworpen op de brandweer op onze dorpen moet ik voor Deurne ten strengste tegenspreken, want steeds wordt gered wat mogelijk is, meermalen zelfs met levensgevaar. Feit is immers dat bij den jongsten brand aan een boerderijtje van de woningvereeniging te St.Jozefpar. een persoon, zij het dan geen brandweerman dan toch een helper, een boerderij voor brand gespaard heeft, door zich geheel in de vlammen te werpen en ze te dooven.
Zeker heeft de plaatselijke commissie, die m.i. absoluut terzake onoordeelkundig is, zich verzet tegen het omverhalen der muren, doch uit veiligheidsoogpunt bezien kon en mocht ondergeteekende daaraan geen gehoor geven.
De technisch ambtenaar van Deurne

De burgemeester stuurde dit rapport door naar de verzekeringsmaatschappij en voegde daar aan toe:

Ten overvloede moge ik U mededeelen, dat ook de politie van oordeel is, dat met takt en beleid is te werk gegaan en geen onnoodige_afbraak heeft plaats gehad.
Waarschijnlijk heeft het feit, dat tweemaal achter elkaar de branden door kinderen zijn aangemaakt geworden, eenigen invloed uitgeoefend op de mentaliteit der plaatselijke Commissie, die in casu ten onrechte haar ongenoegen uitspeelde tegen personen, die van een verloren zaak moesten maken wat er van te maken viel.

Bronnen, noten en/of referenties