De Weijer

Bezig met het laden van de kaart... {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"400px","height":"400px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","lines":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EDe Weijer bij de Grote Bottel\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EDe Weijer bij de Grote Bottel zoals aangegeven op de kadastrale kaart van 1832\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E","title":"De Weijer bij de Grote Bottel\n","link":"","strokeColor":"red","strokeOpacity":"0.42","strokeWeight":"10","pos":[{"lat":51.452461,"lon":5.7787519999999999},{"lat":51.452916000000002,"lon":5.7785700000000002},{"lat":51.455423000000003,"lon":5.7770250000000001},{"lat":51.455576999999998,"lon":5.777819},{"lat":51.456071999999999,"lon":5.7781729999999998},{"lat":51.456589999999998,"lon":5.7780170000000002},{"lat":51.455015000000003,"lon":5.7821420000000003},{"lat":51.452461,"lon":5.7787519999999999}]}],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"copycoords":false,"static":false,"zoom":false,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"image layers":[],"overlays":[],"resizable":false,"fullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"cluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","clicktarget":"","imageLayers":[],"locations":[],"imageoverlays":null}

Het toponiem De Weijer geldt of gold voor meerdere plaatsen onder de gemeente Deurne en de voormalige gemeente Vlierden. De talrijke Deurnese leden van de familie Van de Weijer ontlenen er hun achternaam aan.

Het huidige woord vijver is afgeleid van weijer. Weijers lagen in Brabant overal verspreid. De drie bekendste weijers op het voormalig Vlierdens grondgebied waren:

• Een Weijer op het Heuveleind in de omgeving van de Donschot. De Heuveleindse Weijer wordt reeds in 1399 vermeld als den wijer aent Hoveleijnde, in de omgeving van de Dolstraat en tegen de landerijen van de erfenisse ter Cluyssen, zoals het gebied in 1608 werd beschreven.
• Elskensweijer, een van de grenspunten van de voormalige gemeenten Bakel en Milheeze, Deurne en Liessel en Vlierden.
• Het gehucht de Weijer onder het Vlierdense gedeelte van Brouwhuis. Vermoedelijk is een oudere benaming Dapperslaar. De huidige straatnaam Dapperslaar in Brouwhuis is een tastbare herinnering hieraan. Een laar is over het algemeen een plek die bosrijker was dan normaal met op deze locatie enkele opvallende weijers. In dit geval betreft het een 'laar' waarmee de familie Dappers, een frequent voorkomende middeleeuwse Helmondse familienaam, in verband gebracht kan worden. Men sprak in de volksmond ook van de Brouwhuise Weijer getuige de akte van 16 oktober 1685, waarin de 75-jarige schepen Frans Mathijsen de Groodt tegenover schepenen van Vlierden verklaarde, dat hij wist, dat de inwoners van Vlierden 40 jaer herwaerts den Brouwhuijsse Wijer, altijt onbewoond, vreedelijck ende gerustelijcken met haere bestialen met weijden hebben gebruijckt, daernae drijvende hunne peerden beesten ende scaepen derwaerts den geheelen Weijer door tot de Brouwhuijsse ackers toe, sonder dat de selve ingesetenen van Vlierden daerinnne sijn geturbeert.

Hij was daarvan op de hoogte omdat hij in de jaren 1633/1634 op Brouwhuis woonde, waar destijds twee hoeven stonden.

Het toponiem De Weijer bij de Grote Bottel wordt genoemd op de kadastrale kaart van 1829 en omvatte toen de percelen sectie B 316-331. De vroegste vermelding is waarschijnlijk van 1551: de dimidio bonaris vutfangs receptis de communitate de Doernen anno XIIIIc-LXXXI sitis prope locum dictum Bottel iuxta mansum suum ibidem et est Jans' vivarium, vertaald: van het halve goed, dat genomen is uit de gemeenschappelijke gronden van Deurne in het jaar 1551, gelegen bij de plaats genaamd Bottel, naast zijn hoeve en het is Jan’s weijer.

Ook wordt deze weijer genoemd in de Deurnese keuren en breuken van 1665, waarin bepaald werd: Item alnoch wort in vrede gelecht van Jonker Evarts' weijer tusschen t'dorp van Bottel ende van gelijcken van den hoeck van den Kleijnen Bottel tot op Jan de Bercker erfke in de Strijp aldaer niet te mogen meijen op III Bosch pont.

Ook de Weijerstraat, een oude benaming voor de huidige Breemortelweg, verwijst naar de vroegere aanwezigheid van een weijer bij Vreekwijk. Zoals onder meer blijkt uit een vermelding in 1593 heette ook een stuk land dat in de buurt van deze weijer lag, destijds de Weijer.

Ook de Weijerstraat, een vroegere straatnaam van de huidige Oude Bakelseweg, verwijst naar een weijer aldaar.

Bronnen, noten en/of referenties Ton Spamer – Een karretje op den zandweg reed…, Deurnese toponiemen uit de periode 721-1900, Deurne, 2010. Jan Timmers - Weijers in Deurne en Vlierden in D'n Uytbeyndel nummer 102, april 2020, blz. 22-42.