Wilhelmus Cecilia Martinali (1914-1983)

Wilhelmus Cecilia Martinali
Foto: collectie Ton Hartjens
Persoonsinformatie
Volledige naam	Wilhelmus Cecilia Martinali
Roepnaam	Willi
Geboorteplaats	Beek en Donk
Geboortedatum	22 november 1914
Overl.plaats	Deurne
Overl.datum	22 november 1983
Beroep(en)	kunstschilder, textielkunstenaar

Wilhelmus Cecilia (Willi) Martinali (1914-1983) was een Deurnese textielkunstenaar en kunstschilder.

Familie

Willi was het zesde kind van Martinus Martinali, (Gemert 30 juni 1883 - Beek en Donk 20 september 1929) en Petronella Kouwenberg, (Beek en Donk 11 juli 1890 - Deurne 4 juni 1973). Zijn grootouders van vaders zijde heeft hij niet meer gekend; zijn grootvader overleed reeds in 1884 op 69-jarige leeftijd, toen Willi's vader pas 1 jaar oud was. Willi's grootmoeder stierf in september 1914, twee maanden voor de geboorte van haar kleinzoon. Zijn exotische achternaam is - net als de regionaal bekende naam Filippini - van Italiaanse herkomst; zijn betovergrootvader Peter Antoni Martinali was afkomstig uit Italië en huwde in 1765 met een Boxtelse dame in Gemert.

Willi's moeder huwde op 17-jarige leeftijd en kreeg samen met zijn vader 15 kinderen. Toen zijn vader overleed was zijn moeder 39 jaar. Zij hertrouwde met Marinus Dortmans, (Veghel 8 juli 1902 - Helmond 5 december 1940) en met hem kreeg zij minstens nog twee kinderen. Marinus zat enige tijd in de strafgevangenis in Breda. Na het overlijden van Marinus hertrouwde zijn weduwe met Johannes Arnoldus Klarenbeek, (Utrecht 1 december 1887 - Helmond 27 augustus 1974). Zij overleed op 4 juni 1973 in Deurne. Het is (nog) niet bekend wanneer zijn moeder naar Deurne kwam.

Willi's jongste volle zus Ti Martinali, vermoedelijk de laatst overledene van Willi's 14 broers en zussen, huwde in de oorlog met Petrus (Piet) Johannes Mathias Nies (1921-2015), letterzetter in Deurne.

Carrière

Hij bezocht de lagere school in Beek en Donk en was blij deze op 12-jarige leeftijd te kunnen verlaten. Nadat hij twee jaar in een metaalfabriek gewerkt had zocht hij naar andere wegen om de kost te kunnen verdienen. Hij formeerde een muziekgroepje waarmee hij door de dorpen in Oost Brabant trok. Het leverde niet veel op en het gaf evenmin bevrediging. Willi Martinali kwam tijdens de Tweede Wereldoorlog in 1942 naar Deurne, waar hij onderdak vond in een leegstaande keet. In die periode begon hij te schilderen, hoofdzakelijk Madonna's met een melancholieke blik in de ogen. De start van Willi's textielwerk lag in de noodzaak creatief te willen zijn tijdens een ziekenhuisopname. Het "schilderen" met naald en draad moet voor Willi een grote ontdekking geweest zijn. Hij leidde een groot aantal leerlingen op in kunstzinnige textielbewerking. In 1975 werd in De Vierspan de expositie Textiele Kunstvorming gehouden waar meer dan 60 van zijn cursisten hun werk toonden.

Martinali was in 1980 op televisie te zien in een uitzending van Van Gewest tot Gewest. Hierin vertelde hij over zijn kunstwerken.

Hij was een vriend en inspirator van Gerrit van Bakel. Carel Swinkels had een biografie over Martinali willen schrijven, maar dat is nooit gebeurd. Willi Martinali verfde zelf zijn borduurgaren. Hij deed dit met sap uit planten. Vanaf de jaren zeventig liet zijn gezondheid in toenemende mate te wensen over. Op 22 november 1983 stier Willi Martinali in een klein kamertje vol lappen en met zijn vriend Gerrit van Bakel aan zijn sterfbed.

In november 2011 werd in De Ploeg in Bergeijk een tentoonstelling aan zijn werk gewijd. In de wijk De Vennen in Deurne-West is de Willi Martinalistraat naar hem genoemd.

Een aantal afbeeldingen van zijn kunstwerken zijn opgenomen in de collectie van Museum De Wieger

Willi Martinali bij de splitsing Hemelrijkseweg/Suezlaan. Links woonde de familie Moors op Hemelrijkseweg 7

.

Huisvesting

Willi Martinali kwam tijdens de Tweede Wereldoorlog in 1942 naar Deurne, waar hij onderdak vond in een leegstaande keet van de Nederlandsche Heidemaatschappij. Later verhuisde hij naar een vroegere sigarenmakerij aan de Houtenhoekweg, hem aangeboden door Marie van Houts. Daar kwam kort daarna ook Jan van Gemert wonen. Het werd een ontmoetingsplaats voor kunstenaars als Jan Michels, Harrie Pardoel, Harry Maas en Peer van den Molengraft. Zijn neef Jacobus (Jack) Antonius Martinus Harden (1935-2002), een zoon van zijn zus Hubertha (Bertha, Ti) Martinali (1909-1975), woonde vanaf eind 1944 bij hem in.
In 1945 of 1946 verhuisde hij naar een tot noodwoning omgebouwd kippenhok aan de Liesselseweg, waarin daarvoor Jan van Gemert, met wie hij na de oorlog enige tijd cursussen Vrije expressie gaf, woonde. Het onderkomen aan de Liesselseweg werd door hem ook wel spottend villa Pislust genoemd. Hij verbleef hier met zijn neef Jack Harden tot eind 1947.
Vervolgens betrok hij tot begin 1958 een zeer bouwvallig onderkomen op het adres Haageind 14. Vooral door de inspanningen van Wim Balm en Pastoor Van de Ven, architect Hurkmans en Peter Vink kreeg hij de beschikking over een huis met atelier aan de Hemelrijkseweg in de Walsberg.

Bibliografie

• Harry Verwiel en anderen - Willi Martinali Denken met twee handen. Deurne, De Wieger, 1988. (Gasbedrijf Peelland bood in 1988 het boekje gratis aan bij elk huisgezin in Deurne. Het bevatte naast een biografie ook vele afbeeldingen van het werk van Willi Martinali.)
• Bert Beulens - Deurnese diamanten, 2009 blz. 105
• Bert Beulens - Een nieuw palet, 2013 blz. 48-63.

Willi Martinali voor zijn huis in de Walsberg.
Foto: collectie Ton Hartjens