Brand van 24 juli tot 9 september 1959
De peelbrand van 28 juli 1959 haalde de voorpagina van De Volkskrant en duurde na de uitbraak nog meerdere maanden.
De Volkskrant gaf het volgende verslag van de brand:[1]
Rook verjaagt bewoners
VEENBRAND IN PEEL VERDUISTERT ZON
Negen miljoen turven in gevaar (Van onze correspondenten)
AMSTERDAM, 28 juli — In de Deurnse Peel op de grens van Brabant en Limburg woedt de grootste veenbrand sinds 1921. Tussen Helenaveen, Deurne en Griendtsveen staat ruim zeshonderd hectare ruig heideveld in brand. Op vele plaatsen woedt het vuur tot een halve meter diep in de veenlagen, die bij aanhoudend droog weer nog vele weken kunnen branden. Tot op honderd kilometer onder de wind is de veenbrand te ruiken, die de naaste omgeving in een verstikkende witte rook hult. Tientallen brandwachten patrouilleren dag en nacht rond het brandende gebied dat door de aanwakkerende wind, die sinds maandagmiddag uit het zuid-westen waait ook negen miljoen turven van de firma Minke in Deurne bedreigt. Deze firma heeft in allerijl diepe sleuven doen graven om het exploitatiegebied tegen het ondergronds voortwoekerende vuur te beschermen. Aan blussen valt niet te denken.
Het geblakerde gebied in de Peel lijkt een maanlandschap, dat vanwege de enorme ondergrondse hitte niet toegankelijk is. Maandagmiddag tegen vier uur werd in Helenaveen opnieuw groot alarm gemaakt. Binnen een half uur was het vuur door de aanwakkerende wind naar de noordkant van het dorp gelopen, waar de boerderij van landbouwer Krekels, verschillende akkers en loofbossen bedreigd werden. Het vuur liep snel over de kurkdroge stoppelvelden. De boeren en tuinders van Helenaveen gebruikten maandagavond hun beregeningsinstallaties om het vuur te keren, dat door de spuitgasten van de Helenaveense brandweer al drie dagen tevergeefs bestreden is.
De brand in de Deurnse Peel is vrijdagmiddag waarschijnlijk begonnen bij de zogenaamde Vijfde Wijk, een doodlopend veenkanaal tussen Helenaveen en Griendtsveen. In de loop van zaterdag en zondag is het vuur over de kurkdroge heidevelden en veenbulten tien kilometer ver doorgelopen tot de weg Deurne-Helenaveen. Enkele gezinnen zijn hier in de loop van zondag zelfs voor de verstikkende rook uit hun huizen moeten vluchten.
Van zondag op maandag hebben enkele brandweerkorpsen aan de rand van het brandende gebied de wacht betrokken om de boerderijen, te velde staande gewassen en de oogst te beschermen. Een schrikbeeld voor de boeren zijn de hete lucht-wervelingen in het brandende gebied, waar bij een flinke bries brandende turfsnippers honderden meters verder door de lucht vliegen.
Ook in 1921, toen enkele duizenden hectaren Peel in brand stonden, was de uitbreiding van de brand tussen Horst en Deurne aan deze luchtwervelingen te wijten. Maandagmorgen is de wind opnieuw gaan draaien. Het noordelijke deel van Helenaveen ligt thans onder een verstikkende rook.
Explosies
Maandagmorgen was de brand zelfs in Eindhoven goed te ruiken. Duizenden buitenlandse toeristen kwamen zondag een kijkje nemen, omdat de blauwgrijze rook tientallen kilometers over de grens in Duitsland over de velden trok. In Helenaveen en omgeving is zondag de zon volkomen verduisterd geweest door de rook. De zon was als een wazig-rode bol hoog in de lucht te zien. Door het stille weer trok de rook kilometers hoog de lucht in. De directeur van de maatschappij Helenaveen laat regelmatig langs het grondgebied van de maatschappij patrouilleren. Maandagavond was hij met tientallen werklieden in touw om het gevaar te keren. Honderden granaten en landmijnen die er in de wijde Peelvlakte nog altijd liggen, zijn de afgelopen 24 uur geëxplodeerd. Nog maandagmorgen ontploften enkele granaten vlak langs de weg van Deurne naar Helenaveen. Duizenden stuks wild zijn uit de brandende gebieden in de Deurnse Peel gevlucht.
| Bronnen, noten en/of referenties |