Pottenbakker (beroep)

Opgraving kannenbuizen 1996 nabij Kranenmortel.

Anton Vissers leidde het project in 1996.

Pottenbakkers zijn vanaf de 16e tot begin 20e eeuw actief geweest in de Zeilberg en op de Hanenberg. De klei was hier van goede kwaliteit en op geringe diepte aanwezig evenals brandstof (turf uit de Peel).

Naast potten zijn in Deurne ook bakstenen en dakpannen gebakken. Het bakken van potten gebeurde in een speciaal ovenhuis.
Het beroep van pottenbakker ging dikwijls over van vader op zoon. Veel Zeilbergse pottenbakkers ondertekenden documenten niet met hun naam maar met een afbeelding van een potje of een vogel (de haan van de Hanenberg?). Elders treft u een overzicht aan van alle Deurnese handmerken, waaronder opvallend veel van pottenbakkers.

Tijdens de aanleg van woonwijken in de Zeilberg zouden op verschillende plaatsen grote aantallen scherven zijn gevonden; helaas zijn alleen wat scherven bewaard gebleven van het terrein van de laatste pottenbakker van Deurne, Pietje Munsters en wat potscherven van de Hanenberg. Daar werd in 1994 tussen de spoorlijn en de sportvelden ook een waterleiding gevonden, die bestond uit genummerde rode kannebuizen. Die zorgden voor watertoevoer vanuit een waterput aan de oostkant van de Peelrandbreuk naar mogelijk een meer westelijk gelegen pottenbakkerij.
Het is niet duidelijk wanneer deze waterleiding is aangelegd, mogelijk al in de 17de eeuw. Vast staat wel dat de Zeilberg de primeur heeft van de vroegste waterleiding van Deurne.
Het is niet onwaarschijnlijk dat een gedeelte van het gevonden aardewerk van het Kasteelterrein aan het Haageind en van De Pelikaan in de Zeilberg is vervaardigd.
Van de laatste Zeilbergse pottenbakker bewaart de heemkundekring H.N. Ouwerling nog de draaistoel.

Literatuur

• H.N. Ouwerling - Geschiedenis der dorpen en heerlijkheden Deurne, Liessel en Vlierden. Helmond. 1933 blz. 78-79, 135-137, 182-185.
• Hans van Hoek - De steen- en pottenbakkerijen in de Zeilberg In: D’n Uytbeyndel Nummer 8 (Zomer 1985) blz. 3
• Wiro van Heugten - Verval van de Deurnese pottenbakkers - In: D'n Uytbeyndel nr 14 (najaar 1987) blz. 27-28
• Nico Arts en Anton Vissers - Pottenbakkers op de Zeilberg in: Brabants Heem 1996 jaargang 48 nr 2 blz. 51 t/m 58.
• Tentoonstellingsgids Levensloop 1840-1940, heemkundekring H.N. Ouwerling Deurne

Vermoedelijk waren hier ook de pottenbakkers actief. foto 1996

de kannebuizenleiding in 1996