Johannes Wilhelmus Wijnen (1881-1972)

Johannes Wilhelmus Wijnen (1881-1972)
Foto: collectie José Maas-Sleegers
Persoonsinformatie
Volledige naam	Johannes Wilhelmus Wijnen
Roepnaam	Willem
Geboorteplaats	Neerkant
Geboortedatum	2 juni 1881
Overl.plaats	Deurne
Overl.datum	5 november 1972
Partner(s)	Adriana Maria Toonen (1880-1958)
Beroep(en)	veenarbeider, fietsenmaker, fabrikant
Bidprentje	NBA

Echtgenote Anna M. Toonen.
Foto: collectie José Maas-Sleegers

Het gezin van Willem en Adriana.
Klik op het icoon voor meer informatie.
Foto: collectie José Maas-Sleegers

Fietsenzaak Willem Wijnen.
Foto: collectie Oudheidkamer

Beeldmerk van de Deurnese fietsfabriek van Willem Wijnen. Briefhoofd 1947 collectie heemkundekring

Johannes Wilhelmus (Willem) Wijnen (1881-1972) was een Deurnese fietsenmaker en fabrikant die 48 jaar raadslid en tien jaar wethouder van Deurne was. De Willem Wijnenlaan in Sint-Jozefparochie is naar hem genoemd.

Afkomst en gezin

Willem Wijnen werd geboren te Neerkant nabij de Schans op 2 juni 1881. Hij was de oudste van een tuiniersgezin van twaalf kinderen van Johannes Matheus Wijnen (1860-1920) en Maria Verstappen (1858-1934). De vader van Willem was arbeider, later tuinier en koopman.

Hij huwde op 6 juni 1903 te Deurne met Adriana Maria Toonen (Duisburg (Duitsland) 9 september 1880 - Deurne 19 juli 1958), dochter van Hendricus Toonen (1847-1933) en Elisabeth Jansen (1853-1924). Haar beide ouders kwamen van Appeltern. Na zijn huwelijk vestigde Willem zich in Helenaveen waar hij als veenarbeider werkzaam was. Ze kregen minstens zeven kinderen.

1. Johannes Hendrikus (Jan), (Deurne 11 juli 1904 - 2 augustus 1974), ongehuwd.
2. Elisabeth Maria (Liza), (Deurne 11 april 1906 - Helmond 21 juli 1995), huwde Harrie Göertz (1903-1981).
3. Hendrik Johannes (Hendrik), (Horst 3 augustus 1908 - Helmond 26 april 1985), huwde Francisca Johanna Antonia (Cisca) de Bie (1906-1995).
4. Marinus Johannes (Mies), (Horst 28 juni 1911 - Deurne 20 maart 1975), huwde Gerarda (Gerda) van Erp (1913-2007).
5. Maria Wilhelmina Wijnen (Maria), (Horst 12 april 1913 - Deurne 4 september 1998), huwde Bas van der Werf (1911-1979).
6. Godefridus, (Deurne 29 maart 1918 - Deurne 28 juni 1919)
7. Frederica (Riek), (Deurne 30 september 1922 - Boekel 25 juni 1995), huwde Driek Sleegers (1924-1985).

Rond 1907 verhuisde het gezin naar Griendtsveen waar hij op het veenderijbedrijf een kantoorbaantje kreeg en tevens als postbode tussen Griendtsveen en Helenaveen werkzaam was.

• 

  Echtpaar Willem Wijnen - Anna Toonen en hun kinderen:

• 

  Jan

• 

  Liza

• 

  Hendrik

• 

  Mies

• 

  Maria

• 

  Riek

Foto's: collectie Jozef Göertz

Rijwielhersteller en fietsfabrikant

In 1913 verhuisde hij met zijn gezin naar Tegelen waar hij zich door zelfstudie bekwaamde tot hulpcommies bij de douane. Ook leerde hij daar het vak van rijwielhersteller. Na zijn terugkeer in augustus 1914 naar Zeilberg werkte hij in de Helmondse schroefboutenfabriek van Everts & Van der Weijden. Aan de Vlierdenseweg huurde hij voor twee gulden per week een pand waarin het in zijn vrije tijd fietsen repareerde. Hij werkte ook nog enige tijd in de rijwielzaak van de gebroeders De Haas in Helmond. Later begon Wijnen full-time zijn eigen fietsenzaak en voerde nog enige tijd zijn eigen fietsmerk Het Wapen van Deurne. Uit fabrieksonderdelen assembleerde hij zelf fietsen onder dit merk. Later verhuisde hij met zijn zaak naar de Sint Jozefstraat. Ook woonde hij met zijn gezin aan de Heuvel 1.

Raadslid

Door zijn contacten met een naburig Deurnes raadslid raakte Wijnen geïnteresseerd in de plaatselijke politiek. Als autodidact had hij zich veel rechts- en wetskennis eigen gemaakt. In september 1923 werd hij gekozen en geïnstalleerd als raadslid. Oorspronkelijk werd hij voorgedragen voor de lijst van de R.K. Kiesvereniging van Deurne, maar uiteindelijk werd hij kandidaat van een vrije lijst. Aanvankelijk zag hij erg tegen de verantwoordelijkheid als toekomstig raadslid op en pas op de dag dat de kandidatenlijst moest worden ingediend ondertekende hij deze. Hij stond als tweede achter Driek Goorts op de lijst. Nummer drie was Hannes van den Heuvel. Zowel Driek Goorts als Willem Wijnen werden in de raad gekozen.

De Peelbode

In oktober 1923 kwamen de Deurnese peelwerkers onder leiding van Peer de Corte, de vader van Jules de Corte, in opstand tegen het gemeentelijk beleid. Wijnen koos daarbij de kant van de arbeiders. Drie jaar later gaf hij, in de aanloop naar de volgende raadsverkiezingen, samen met De Corte zijn eigen blaadje De Peelbode uit. Hij raakte daardoor in conflict met pastoor Van den Broek. Ondanks enkele protestbrieven van Wijnen naar de bisschop was zijn blaadje maar een kort leven beschoren.

Tijdens de raadsvergaderingen hamerde hij er steeds op om te handelen volgens de pauselijke encyclieken Quadragesimo Anno en Rerum Novarum en hij was daarmee de partij van de in zijn dorpskern zo talrijke arbeiders. Naast de pauselijke encyclieken waren ook de geschriften van Hendrik Ouwerling en Max van Poll een inspiratiebron voor hem. Als beginnend raadslid stelde Wijnen al tevergeefs voor om de gemeentearbeiders in de Peel een kindertoeslag toe te kennen. Wel werd op zijn aandringen de uitreiking van loonbriefjes met het loon ingevoerd.

Wethouder

Later werd hij wethouder van Sociale Zaken, een zware post die hij al vóór de Tweede Wereldoorlog innam en die hij gedurende tien jaar tot 1945 bezette. In de crisisjaren was hij als wethouder belast met zware taak van uitvoering van steunmaatregelen voor de kleine boeren en de werkverschaffing.

Tachtigste verjaardag

Op zijn tachtigste verjaardag kwam de nagenoeg voltallige gemeenteraad, waar hij toen nog steeds deel van uitmaakte, hem thuis feliciteren. Door burgemeester Hoebens werd hem een fauteuil aangeboden. Het was een stille wenk om eindelijk maar afscheid te nemen als raadslid. De burgemeester zei in zijn toespraak onder meer:
Maar op uw leeftijd is het nodig om na de vermoeiende debatten of anderszins, eens goed uit te rusten. En daarom heeft de gemeenteraad gemeend u op deze dag niet beter te kunnen gedenken dan door u een fauteuil aan te bieden, waarin u naar wij hopen menig rustig uurtje zult kunnen doorbrengen

Veertigjarig raadslidmaatschap

Bij zijn veertigjarig raadslidmaatschap ontvangt Willem Wijnen uit handen van burgemeester Hoebens de gemeentelijke erepenning in goud.
Foto: collectie Fr. van de Munckhof-van Dinther

In 1963 ontving Willem Wijnen bij gelegenheid van zijn veertigjarig raadslidmaatschap de gemeentelijke erepenning in goud.

Afscheid als raadslid

Na 47 jaar actief raadslid te zijn geweest zette hij in augustus 1970 op 89-jarige leeftijd een punt achter zijn politieke carrière, waarbij hij, volgens een artikel in het Helmondse Dagblad, menige rancuneuze oude koe uit de sloot haalde.

Overlijden

In de nacht van zaterdag op zondag 4 en 5 november 1972 overleed Willem Wijnen op 91-jarige leeftijd in het Deurnese Sint Willibrordusziekenhuis. Op woensdag 8 november werd hij vanuit de Sint-Jozefkerk begraven op het kerkhof aldaar. De Helmondse Courant schonk bij zijn overlijden aandacht aan zijn lange carrière.

Willem Wijnenlaan

Tijdens de jaarvergadering in januari 1981 van de Deurnese heemkundekring werd ervoor gepleit om een straat naar Willem Wijnen te vernoemen. W.A.M. van Heugten onderstreepte deze wens met een ingezonden brief in het Weekblad voor Deurne. Toen ook de wijkraad van de Sint Jozef deze gedachte ondersteunde besloot B en W te zoeken naar een geschikte straat of plein die de naam van Willem Wijnen zou dragen. In juli 1985 plaatste burgemeester Van Genabeek, met assistentie van enkele nabestaanden, het nieuwe straatnaambord van de Willem Wijnenlaan.

• In zijn nadagen als raadslid diende hij met succes het voorstel in om aan Deurnese gouden en diamanten echtparen 50 respectievelijk 60 gulden van gemeentewege cadeau te doen.
• Toen Willem Wijnen tijdens het conflict met Peer de Corte op een sneeuwerige winterdag door de pastoor slechts aan de voordeur te woord werd gestaan zou hij volgens zijn dochter tegen de pastoor gezegd hebben: Er zitten net zo veel pastoors in de hel als er nu vlokken uit de hemel vallen.

Amateurfotograaf

In zijn vrije tijd was Willem Wijnen een verwoed amateurfotograaf. Om foto’s te kunnen maken bracht hij ook nog zelf de emulsie (lichtgevoelig materiaal) aan op de glasplaten die hij gebruikte. De oudheidkamer van Heemkundekring H.N. Ouwerling bezit een grote hoeveelheid glasnegatieven van Willem Wijnen uit het begin van de twintigste eeuw. De familie Wijnen schonk ze aan de heemkundekring.