Moerentorfbijbel-incident

Het Moerentorfbijbel-incident van 1886 is een voorbeeld van de gespannen verhouden tussen Hendrik Ouwerling en de katholieke geestelijkheid in de beginperiode van zijn verblijf in Deurne.

In februari of maart 1886 kwam iemand in Deurne langs de deuren en bood een Moerentorfbijbel uit 1597 te koop aan. Deze bijbel was een door de katholieke kerk goedgekeurde Zuid-Nederlandse vertaling door Jan Moretus (Johann Moerentorf) vanuit het Latijn, nog voordat de protestantse Statenbijbel verscheen. Hendrik Ouwerling kreeg de bijbel ook onder ogen en besloot die te kopen.

Blijkbaar kwam deze aankoop ook pastoor Brox ter ore. Vanaf de kansel riep hij de gelovigen, die zo'n bijbel gekocht hadden, op om het aangeschafte exemplaar te verbranden of weg te doen. Heel waarschijnlijk was Ouwerling de enige koper in Deurne en was deze oproep dus indirect aan hem gericht. Liet pastoor Brox zich leiden door de toenmalige algemene afkeer van de katholieke geestelijkheid tegen bijbelstudie door leken of door het hem bekende feit dat Ouwerling een kind was uit een gemengd huwelijk en door het lezen van de bijbel naar de protestantse hoek zou kunnen neigen?

Ouwerling zat door de oproep van de pastoor in gewetensnood. Het verbranden van boeken stuitte hem zeer tegen de borst en hij wilde het boek het liefst in zijn eigen bibliotheek houden. Anderzijds wilde hij gehoorzaam zijn aan zijn parochieherder. Hij zag in dat hij de pastoor schoffeerde als hij alsnog probeerde via de deken en/of bisschop toestemming te vragen tot het in bezit hebben van zijn bijbel. Hij schreef daarom een brief aan de Maastrichtse jezuïet pater H.J. Allard, een goede bekende van hem die op kerk-historisch terrein veel publiceerde, waarin hij vroeg om zijn advies en bemiddeling.

Allard gaf hem wel enkele tips, maar het is niet bekend hoe dit incident met de bijbel precies is afgelopen. Ouwerling bood hem in een van zijn volgende brieven zijn bewuste bijbel, samen met nog een ander boek ter ruiling aan, maar Allard accepteerde dit aanbod niet. Wel gaf Ouwerling kort daarop zijn Biblia Sacra, een Moerentorfbijbel uit 1713, ten geschenke aan zijn vriend Herman Maas. Vele jaren later kreeg ook zijn vriend en biograaf Jac Heeren een exemplaar van een in 1895 te Brussel uitgegeven Moerentorfbijbel van Ouwerling cadeau.