Antonius Wilhelmus Bernardus van Baars (1824-1886)

Antoon van Baars
Antoon van Baars met zijn vrouw Maria Anna van de Mortel. Foto collectie Henk v Baars
Persoonsinformatie
Volledige naam	Antonius Wilhelmus Bernardus van Baars
Roepnaam	Antoon
Geboorteplaats	Thiel
Geboortedatum	1 januari 1824
Overl.plaats	Deurne
Overl.datum	27 januari 1886
Partner(s)	Maria Anna van de Mortel (1830-1886)
Beroep(en)	onderwijzer, kostschoolhouder
Bidprentje	NBA

Echtgenote Maria A. vd. Mortel.
Foto: collectie Anton Vissers

grafsteen van Antoon van Baars en zijn vrouw op het oude kerkhof van Deurne-centrum

Antonius Wilhelmus Bernardus (Antoon) van Baars (1824-1886) was onderwijzer, kostschoolhouder, oprichter van de Deurnese fanfare en een actief deelnemer aan het openbare leven in Deurne.

Opleiding

Voor zijn onderwijzersstudie slaagde Antoon van Baars in 1840 voor de vierde rang, in 1841 voor de derde rang, in 1842 haalden hij zijn akten Frans en Duits, in 1846 de tweede rang en in 1847 de akte Engels. Hij bezocht ook de schildersacademie te Brussel en was een verdienstelijk schilder. Eveneens te Brussel bezocht hij het conservatorium om zich in de kennis en techniek van de muziek te bekwamen.

Gezin

Hij was een zoon van Johannes van Baars (1790-1879) en Johanna van den Driesschen (1782-1865). Hij huwde twee jaar na zijn komst in Deurne op 20 november 1852 te Deurne met Maria Anna van de Mortel (Deurne 28 maart 1830 - Deurne 14 januari 1886), de oudste dochter van de Deurnese bakker Johannes van de Mortel (1790-1848) en Anna Maria Goossens (1792-1860). Jaren later zou de bekende Joseph Louis Janssens alias Den Bismarck met zijn schoonzusje trouwen. Uit het huwelijk van Antoon van Baars en Maria Anna van de Mortel werden in Deurne de volgende kinderen geboren:

1. Johannes Theodorus Henricus (Jan), (Deurne 10 oktober 1853 - Deurne 15 oktober 1929) huwde Paulina van Baar; hij werd onderwijzer en later schoolhoofd in Deurne.
2. Anna Maria Petronella Gerarda, (Deurne 22 december 1854 - Leur 23 april 1927) huwde op 15 januari 1885 met de Beek en Donkse onderwijzerszoon Johannes Kristianus de Bie (1855-1913). Zij vestigden zich in Breda waar hij onderwijzer was.
3. Johannes Antonius, (Deurne 28 juni 1856 - Deurne 7 december 1914) huwde Wilhelmina Francisca Huberta (Martina) Goossens (1866-1947); van hem stammen de Deurnese kasteleins en slagers af.
4. Franciscus Antonius Bernardus, (Deurne 8 november 1859 - Budel 17 juni 1927); hij werd priester en pastoor te Budel.
5. Petrus Theodorus, (Deurne 20 augustus 1861 - 's Gravenhage 22 mei 1937) huwde Harmanna Pitlo; hij werd onderwijzer en schoolopziener.

Benoeming

Toen meester Van Baars in september 1850 bij het gemeentebestuur van Deurne en Liessel met succes solliciteerde naar een onderwijzersbaan in Deurne was hij in een kostschool te 's-Hertogenbosch werkzaam als hulponderwijzer. Zijn voorganger, de protestantse schoolmeester Jan Marten Peereboom, had van het gemeentebestuur van 1 oktober 1850 tot 1 april 1851 buitengewoon verlof gevraagd en gekregen. Omdat de toekomst van meester Van Baars na 1 april 1851 onzeker was probeerde hij meester Peereboom met 100 gulden smeergeld ertoe te bewegen om definitief zijn ontslag te nemen. De brief met het aanbod van Van Baars, met daarin het verzoek tot geheimhouding, wordt nog in het Deurnese gemeentearchief bewaard.

Schoolhoofd

Per 14 mei 1851 nam Peereboom zijn ontslag en nam Van Baars diens plaats in. Op 30 oktober van dat jaar werd de benoeming van Van Baars officieel en definitief.
Het schoolhuis van de Deurnese openbare school stond destijds aan de Molenstraat op de plaats van de huidige huisnummers 19-21-23. Het jaarsalaris van Van Baars bedroeg in 1860 600 gulden, tevens had hij vrije tuin en woning en mocht hij de helft van de schoolgelden houden van de leerlingen die uitgebreid onderwijs (lessen in Franse en Duitse taal) volgden. Het schoolgeld was destijds tien cent per leerling per maand. Antoon van Baars werd in Deurne "monsieur" van Baars genoemd.

Nieuwe scholen

In 1857 was het schoolgebouw te klein geworden en werd in de Molenstraat naast de oude school een nieuwe gebouwd. Zijn vierjarige zoon Jan, die hem later als onderwijzer zou opvolgen, legde daarvoor de eerste steen op 5 mei 1857. Deze steen is bewaard gebleven en in het bezit van achterkleinzoon J.(Jan)T.H. van Baars. In 1876 werd een compleet nieuwe openbare school gebouwd in wat toen de Schoolstraat ging heten en nu het Martinetplein is. De school stond precies op de plek waar nu het Cultuurcentrum Martien van Doorne is.

Kostschool

Nadat de nieuwe school in 1857 gebouwd was, kwam het oude schoolgebouw leeg te staan. Meester van Baars huurde vanaf de zomer van 1860 het oude gebouw van de gemeente Deurne en Liessel tot tenminste 1870 voor 30 gulden per jaar om er een kostschool in te huisvesten.

Nevenaktiviteiten

• In 1871 organiseerde meester Van Baars in Deurne een groots feest bij gelegenheid van het 25-jarig pausschap van Pius IX. Het leverde hem zelfs een telegrafische dankbetuiging van de paus zelf en een uitgebreid artikel in de Provinciale Noordbrabantsche 's-Hertogenbossche Courant op.
• Hij was president van de Sint-Vincentiusvereniging Deurne.
• Hij was in 1874 de oprichter en eerste directeur van de Deurnese fanfare, later Koninklijke Harmonie Deurne (KHD). Het schoolgebouw deed destijds dienst als oefenlokaal.
• Hij was president van de onderwijzersvereniging “Onderlinge terechtwijzing” die in 1882 in Helmond een cursus voor aanstaande hoofdonderwijzers startte.
• Hij was een uitmuntend zanger en directeur van het rooms katholiek zangkoor.
• Hij was oprichter van de Deurnese vee-verzekering.