Rabo-clubsupport leverde dit jaar 765,88 euro op. Allen die op ons stemden hartelijk dank! Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis |
De Raakt: verschil tussen versies
k (Everard heeft pagina Rakt hernoemd naar De Rakt (gehucht)) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (5 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
De '''Rakt''' is | <div style="float: right"> | ||
{{ | |||
#display_map:lines= | |||
51.473673, 5.733717:51.472158, 5.736159:51.469286, 5.735066:51.464660, 5.738099:51.463634, 5.739923:51.463380, 5.741736:51.462685, 5.743592:51.463119, 5.745995:51.462511, 5.749643:51.458483, 5.753907:51.459509, 5.719279:51.468455, 5.715571:51.473673, 5.733717: | |||
~De Raakt~De Rakat, zoals aangegeven op de kadastrale kaart van Vlierden van 1832~red~0.42~10; | |||
|height=400 | |||
|width=400 | |||
}} | |||
</div> | |||
'''De Raakt (Rakt)''' is een toponiem voor het noordelijke gedeelte van de voormalige gemeente [[Vlierden]] tegen de grens van Bakel en Deurne. | |||
De brug die hier vroeger in de oude weg lag | == Beekpassage == | ||
De brug die hier vroeger in de oude weg lag, werd [[Raaksche Brug]] genoemd en bestond al in de 17e eeuw. De vroegste vermelding van de naam Ra(a)kt is van 1615, toen twee Deurnese borgemeesters in het openbaar de aanbesteding deden tot het bouwen van een nieuwe brug over de ''Raecktse Loep'', zoals de [[Oude Aa]] herhaaldelijk genoemd wordt. In 1753 werd de brug in steen uitgevoerd. | |||
Voor een mogelijke verklaring van de herkomst van de naam legt [[Ton Spamer|Spamer]] verband tussen de het woord 'Racker', waarmee in het Duits van rond 1500 de beul werd aangeduid, en de [[galg]] die nog tot rond 1800 zo’n 500 meter oostelijk van de Raaksche Brug stond. Het Nederlandse woord 'rakker' betekende oorspronkelijk ''beulsknecht''. Mogelijk dat die galg en de functionaris die er bij hoorde de naamgevers van Rakt en Raakt waren.<ref>[[Ton Spamer]] – ''[[Een karretje op den zandweg reed…]]'', Deurnese toponiemen uit de periode 721-1900, Deurne, 2010.</ref> Een tweede plausibele verklaring is een afleiding van het woord ''rak'', dat rechte (water)loop betekent. De Aa zou hier in het verleden mogelijk een opmerkelijk recht verloop hebben gekend. Gezien overeenkomsten met andere waternamen, zoals die van het Damrak in Amsterdam, is de tweede optie het waarschijnlijkst. | Voor een mogelijke verklaring van de herkomst van de naam legt [[Ton Spamer|Spamer]] verband tussen de het woord 'Racker', waarmee in het Duits van rond 1500 de beul werd aangeduid, en de [[galg]] die nog tot rond 1800 zo’n 500 meter oostelijk van de Raaksche Brug stond. Het Nederlandse woord 'rakker' betekende oorspronkelijk ''beulsknecht''. Mogelijk dat die galg en de functionaris die er bij hoorde de naamgevers van Rakt en Raakt waren.<ref>[[Ton Spamer]] – ''[[Een karretje op den zandweg reed…]]'', Deurnese toponiemen uit de periode 721-1900, Deurne, 2010.</ref> Een tweede plausibele verklaring is een afleiding van het woord ''rak'', dat rechte (water)loop betekent. De Aa zou hier in het verleden mogelijk een opmerkelijk recht verloop hebben gekend. Gezien overeenkomsten met andere waternamen, zoals die van het Damrak in Amsterdam, is de tweede optie het waarschijnlijkst. | ||
De | De Oude Aa vormde hier bovendien de oude grens tussen de gemeenten Deurne en Liessel en Vlierden. De grens met de gemeente Bakel en Milheeze lag bovendien dichtbij. | ||
== Ontginningen == | |||
De Rakt bestond de facto uit een westelijke ontginning op Vlierdens grondgebied rond [[Helmondsingel 160]] (vanaf circa 1836), en een oostelijke op Deurnes grondgebied rond de [[Clasinahoeve]] (vanaf circa 1844). Veel later werd deze ontginning naar het oosten uitgebreid (vanaf circa 1928), en werd [[Helmondsingel 140]] gebouwd. De drie delen bespreken we hierna aan de hand van de bijbehorende boerderijen. | |||
===Helmondsingel 160=== | |||
Tegelijk werd de naam ''De Rakt'' ook gebruikt voor de omgeving van de brug. Tot in de eerste helft van de negentiende eeuw was er in deze omgeving nog nauwelijks cultuurland te vinden. Rond 1836 (dj. 1837) werd een eerste ontginning ten westen van de brug uitgevoerd door de Vlierdense landbouwer [[Henricus van den Broek (1782-1839)|Hendrikus van den Broek]], die hier een stuk heide van de [[gemeente Vlierden]] had gekocht. Rond 1836 (dj. 1837) liet hij op dit perceel heide (Vlierden B 203) een nieuw huis met schuur en erf bouwen. Dat kreeg de aanduiding Vlierden B 233, de resterende heide Vlierden B 232.<ref>Kadastrale leggers Vlierden, reeks 1, artikel 214</ref> Uit dit erf ontstond de huidige boerderij [[Helmondsingel 160]]. | |||
===Clasinahoeve=== | |||
Voor de geschiedenis van de Clasinahoeve, die van circa 1855 tot rond 1942 ten noorden van de [[Raktseweg]] aan de [[Helmondsingel]] stond, zie onder [[Clasinahoeve]]. | |||
===Helmondsingel 140=== | |||
Rond 1930 werd de Deurnese ontginning naar het oosten toe uitgebreid, tot aan de rand van het [[Zandbos]]. Op dit cultuurland liet de Deurnese burgemeester [[Johannes Casper van Beek (1877-1951)]] in 1931 een landbouwschuur en in 1932 een pachtboerderij bouwen. Een deel van de gronden werd uiteindelijk met de boerderij verkocht, maar de rest van het land bleef de familie tot na 1989 verpachten. De bedoelde pachtboerderij was de boerderij [[De Rakt (boerderij)|De Rakt]], met het adres [[Helmondsingel 140]]. Het huis [[Helmondsingel 144]], eertijds een PTT-station, is daarvan een afsplitsing. | |||
[[Gps::{{#geocode:51.466086, 5.734821}}|]] | |||
{{Appendix}} | {{Appendix}} | ||
[[categorie:toponiem]] | [[categorie:toponiem|Raakt,De]] | ||
Huidige versie van 29 sep 2023 om 20:26
De Raakt (Rakt) is een toponiem voor het noordelijke gedeelte van de voormalige gemeente Vlierden tegen de grens van Bakel en Deurne.
Beekpassage[bewerken | brontekst bewerken]
De brug die hier vroeger in de oude weg lag, werd Raaksche Brug genoemd en bestond al in de 17e eeuw. De vroegste vermelding van de naam Ra(a)kt is van 1615, toen twee Deurnese borgemeesters in het openbaar de aanbesteding deden tot het bouwen van een nieuwe brug over de Raecktse Loep, zoals de Oude Aa herhaaldelijk genoemd wordt. In 1753 werd de brug in steen uitgevoerd.
Voor een mogelijke verklaring van de herkomst van de naam legt Spamer verband tussen de het woord 'Racker', waarmee in het Duits van rond 1500 de beul werd aangeduid, en de galg die nog tot rond 1800 zo’n 500 meter oostelijk van de Raaksche Brug stond. Het Nederlandse woord 'rakker' betekende oorspronkelijk beulsknecht. Mogelijk dat die galg en de functionaris die er bij hoorde de naamgevers van Rakt en Raakt waren.[1] Een tweede plausibele verklaring is een afleiding van het woord rak, dat rechte (water)loop betekent. De Aa zou hier in het verleden mogelijk een opmerkelijk recht verloop hebben gekend. Gezien overeenkomsten met andere waternamen, zoals die van het Damrak in Amsterdam, is de tweede optie het waarschijnlijkst.
De Oude Aa vormde hier bovendien de oude grens tussen de gemeenten Deurne en Liessel en Vlierden. De grens met de gemeente Bakel en Milheeze lag bovendien dichtbij.
Ontginningen[bewerken | brontekst bewerken]
De Rakt bestond de facto uit een westelijke ontginning op Vlierdens grondgebied rond Helmondsingel 160 (vanaf circa 1836), en een oostelijke op Deurnes grondgebied rond de Clasinahoeve (vanaf circa 1844). Veel later werd deze ontginning naar het oosten uitgebreid (vanaf circa 1928), en werd Helmondsingel 140 gebouwd. De drie delen bespreken we hierna aan de hand van de bijbehorende boerderijen.
Helmondsingel 160[bewerken | brontekst bewerken]
Tegelijk werd de naam De Rakt ook gebruikt voor de omgeving van de brug. Tot in de eerste helft van de negentiende eeuw was er in deze omgeving nog nauwelijks cultuurland te vinden. Rond 1836 (dj. 1837) werd een eerste ontginning ten westen van de brug uitgevoerd door de Vlierdense landbouwer Hendrikus van den Broek, die hier een stuk heide van de gemeente Vlierden had gekocht. Rond 1836 (dj. 1837) liet hij op dit perceel heide (Vlierden B 203) een nieuw huis met schuur en erf bouwen. Dat kreeg de aanduiding Vlierden B 233, de resterende heide Vlierden B 232.[2] Uit dit erf ontstond de huidige boerderij Helmondsingel 160.
Clasinahoeve[bewerken | brontekst bewerken]
Voor de geschiedenis van de Clasinahoeve, die van circa 1855 tot rond 1942 ten noorden van de Raktseweg aan de Helmondsingel stond, zie onder Clasinahoeve.
Helmondsingel 140[bewerken | brontekst bewerken]
Rond 1930 werd de Deurnese ontginning naar het oosten toe uitgebreid, tot aan de rand van het Zandbos. Op dit cultuurland liet de Deurnese burgemeester Johannes Casper van Beek (1877-1951) in 1931 een landbouwschuur en in 1932 een pachtboerderij bouwen. Een deel van de gronden werd uiteindelijk met de boerderij verkocht, maar de rest van het land bleef de familie tot na 1989 verpachten. De bedoelde pachtboerderij was de boerderij De Rakt, met het adres Helmondsingel 140. Het huis Helmondsingel 144, eertijds een PTT-station, is daarvan een afsplitsing.
Bronnen, noten en/of referenties
|