Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis Vanaf 1 januari 2025 wordt dat Iedere eerste maandagochtend en derde woensdagochtend van de maand. |
Kapelweg
| Kapelweg | ||
 Rechts was vóór 1869 de dorpsschool (foto 1996) | ||
| Naam | Kapelweg | |
| Dorp | Vlierden | |
| Wijk | kom | |
| Historische namen | Muggenhoek Vlierdenschestraat | |
| Besluit vaststelling | 23 december 1953 | |
De Kapelweg en directe omgeving vormt het oude centrum van Vlierden.
Naamgeving[bewerken | brontekst bewerken]
De vroegste tot nu toe gevonden vermelding van de naam Kapelweg dateert van 16 januari 1868 toen Jan van Neerven door notaris Van Riet zijn boerderij liet verkopen. Daartoe behoorde ook een akker aan de Kapelweg. Maar bij opsporing van de betreffende akker op de kadastrale kaart blijkt deze aan de huidige Oude Torenweg te liggen.
De Kapelweg werd in officiële stukken, en ook op de eerste kadasterkaart van 1832, aangeduid als de Vlierdensche Straat. De naam Vlierdensche Straat gold overigens ook voor het stukje Vlierdenseweg tussen Kapelweg en Pastoriestraat én de hele Pastoriestraat. In oudere stukken treft men als benaming van de Kapelweg en directe omgeving ook aan: het Kloostereind. Hier moet een relatie gezocht worden met het Helmondse klooster Binderen, dat behalve de hoeven Hazeldonk, Vorst en Ruth ook de Kerkhofhoeve, pal tegenover de oude kapel, in bezit had.
In de volksmond stond de omgeving van de Kapelweg beter bekend als de Muggenhoek. De vroegste vermelding van de naam Muggenhoek is van 1878.[1] Dat de Muggenhoek het niet gehaald heeft als officiële straatnaam heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat ook Deurne een Muggenhoek (de huidige Flemingstraat) kende en dus mogelijk verwarring zou kunnen ontstaan.
De verklaring van deze straatnaam is duidelijk, de weg leidt naar de plek waar vele eeuwen lang de Vlierdense kapel stond aan de huidige Oude Torenweg.
Dorpsschool[bewerken | brontekst bewerken]
Lange tijd stond de dorpsschool in Vlierden aan de Kapelweg. In 1869 verhuisde de schooljeugd naar de nieuwe school aan het Schooteind. Daarvóór gingen vele generaties jonge Vlierdenaren in deze straat naar de school. De plek waar de school stond moet ongeveer in het midden van de Kapelweg aan de oostkant gezocht worden. Aan de Kapelweg stond dus ook de school waar Daniël van Esch in 1701 zijn jenever stookte in het schoollokaal. Nadere bijzonder over de jeneverstokerij van Daniël van Esch zijn te vinden in het desbetreffende artikel.
Moord en brand[bewerken | brontekst bewerken]
Minder bekend is dat in deze straat in 1698 een moord plaatsvond en wel in de herberg van schoolmeester Daniël van Esch. De schoolmeester kon met lesgeven blijkbaar de eindjes niet aan elkaar knopen en hield dus ook herberg. Op 8 september 1698 kreeg rond 8 uur 's avonds ene Jacob Hermans van Gerwen tijdens het kaartspel hevige woordenstrijd met Evert Antonie Cuijpers. Na enkele klappen over en weer wilde Cuijpers een stoel grijpen om daarmee Van Gerwen aan te vallen, maar die greep zijn mes en stak Cuijpers daarmee dwars door zijn keel. Binnen enkele minuten tijd stierf deze ter plekke. De dader vluchtte uit Vlierden en werd enkele maanden laten bij verstek ter dood veroordeeld.
Spectaculair was de brand van 22 april 1914 toen drie huizen in de as gelegd werden.
Waar meerdere huizen bij elkaar staan is ook meer behoefte aan goede maatregelen om bij brand snel en effectief te kunnen ingrijpen. Een daarvan was de aanwezigheid van een brandkuil. Zo'n brandkuil lag er vroeger op de hoek van de Kapelweg en de Vlierdenseweg, ongeveer op de plek waar tegenwoordig het kruisbeeld staat.
Jaarmarkten[bewerken | brontekst bewerken]
In 1784 werden in Vlierden twee jaarmarkten ingesteld. Twee jaar later werd daarover een reglement vastgesteld. Daarin werd bepaald dat de standplaats van de paarden was tussen de schuur van Francis de Veth en de schutsboom (de huidige Pastoriestraat) en dat de koeien stonden tussen de Haanakker en het Kloostereind, dat is dus in de huidige Kapelweg. Om ervoor te zorgen dat er voldoende animo voor deze jaarmarkten was werd ook bepaald dat elk Vlierdens gezin op straffe van een boete van een gulden een koe of paard ter markt moest brengen.
Leerlooierij[bewerken | brontekst bewerken]
Dat Vlierden vroeger niet uitsluitend boeren kende bewijzen drie opeenvolgende generaties Vervoordeldonk die rond 1800 gedurende een eeuw aan de Kapelweg een leerlooierij annex schoenmakerij hadden. De bekendste van hen is Antonie Vervoordeldonk, die daarnaast ook nog baardscheerder, gemeenteraadslid en assessor (wethouder) was.
Toponiemen[bewerken | brontekst bewerken]
Dat in de directe omeving van de Kapelweg al heel vroege Vlierdense landbouwactiviteiten plaatsvonden, wordt ook bevestigd door oude toponiemen die hier gelokaliseerd zijn. Met name de talrijke -hof-namen vallen daarbij op. Enkele voorbeelden:
- 1416 - Huijs, hoff metten hofstat ende toebehoerten in die dingbanc van Vlierden bi den goeden te Kerchoff in den Venschenhoff ...
- 1423 - een stuck in den Pondershof ...[2]
- 1447 - een stuxken hoefs gelegen tot Vlierden in Snoxhof ...
| Hernummering huizen 1953 | ||
|---|---|---|
| Hoofdbewoner | Oud adres | Nieuw adres |
| Franssen, Petrus Henricus | Kapelweg 3 | |
| Nijssen, Johannes en Aloysius | V.18 | Kapelweg 6 |
| Vijfeijken, van Antonius | V.18a | Kapelweg 8 |
| Verstappen-Lemmen, wed. Wilhelmina | V.19 | Kapelweg 10 |
| Wijlaars-van Otterdijk, wed. A. | V.20 | Kapelweg 5 |
| Berkers, Antonius J. | V.21 | Kapelweg 16 |
De plek van de brandkuil in 1986
Hier was vroeger de brandkuil
foto collectie parochie Vlierden
Plaatsing kruis in 1989
foto collectie parochie Vlierden
1986
Bronnen, noten en/of referenties
|