Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis Vanaf 1 januari 2025 wordt dat Iedere eerste maandagochtend en derde woensdagochtend van de maand. |
Rapport Peelverkenning 1927
Het rapport Peelverkenning 1927 geeft verslag van een verkenning van de Peel die van 19 tot en met 24 september 1927 plaatsvond.
Deze verkenning vond plaats omdat bij een oefening van de Hoogere Krijgsschool in de zomer van 1926 was gebleken dat het in 1919 aangevulde rapport van 1912 de toestand van het terrein niet meer juist aangaf.
Doel van de verkenning was om vast te stellen in hoeverre de Peel voor verplaatsing van troepen bruikbaar was en in hoeverre het mogelijk was door het beletten der afwatering en door het toevoeren van water de betekenis van de Peel als militair-strategische hindernis te vergroten.
Het onderzoek werd gedaan door drie groepen leerlingen van genoemde school. Naast het veldonderzoek werd gesproken met leden van de gemeentebesturen en ontginningsmaatschappijen. Bij het rapport horen ook een tiental bijlagen, voornamelijk topografische kaarten. Zowel het rapport als de bijlagen zijn te raadplegen via Peelbronnen.
Het grondgebied binnen en rond de gemeente Deurne werd in het rapport als volgt beschreven:
- De Heitraksche Peel in voor een groot gedeelte bedekt met veen. Dit is grauwveen, dik 0.50 tot 1.- M. Het zwartveen is weggegraven.
Op het terrein, Z. van den kunstweg Helenaveen-Liessel, onmiddellijk tegen de ontginningen van Liessel gelegen en op bijlage 1 met effen groen aangegeven, ligt nog slechts een grauwveenlaag van ± 0.25 M. N. van genoemden weg is het zwartveen nog niet geheel uitgegraven.
De kunstweg van Deurne naar Station Helenaveen is een zeer goede weg. Bij Station Helenaveen is geen verharde aansluiting met de wegen naar Amerika en naar Helenaveen.
Verkenning van den slechten zandweg, die de aansluiting vormt en van de wegen, die door het gehucht Griendtsveen Z.O. van Station Helenaveen, loopen, is, vóórdat men er met voertuigen gebruik van maakt, noodzakelijk.
De kunstweg van Station Helenaveen naar de R.C.K. van Helenaveen is vrij goed; hij voert echter over eenige vlotbruggen, die een maximum draagvermogen hebben van 2 ton. De weg van R.C.K. Helenaveen naar pl. 13 kunstweg Meijel-Panningen is in slechten toestand en mag niet meer als verharden weg worden aangemerkt.
Door het kuilenterrein, O. van de Helena- of Peelvaart gelegen, loopt een landweg van den O. vaartoever, ter hoogte van Oranjehoeve, in N.O. richting. Deze weg gaat spoedig over in een moeilijk te volgen voetpad naar Zwarte Plak.
O. van Helenaveen loopen 2 bundels oude karwegen O.W. door het kuilenterrein. Deze wegen hebben geen aansluiting met de wegen langs de Helena- of Peelvaart, zoodat paarden en voertuigen er niet op kunnen komen.
Het kanaal, dat uit de omgeving van het Folkmeer naar Helenaveen voert, heeft een breedte aan den waterspiegel van 5 M. en is 1.25 M. diep. Het is doorwaadbaar.
De verveningen en ontginningen in het aangeduide terrein zijn over het algemeen vrij bedekt, zooals de kaart ook aangeeft.
De ontginningen van Griendtsveen bestaan voor het grootste deel uit bouwland (rogge en haver). Na dan oogst wordt het uitzicht op deze ontginningen niet belemmerd. De ontginningen van Helenaveen (bouwland en weiland) bestaan grootendeels uit gedeelten, die door onontgonnen strooken van elkander gescheiden zijn. De Maatschappij Helenaveen ontgint uitsluitend op terrein, waarvan het zwartveen geheel is weggegraven. In den laatsten tijd wordt het ontgonnen land als weiland gebruikt (kaasmakerij).
In het rapport werd ook beschreven dat er een aantal bewoners in de streek zijn die zouden kunnen optreden als gids in de veenterreinen. De exacte cijfers zijn echter niet ingevuld of weggepoetst. Ook werd er vermeld dat in 1926 voor het eerst na de oorlog (1914-1918) weer Duitsers in de Peel verschenen, die landbouwwerktuigen (sikkels, seizen) en scheermessen te koop aanboden. Ze gingen in de zomermaanden van boer tot boer en stelden er prijs op dat het geleverde artikel - na gebleken deugdelijk - pas na een jaar werd betaald. Ook werd melding gemaakt van een Belg die in het café Griendtsveen woonde, goed op de hoogte was van de omliggende terreinen en in het bezit was van een chromotopografische kaart 1:25.000.
Deze passage eindigde met de opmerking: Men moet er op rekenen dat een eventueele tegenstander vrij goed op de hoogte zal zijn van den toestand der Peel. Dit is een reden te meer om het water te benutten voor eene verdediging van deze gebieden, waardoor men een vijand onaangename verrassingen kan bereiden.
Bronnen, noten en/of referenties
|