Buurtschap Grote Bottel

Schepje en ladder uit de Romeinse Tijd

Grote Bottel is een straat en buurtschap in de Sint-Jozefparochie.

De buurtschap Grote Bottel lag aan een geïsoleerde dekzandrug ten zuidwesten van Deurne. In de middeleeuwen lag hier een domaniale hoeve van de Abdij van Echternach, vermoedelijk horend onder de domaniale hof Ten Velde te Deurne. In 1246 eeuw schonk keizerin Maria van Brabant deze hoeve aan de Abdij van Binderen te Helmond.

De vroegste boerderijgeschiedenis van dit gehucht heeft betrekking op de hoeve de Grote Bottel, ook wel het oude huis genoemd, die in 1969 werd afgebroken.
Tussen 1776 en 1781 werd tegenover de oude hoeve het nieuwe huis, het huidige adres Bottel 10 gebouwd.
In dezelfde periode werd ook het kleine huis gebouwd, later achtereenvolgens hernummerd tot Bottel 14 en Binderen 4.
Na het overlijden van Johannes Welten, zoon van Peter, vond in 1805 een boedelscheiding plaats. Zoon Peter erfde toen het oude huis en zoon Christiaan het nieuwe huis. Dirk Jacobs, weduwnaar van Maria Welten werd bedeeld met het kleine huis.
De erven van Christiaan Welten verkochten het nieuwe huis, het huidige huis Grote Bottel 10, in 1837 aan fabrikant Jan-Willem van de Mortel. De hoeve werd bewoond door de familie Maas, later de aangehuwde familie Lammers. De erven van de ongehuwd gebleven burgemeester Petrus van de Mortel verkochten het huis aan de familie Lammers-Maas. Nakomelingen van deze familie bewonen dit huis nog steeds. In 1927 werd aan deze boerderij een nieuw woonhuis gebouwd. Het huis is een rijksmonument.

Het kleine huis op het adres Grote Bottel 7, later Binderen 6, brandde in 1965 af. Johannes Lammers bouwde in 1937 de naastgelegen boederij Grote Bottel 8. Deze boerderij moest wijken voor het industrieterrein. In 2000 ging in de inmiddels leegstaande boerderij in vlammen op.

Archeologie

Archeologisch onderzoek in de periode december 2005 tot maart 2006 door medewerkers van het Archeologisch Centrum Vrije Universiteit Amsterdam toonde aan dat op een dekzandrug ten westen van de huidige Grote Bottel in de Steentijd, de IJzertijd, de Romeinse tijd, de vroege middeleeuwen en de volle middeleeuwen al sprake was van bewoning. In de late middeleeuwen verplaatste de bewoning zich in oostelijke richting naar de lage flank van de dekzandrug. Deze rug werd vervolgens omgevormd tot akker, de Groot-Bottelse akker.
Uniek was de vondst van een houten schepje en een laddertje, die werden aangetroffen op de bodem van een van de vele opgegraven waterputten.

Bedrijventerrein

De buurtschap werd omstreeks 2006 voor een belangrijk deel afgebroken ten behoeve van het bedrijventerrein Binderen-Zuid. Eén boerderij werd al eerder beschermd als rijksmonument en bleef gespaard binnen het naastgelegen bedrijventerrein Grote Bottel.

Leden van de heemkundekring hielpen mee bij de opgraving. Op de foto Toon Vissers (l) en Piet Jegerings (r).

Huisnummering 1953-1955

In de periode 1953-1955 werd in de gemeente Deurne de oude wijkindeling vervangen door de huidige adressering met straatnaam waarbij de even huisnummers aan de ene kant van de straat en oneven nummers aan de andere kant gesitueerd waren. Onderstaand ziet u de toen omgenummerde huizen met hun hoofdbewoner. Als u op de zandloper klikt kunt u de betreffende kolom sorteren.

Hoofdbewoner	Oud adres	Nieuw adres
van Bree Martinus J.	Grote Bottel 1	Industrieweg 40
van Oosterhout Hubertus	Grote Bottel 2	Industrieweg 32
Proenings Henricus	Grote Bottel 3	Industrieweg 30
van der Loo Henricus	Grote Bottel 4	Industrieweg 24
van Diessen Martinus	Grote Bottel 4	Industrieweg 24
Bouwmans Cornelis	Grote Bottel 5	Industrieweg 20
Linders Petrus J.	Grote Bottel 6	Grote Bottel 16
van Dam Henricus M.	Grote Bottel 7	Bleek 8
Eevers Antonius G.	Grote Bottel 8	Bleek 7
van Kessel Leonardus	Grote Bottel 10	Grote Bottel 12
van de Vondervoort Wilhelmus J.	Grote Bottel 10	Grote Bottel 12
Strijbosch Johannes	Grote Bottel 11	Grote Bottel 10
Lammers Johannes W.	Grote Bottel 12	Grote Bottel 8
wed.Coolen van Gog Antonia	Grote Bottel 13	Grote Bottel 6
van der Heijden Johannes H.	Grote Bottel 14	Grote Bottel 4
van Moorsel Johannes	Grote Bottel 14a	Industrieweg 8
van Moorsel Leonardus G.	Grote Bottel 15	Industrieweg 6
Machinefabriek te Strake	Grote Bottel 16	Industrieweg 7
Transformatorhuisje	Grote Bottel 16a	Industrieweg 9
wed.Lammers-Nooijen Alegonda	Grote Bottel 17	Grote Bottel 5
wed.Lammers van Gog Johanna	Grote Bottel 18	Grote Bottel 7
Lammers Petrus J.F.	Grote Bottel 18	Grote Bottel 7
Welten Johannes	Grote Bottel 19	Grote Bottel 9
Welten Martinus P.	Grote Bottel 19a	Grote Bottel 11
Fransen Henricus J.	Grote Bottel 20	Katoenstraat 16
van der Heijden Martinus A.	Grote Bottel 22	Katoenstraat 12
van der Westerlo Peter	Grote Bottel 23	Industrieweg 23
Constructiefabriek Mezon	Grote Bottel 24	Industrieweg 25
van Es Frans	Grote Bottel 25	Industrieweg 37
Meulendijks Johannes M.	Grote Bottel 26	Industrieweg 39
Timmermans Johannes A.F.M.	Grote Bottel 27	Industrieweg 41
wed.Berkers Maas Petronella	Grote Bottel 28	Industrieweg 43
Eijkenmans Gerardus	Grote Bottel 29	Industrieweg 45
Dat Willem L.	Grote Bottel 30	Industrieweg 47
van Wetten Franciscus	Grote Bottel 31	Industrieweg 49
Knapen Johannes H.	Grote Bottel 32	Katoenstraat 1
Beniers Johannes	Grote Bottel 33	Katoenstraat 3
Transformatorhuisje	Grote Bottel 34	Katoenstraat 5
Fabriekshal Brakat	Grote Bottel 35	Katoenstraat 6
Opslagplaats Natex	Grote Bottel 36	Katoenstraat 10

Bronnen, noten en/of referenties