Anna Alberdina Antoinette Terruwe (1911-2004)

Anna Terruwe
Persoonsinformatie
Volledige naam	Anna Alberdina Antoinette
Roepnaam	Anna
Geboorteplaats	Vierlingsbeek
Geboortedatum	19 augustus 1911
Overl.plaats	Deurne
Overl.datum	28 april 2004
Beroep(en)	psychiater

Anna Terruwe (Vierlingsbeek, 19 augustus 1911 - Deurne, 28 april 2004) was een Deurnese psychiater en werd landelijk bekend om de door haar ontwikkelde bevestigingsleer.

Algemeen

Jeugd en gezin

Dr. Anna Terruwe werd geboren als dochter van de koopman Johannes Theodorus Terruwe en diens echtgenote de verloskundige Catharina Korbmacher. In 1913 kreeg Anna er een broertje bij, de latere priester Johannes Ernst Antoon (Jo) Terruwe († 1989). In 1921 verhuisde het gezin van Vierlingsbeek naar Deurne, waar de familie te midden van welgestelde families in villa Sonneweelde aan de Stationslaan 11 ging wonen. In dit huis bracht zij haar jeugd door en keerde daar in haar latere levensfase naar terug om er tot haar dood te blijven wonen. Beide grootmoeders woonden eveneens in Deurne. Anna was ongetrouwd en bleef kinderloos.

Anna Terruwe verbleef tussen 1923 en 1929 in Eindhoven. Na het behalen van het gymnasium B-diploma deed ze haar artsenstudie in Utrecht en koos vervolgens een specialisatie in de psychiatrie. Ze voltooide haar studie neurologie bij prof. dr. J.J.G. Prick in Nijmegen en haar studie psychiatrie bij dr. G.B.J.A. Janssens in 'Voorburg' te Vught. Ze vestigde zich op 6 september 1945 als praktiserend zenuwarts, uitsluitend voor psychotherapie, in Nijmegen. Omstreeks 1980 verplaatste ze haar praktijk naar Deurne, mede in verband met de vestiging van de dr. Anna Terruwe Stichting aldaar.

In 1949 promoveerde zij aan de universiteit van Leiden op het proefschrift: De neurose in het licht der rationele psychologie. Hierna vestigde ze zich als psychiater.

Koninklijke onderscheiding van burgemeester Van Genabeek in april 1986.
Foto: collectie Pierre van den Meulenhof

Haar overtuiging

"Het goede" is de blijvende kern van elke mens. Het moet in elke mens opgedolven worden en aan het licht gebracht door bevestiging.

Haar betekenis

Dr. Anna Terruwe gaf de psychiatrie een nieuwe indeling der neurosen met o.a. de frustratieneurose. Ze ontwikkelde een heel eigen visie op gelukkig mens-zijn-en-mens-worden, die ze neerlegde in haar bevestigingsleer. De bevestigingsleer gaat over de psychische menswording en de levenskunst van de bevestiging.

Affaire Terruwe

Met haar bevestigingsleer kwam ze in botsing met de rooms-katholieke Kerk. Zij zou religieuzen met seksuele problemen hebben geadviseerd om zelfbevrediging toe te passen, volgens de katholieke leer een doodzonde. Het werd door ingrijpen van Rome aan priesterstudenten verboden nog langer 'katholieke vrouwelijke psychiaters' (d.w.z. Terruwe) te bezoeken. In 1965 werd ze gerehabiliteerd, eerst door kardinaal Alfrink, later ook door het Vaticaan zelf.
Haar inspirator, de Nijmeegse pater redemptorist, rechtsgeleerde en moraaltheoloog prof. Willem Duynstee werd naar Rome "verbannen", maar mocht uiteindelijk naar Nederland terugkeren. Volgens geruchten zou Duynstee zelfs genomineerd zijn geweest om van paus Paulus VI als ultieme rehabilitatie de kardinaalshoed te krijgen. Duynstee overleed echter plotseling in 1968.
Terruwe werd meer dan eens door Paulus VI in privé-audiëntie ontvangen. Bij haar dood wijdde de Osservatore Romano, spreekbuis van het Vaticaan, lovende aandacht aan de hoogbejaarde psychiater en haar bevestigingsleer.
Terruwe leed in haar tijd sterk onder het aanvankelijke wantrouwen en de afwijzing door Rome. In kleine kring verspreidde zij haar boekje Opening van zaken; zij was verbaasd dat het boekje uiteindelijk toch de weg naar de media vond. Desondanks bleef zij een supporter van haar Kerk. Zij ging niet mee met degenen binnen de Kerk die in zaken als het priester-celibaat of de geboortebeperking voor grotere vrijheid ijverden.

Anna in de tuin van villa Zonneweelde met haar twee hondjes.
Foto: collectie Els Coppens-van de Rijt

Tekening van Anna anno 1984.
Foto: collectie Els Coppens-van de Rijt

Bibliografie

Boeken van haar hand die verschenen:

• De tweezaamheid in het huwelijk, 1973;
• Kom uit de boom Zacheüs, ik kom bij je eten, 1974;
• Geef mij je hand, 1978;
• De liefde bouwt een woning, 1982;
• De frustratieneurose, 1988;
• Democratie vraagt mondiaal mensbeeld: bevestiging bevestigd, 1990.

Na haar dood

Vlak na haar dood kwam een bundel Bevestiging - erfdeel en opdracht uit, onder redactie van de Vlaamse professor Herman Vekeman (uitgeverij Damon), waar vele sympathisanten aan meewerkten. Zij is inmiddels uitgegroeid tot een goeroe, met enerzijds grote bewonderaars en anderzijds mensen die er niets van moeten hebben.

Anna Terruweprijs

De Radboud Universiteit Nijmegen stelde in 2006 een Anna Terruweprijs beschikbaar voor scripties over de bevestingingsleer.

Gedenktekens

• Op 13 september 2008 werd in de Sint-Willibrorduskerk te Deurne een gedenkteken voor haar onthuld op initiatief van de werkgroep Terruwe Gedenkteken en het bestuur van de dr. Anna Terruwe Stichting. Het is een bronzen plaquette, gemaakt door Joep Coppens, voorstellend het bijbeltafereel dat Anna Terruwe ook koos als titel van een van haar boeken: Kom uit de boom, Zachëus, ik kom bij je eten.
• Op zaterdag 30 oktober 2010 werd op het naar haar vernoemde Anna Terruweplein het beeld genaamd Caritas II onthuld.

Onderscheiding

In april 1986 ontving Dr. Anna Terruwe uit handen van burgemeester Van Genabeek, een koninklijke onderscheiding als officier in de Orde van Oranje-Nassau.

Literatuur

• Wie is dr. Anna Terruwe?, samengesteld en ingeleid door Octavia van Breemen ISBN 90- 802161-1 -9
• Bevestigend samenleven, samengesteld door prof. dr. H. Vekeman ISBN 3 925464 05 0 Verlag Frank Runge 1987;
• Bevestiging, erfdeel en opdracht, onder redactie van prof. dr. Herman Vekeman ISBN 90 5573 524 8 Damon Budel 2004.
• Vouwblad: L. Bijnen, secretaris werkgroep Terruwe Gedenkteken

Externe links

• Een portret in het Biografisch Woordenboek van Nederland
• Website Anna Terruwe Stichting

Bronnen, noten en/of referenties ”Nieuw boek van dr. A. Terruwe“ het: Weekblad voor Deurne van vrijdag 9 november 1973. Bert Beulens - Een nieuw palet (2013) blz. 24-30