Gemeentelijk Veenbedrijf

De turfstrooiselfabriek op het adres Halte Z.140.
Foto: collectie Gemeente Deurne

Advertentie 1923 in de Feestgids bij 25-jarig regeeringsjubileum Koningin Wilhelmina

Briefhoofd 1924

Briefhoofd 1931

Het Gemeentelijk Veenbedrijf (G.V.B.) werd in 1895 door de gemeente Deurne en Liessel opgericht om daarmee de feitelijk sinds 1869 bestaande situatie van gemeentelijke vervening te formaliseren en administratief gescheiden onder te brengen.

Oprichting

Aanleiding tot de oprichting in 1895 was waarschijnlijk het aflopen van het 10-jarig contract in 1896 van de gemeente met de firma Steegh en Esser. Als motief tot de oprichting noemde de gemeente de mogelijkheid om door getemporiseerde vervening en daarmee een getemporiseerde groei van de arbeidende bevolking een greep te kunnen houden op het aantal werknemers die anders bij particuliere ontginning in tijden van malaise massaal ten laste van de armenzorg zouden komen. Een andere reden was dat de gemeente Deurne en Liessel van mening was dat de weinige potentiële commerciële verveners door onderlinge afspraken de prijzen voor de te verwerven peelgronden kunstmatig laag hielden.

Fabriek

Op 15 augustus 1896 nam de gemeente de turfstrooiselfabriek met inventaris voor 12.000 gulden over van Steegh en Esser nabij de halte Helenaveen. Door deze aankoop werd het besluit van de raad om een drijvende turfstrooiselfabriek te bouwen niet meer uitgevoerd.

Dat de verstandhouding tussen Steegh en Esser en de gemeente Deurne en Liessel, ook na de overdracht van de fabriek, veel te wensen overliet blijkt uit de gebeurtenis van 7 november 1896. Die dag kregen alle werknemers van de gemeente vrij vanwege de feestdag van Sint-Willibrord. De werklieden van Steegh en Esser grepen toen hun kans om nagenoeg de gehele beplanting van de gemeente Deurne en Liessel uit te graven en te herplanten bij het woonhuis van hun directeur onder Horst.

Op donderdag 20 december brak een wilde staking uit nadat het gemeentebestuur had geweigerd om kindertoeslag toe te kennen aan de kostwinners van de gezinnen. De staking begon op de werkverschaffing in de Snoerts, maar sloeg over naar de veenderij. Directeur Wouter Kortooms had het werkvolk nog bezworen zich niks aan te trekken van wat de stakingsleiders beweerden, maar daarop had Peer de Corte de arbeiders opgejut zich niks van de directeur aan te trekken en was het werk neergelegd, “hetzij uit vrees, hetzij doordat in een paar ploegen de lui in zulken getale meegingen, dat doorwerken voor de overblijvenden niet wel mogelijk was”, zoals burgemeester Van Beek later in een verslag van de gebeurtenissen schreef.

Opzichters

Johannis Hermans was van 1876 tot 1893, toen hij werd "weggekocht" door de Maatschappij Helenaveen, hoofdopzichter van de gemeentelijke veenderij. Hij raakte bij de gemeentelijke peelwerkers in opspraak vanwege de door hem gedreven (gedwongen) winkelnering.

Opheffing

Op dinsdag 18 juni 1957 te 10 uur nam de gemeente Deurne afscheid van haar veenbedrijf. Notaris Tromp verkocht openbaar de restanten van een onderneming die Deurne eens tot grote welvaart bracht. De geïnteresseerden stonden om afslager Jaques Hendrikx geschaard. De mannen stonden bruin en donker op elkaar gedrongen. Jaques was bovenop een werkbank gesprongen en van deze hoge standplaats veilde hij voor de notaris de stikkers, bonkschoppen, hamers, rieken, touw, kettingen, snaren etc.

Directeur	Periode
Johannes Hermans	1876-1893
Karel Langenhoff	1894-1919
Wouter Kortooms	1919-1946
Antoon Kuijpers	1946-19??

Op 1 mei 1931 was Wouter Kortooms 25 jaar werkzaam bij het Gemeentelijk Veenbedrijf, vandaar de Ereboog. Vlnr: wethouder Jan van Deursen, directeur Wouter Kortooms, burgemeester Jan Casper van Beek, wethouder Klaas Goossens en gemeentesecretaris Piet Gijsbers

Bronnen, noten en/of referenties

DeurneWiki TR Plekke: DeurneWiki_TR_Plekke_POI

De informatie die hier staat wordt gebruikt om over te hevelen naar WikiTude. Dit is onderdeel van het DeurneWiki TR Plekke project dat als doel heeft geselekteerde artikelen uit DeurneWiki over te brengen naar WikiTude, een nlwikipedia:Toegevoegde realiteit. Zie hier onder hoe WikiTude te installeren. Voor meer informatie, zie artikel DeurneWiki TR Plekke.

DeurneWiki TR Plekke: DeurneWiki_TR_Plekke_POI
Naam	Gemeentelijk Veenbedrijf
Wereld	DeurneWiki_TR_Plekke_POI
Korte WikiTude text van object	Het Gemeentelijk Veenbedrijf ging in 1895 van start. De gemeente Deurne en Liessel was toen al bijna 20 jaar bezig met commerciële vervening. Aanleiding tot de oprichting van het Veenbedrijf was de aankoop van de leegstaande fabrieken van de firma Steegh en Esser, die tot dan een 10-jarige concessie voor turfwinning van de gemeente had. Wouter Kortooms, de vader van schrijver Toon, was directeur van het Gemeentelijk Veenbedrijf. Het Veenbedrijf maakte Deurne tot een miljoenenparadijs.
Bestandsnaam van plaatje bij object voor WikiTude	12.511.jpg
Getoond plaatje
Coordinaten van het object in WikiTude	51.445198° N, 5.875458° E
Lokatie op kaart	Bezig met het laden van de kaart... {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"450px","height":"500px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"icon_32_DeurneWiki_TR_Plekke.png","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"copycoords":false,"static":false,"zoom":16,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"image layers":[],"overlays":[],"resizable":false,"fullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"cluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","clicktarget":"","imageLayers":[],"locations":[{"text":"","title":"","link":"","lat":51.445197999999998,"lon":5.8754580000000001,"icon":"/wiki/images/a/a4/Icon_32_DeurneWiki_TR_Plekke.png"}],"imageoverlays":null}

Installeren van WikiTude op uw android of iPhone mobiel

Installeer WikiTude voor uw android toestel: of WikiTude voor uw iPhone: door op de links te klikken of via de app-market van uw toestel.