Rabo-clubsupport leverde dit jaar 765,88 euro op. Allen die op ons stemden hartelijk dank! Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis |
Oude Torenweg
De Oude Torenweg in Vlierden dankt zijn naam aan de oude toren die in 1902 werd afgebroken.
De oude toren
Met het puin van de afbraak van de oude toren werd de huidige Pastoriestraat verhard. Toen de minister in 1901 bij toeval vernam dat men in Vlierden de oude toren wilde afbreken schreef hij een brief op poten aan de Vlierdense burgemeester Gijzels. Deze antwoordde:
- … Wat de toren zelf betreft, hiervan kan worden gezegd dat hij niets anders is dan een holle steenklomp zonder eenige architectonische waarde. Een uurwerk treft men er niet meer in aan. Zijn spits die in een zeer bouwvalligen toestand verkeert, is nog gedeeltelijk met leien gedekt en levert, door haar reeds overhellende houding, naar mijne bescheiden meening, geen voldoenden waarborg tegen ongelukken meer op…
De afbraak was voor Ouwerling aanleiding om in zijn krant de Zuidwillemsvaart uitgebreid aandacht te schenken aan de geschiedenis van het gebouw dat hij "ontegenzeggelijk het oudste bouwwerk uit onze landstreek" noemde. Al vóór 1250 wordt de Vlierdense kapel vermeld bij een schenking door de keizerin-weduwe Maria, dochter van hertog Hendrik I van Brabant, aan het door haar gestichte klooster Binderen.
De in 1902 afgebroken toren is van veel jongere datum. In 1749 werd de oude houten toren afgebroken en een nieuwe gebouwd tegen het koor van de oude kapel. In de middeleeuwen was hier een populair bedevaartsoord waar Onze Lieve Vrouw als helpster van aanstaande moeders in barensnood werd aanbeden.
Protestants kerkje
Na 1648 mochten de katholieken de kapel niet meer gebruiken en aangezien er toen in Vlierden geen protestanten woonden raakte het gebouw in verval. Toen er later protestantse schoolmeesters in Vlierden kwamen werd de kapel opgeknapt en vanaf 1723 heeft de dominee er nog minstens 17 kinderen gedoopt. Het kerkje was na de protestantse overheersing veel te klein geworden voor de katholieke Vlierdense gemeenschap en raakte snel in verval.
Kerkhof
Vanaf 1661 tot rond 1850 begroeven de Vlierdenaren hun doden op hun kerkhof rond de kapel, maar de begraafcultuur gaat hier waarschijnlijk veel verder terug. In deze onmiddellijke omgeving werd namelijk een opmerkelijke akkernaam gelokaliseerd: de Tomacker. Deze naam wordt beschouwd als afgeleid van het Latijnse woord tumulus, een grafheuvel of begraafplaats.
Grafmonument
Waar eens de kapel stond liet de adellijke familie De Maurissens van de Baarschot in 1926 als eerbetoon aan hun hier begraven voorouders een overdekt grafmonument bouwen dat gerestaureerd werd door de heemkundekring H.N. Ouwerling. Het grafmonument is nog het enige restant van de voormalige begraafplaats aan de Oude Torenweg. Een hoekje van dit vroegere Vlierdense kerkhof zou volgens enkele leden van de heemkundekring uitstekend gebruikt kunnen worden als plek voor de instandhouding van hedendaagse typische oude grafmonumenten die bij grafruimingen elders anders voorgoed in een steenvergruizer zouden moeten verdwijnen.
Het onderhoud van het grafmonument en het voormalige kerkhofterrein werd in 2010 door de heemkundekring overgedragen aan de Stichting Maria Vredeskapel waardoor ook op langere termijn het behoud van dit bijzonder cultureel erfgoed gewaarborgd is.
Kerkhofhoeve
Vanouds stond bij de kapel de Kerkhofhoeve. De vroegste vermelding is van 1414: huys ende hoff metten hofstat in de dingbanc van Vlierden biden goede te Kerchof in den Vensschenhof. De laatste landbouwer die er boerde was de in 1995 overleden Vlierdense organist en dirigent Cornelis van Bree. Zijn kinderen zorgden ervoor dat de plek van de oude toren met het grafmonument en de voormalige begraafplaats als cultuurhistorisch erfgoed in stand kon worden gehouden.
Oude dorpscentrum
De Oude Torenweg mag met de Kapelweg beschouwd worden als het oude centrum van Vlierden. Ook de al lang verdwenen hoeven Ter Linde en De Steenen Camer, die in de directe omgeving gezocht moeten worden, duiden daarop.
Literatuur
Pieter Koolen – "Oude Torenweg” - afl. 37 in de serie Historische verkenningen (Heemkundekring H.N. Ouwerling) in Weekblad voor Deurne van 9 oktober 2008