Het Dorp

Het dorp is zowel de titel van een lied van Wim Sonneveld, waarvan de tekst geschreven werd door diens partner Friso Wiegersma, als de titel van een roman door Erik Vink.

Het Dorp - lied

Ontstaan

De tekst werd, onder het pseudoniem Hugo Verhage, geschreven in 1965 door Friso Wiegersma, de partner van Sonneveld, op de muziek van La montagne van Jean Ferrat. In het lied zingt Sonneveld nostalgisch over "zijn dorp" bij het weerzien van het door de vooruitgang gehavende Deurne.

Het nummer werd driemaal op single uitgebracht, waarvan de laatste keer in mei 1974, vlak na de dood van de cabaretier.

De bekende regel uit het lied, En langs het tuinpad van mijn vader, verwijst naar het pad naast het ouderlijk huis van Wiegersma, het tegenwoordige museum De Wieger aan de Oude Liesselseweg 29 in Deurne. Dit pad kreeg op 14 oktober 2008 de officiële naam Het tuinpad van mijn vader. De onthulling van het straatnaambord vond plaats door Wiegersma's echtgenoot acteur Hans van der Woude, Wiegersma's jongste broer Sjoerd Wiegersma en de Deurnese wethouder Nicole Lemlijn. Sinds die tijd is het lied in het centrum van Deurne regelmatig te horen via het carillon in het torentje van het gemeentehuis.

Het nostalgische lied, dat zo sterk het gevoel "vroeger was het beter" onder woorden brengt op een aansprekende melodie, spoorde andere artiesten aan er hun eigen versie van te maken. Zo vertaalden Katinka Polderman en Laurens Joensen het in 2012 in het Zeeuws als "Ons durp" en bracht Friedrich Hlawatsch er in 2013 in het album Niederlieder een Duitse versie Das Dorf van uit.

Hitverloop

De single kwam niet hoger dan de 27e positie in de Nederlandse Top 40, maar groeide uit tot één van de populairste Nederlandse liedjes en werd gecoverd door onder meer Karin Bloemen, Rob de Nijs, de Vliegende Panters, André van Duin, Frans Bauer, Willem Nijholt en Marleen in Op zoek naar Evita. Guus Meeuwis kwam met dit lied in de finale bij De vrienden van Amstel zingen kroonjuwelen. Karin Bloemen bracht het nummer op 29 mei 1999 op de markt en in die versie behaalde het de 86e positie in de Mega Top 100. In de Radio 2 Top 2000 staat het tot 2007 bij de bovenste vijftig met als hoogste positie nummer 29 in 2006. Bloemen en Van Duin zongen het nummer als duet tijdens de benefietuitzending voor Haïti in januari 2010.

In 2008 stond het nummer op de eerste plek van de Top 100 van het Nederlandse Lied, uitgezonden op Radio 5.

Luisteraars van NPO Radio 5 konden sinds 2009 in de laatste week van oktober stemmen op hun favoriete Evergreens. In dat jaar riepen de luisteraars van NPO Radio 5 'Het Dorp' uit tot beste Evergreen. In 2010 en 2011 eindigde het nummer op plaats 2 en in 2012 op plaats 3. In de jaren 2013 tot en met 2019 was 'Het Dorp' zeven keer op rij winnaar. In 2020 en 2021 werd de tweede plek behaald, maar in 2022 stond het nummer weer bovenaan.

Parodieën en variaties

Parodieën en variaties op het nummer werden uitgebracht door Ali Osram, Gèr Gedoan (De Hei m'n dorp) en Kopspijkers. Zo veranderde Gèr Gedoan de regel En langs het tuinpad van mijn vader zag ik de hoge bomen staan in En langs het tuinpad van de zusters ligt nou de Willem Wijnenlaan, verwijzend naar het Sint-Jozefklooster aan de Kloosterstraat 30 in de Sint-Jozefparochie en het daarnaast gelegen pad.

In de zomer van 2018 werden, als onderdeel van de cultuurmanifestatie van museum De Wieger, de mensen uitgedaagd om hun eigen couplet toe te voegen aan dit lied. Veel groepen en individuelen gaven daaraan gehoor en mochten tijdens de manifestatie hun creatie voor het voetlicht brengen.

De tekst

Het Dorp

Thuis heb ik nog een ansichtkaart
Waarop een kerk, een kar met paard
Een slagerij J. van der Ven
Een kroeg, een juffrouw op de fiets
Het zegt u hoogstwaarschijnlijk niets
Maar het is waar ik geboren ben
Dit dorp, ik weet nog hoe het was
De boerenkind'ren in de klas
Een kar die ratelt op de keien
Het raadhuis met een pomp ervoor
Een zandweg tussen koren door
Het vee, de boerderijen

En langs het tuinpad van mijn vader
Zag ik de hoge bomen staan
Ik was een kind en wist niet beter
Dan dat 't nooit voorbij zou gaan

Wat leefden ze eenvoudig toen
In simp'le huizen tussen groen
Met boerenbloemen en een heg
Maar blijkbaar leefden ze verkeerd
Het dorp is gemoderniseerd
En nou zijn ze op de goeie weg
Want ziet, hoe rijk het leven is
Ze zien de televisiequiz
En wonen in betonnen dozen
Met flink veel glas, dan kun je zien
Hoe of het bankstel staat bij Mien
En d'r dressoir met plastic rozen

En langs het tuinpad van mijn vader
Zag ik de hoge bomen staan
Ik was een kind en wist niet beter
Dan dat 't nooit voorbij zou gaan

De dorpsjeugd klit wat bij elkaar
In minirok en beatle-haar
En joelt wat mee met beat-muziek
Ik weet wel het is hun goeie recht
De nieuwe tijd, net wat u zegt
Maar het maakt me wat melancholiek
Ik heb hun vaders nog gekend
Ze kochten zoethout voor een cent
Ik zag hun moeders touwtje springen
Dat dorp van toen, het is voorbij
Dit is al wat er bleef voor mij
Een ansicht en herinneringen

Toen ik langs het tuinpad van mijn vader
De hoge bomen nog zag staan
Ik was een kind, hoe kon ik weten
Dat dat voorgoed voorbij zou gaan

• Commentaar: het refrein wijkt af in de laatste strofe

Deurnese interpretaties

Inwoners van Deurne, waaronder de kinderen van basisschool de Bron, zongen dit lied in het televisieprogramma Man bijt hond op 15 maart 2010. Overigens is aan het einde van het filmpje heel duidelijk te horen dat bij het slotrefrein een onjuiste tekst, afwijkend van de karaoketekst, gezongen werd. Een fout die overigens eerder door André van Duin werd gemaakt.

Een eigen visie

Anita Maassen uit Deurne gaf met onderstaande aangepaste tekst van het lied Het Dorp van Wim Sonneveld haar eigen kijk op het dorp van Wiegersma.

Foto Anita Maassen

Thuis heb ik nog een jpg,

als achtergrond op mijn pc

met ouwe boom en een kasteel,

De takken dor en zonder groen

een overblijfsel van een mooi plantsoen

een oud vervallen triest geheel.

Dit dorp, ik weet nog hoe 't was

Alles leek groener dan het gras

toppen die naar de hemel reiken

de groene struiken langs de straat

ach, u weet vast wel hoe dat gaat

ons dorp moest op een stad gaan lijken

En langs het tuinpad van mijn vader

zag ik de hoge bomen staan

ik was een kind en wist niet beter

dan dat dat nooit voorbij zou gaan

De winkelstraat is hyper-strak

met aluminium blinkend dak

wandelpaden autoluw

maar toch ging ergens iets verkeerd

wordt nergens gratis geparkeerd

en zijn de mensen winkelschuw

Want ziet, hoe rijk het leven is:

de sfeer van toen is een gemis

gezelligheid is ver te zoeken

en daarom blijven panden leeg

wordt heel het dorp een dooie steeg

met heel veel glas en dooie hoeken.

En langs het tuinpad van mijn vader

zag ik de hoge bomen staan

ik was een kind en wist niet beter

dan dat dat nooit voorbij zou gaan

De dorpsraad klit wat bij elkaar

in mantelpak met stijlend haar

en mompelt wat over het publiek

Ze zijn wat heet, ons goeie recht

maar wat ze doen is slecht

dat maakt me wat melancholiek

Ze kwamen uit de grote stad

met plannen van ik weet niet wat

ons dorp staat nu zowat op springen

Dus vragen ze gewoon op straat

het doodgewone volk om raad:

..de weg naar alledaagse dingen....

Toen ik langs het tuinpad van mijn vader

de hoge bomen nog zag staan

lk was een kind, hoe kon ik weten

dat dat voorgoed voorbij zou gaan....

Het Dorp - roman

In 2013 verscheen een roman van Erik Vink met als titel Het Dorp (zie aldaar).

Bronnen, noten en/of referenties