Boerenkuilen

Een Boerenkuil is een soort turfgat, het overblijfsel van kleinschalige vervening - turfwinning aan vooral de randen van de vroegere uitgestrekte hoogveengebieden. De turfputten zijn vaak van voor 1850 toen de grootschalige turfwinning op gang kwam. In Peel in kunnen restanten nog worden aangetroffen.

Turfwinning

Boerenkuilen zijn gewoonlijk ronde of onregelmatig gevormde gaten van zeer beperkte omvang; ze zijn meestal niet meer dan enkele- tot enige tientallen vierkante meters groot. Ze kwamen in een tot drie dagen tot stand en werden daarom ook wel eendagskuilen genoemd. Na het delven van de Turf liepen ze vol water. Vaak liggen ze netjes op rijen, vanwege de tamelijk strenge reglementering waaraan de verveners, pachters van de turfveldjes, zich te houden hadden. De kuilen zijn dikwijls nog goed te herkennen en geven nog steeds een indruk van een vroegere kleinschalige wijze van bestaan.

Nieuw hoogveen

In de boerenkuilen vormen zich vaak drijvende 'veenmosdeksels' met bijzonder stabiele milieuomstandigheden. De boerenkuilencomplexen herbergen daardoor vele soorten planten en dieren in een leefgemeenschap die karakteristiek is voor- en beperkt tot levend hoogveenmos, een zeer zeldzaam geworden milieu. De plantensoorten betreffen onder meer naast betrekkelijk gewone veensoorten als ronde zonnedauw en veenpluis ook zeldzaamheden als lavendelheide en kleine veenbes. Ook het dierenleven profiteert van de stabiele omstandigheden en de structuurrijkdom van de boerenkuilen. Interessante soorten zijn onder meer de gladde slang en de veenmol.

Omdat de regeneratie van hoogveen een traag en moeizaam proces is, zijn de boerenkuilen als natuurreservaat voor allerlei hoogveensoorten gaan dienen.

Ligging

Er bestaan nog een beperkt aantal boerenkuilencomplexen. De belangrijkste liggen in de Deurnese Peel bij Liessel, in het Mariaveen (het zuidelijke deel van de Mariapeel) en de Heidsche Peel. Slechts enkele kuilencomplexen zijn vanaf een openbare wandelroute te overzien, deze liggen verspreid in het Mariaveen. Het betreden van boerenkuilencomplexen is niet geheel zonder gevaar en is daarom buiten excursieverband doorgaans niet toegestaan.

Hoewel er in vroeger eeuwen ook elders op deze kleinschalige manier werd verveend zijn de boerenkuilen in hun huidige betekenis als hoogveen natuurreservaat eigenlijk beperkt tot de Peel. De meer grootschalige veengebieden in bijvoorbeeld Drenthe zijn soms beter bewaard gebleven maar de bijzondere drijvende veenmosdeksels komen elders weinig voor.

bron

• Hans Joosten, Betekenis van de boerenkuilen in de Peel, Natuurhistorisch Maandblad, 1985.

DeurneWiki TR Plekke: DeurneWiki_TR_Plekke_POI

De informatie die hier staat wordt gebruikt om over te hevelen naar WikiTude. Dit is onderdeel van het DeurneWiki TR Plekke project dat als doel heeft geselekteerde artikelen uit DeurneWiki over te brengen naar WikiTude, een nlwikipedia:Toegevoegde realiteit. Zie hier onder hoe WikiTude te installeren. Voor meer informatie, zie artikel DeurneWiki TR Plekke.

DeurneWiki TR Plekke: DeurneWiki_TR_Plekke_POI
Naam	Boerenkuilen
Wereld	DeurneWiki_TR_Plekke_POI
Korte WikiTude text van object	De zogenaamde boerenkuilen zijn de restanten van de vroegere kleinschalige turfwinning. De ronde of onregelmatig gevormde gaten zijn enkele, tot hooguit enkele tientallen, meters in omvang. Na het graven van de turf stonden de kuilen in korte tijd weer vol water, ook omdat de scheidingwal met een vroegere kuil moest worden doorgestoken. De kuilen werden weer snel bedekt met een levend veenmosdeksel. Daardoor is het betreden van een boerenkuilencomplex niet zonder gevaar.
Bestandsnaam van plaatje bij object voor WikiTude	Boerenkuilen.JPG
Getoond plaatje
Coordinaten van het object in WikiTude	51.412551° N, 5.859421° E
Lokatie op kaart	Bezig met het laden van de kaart... {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"450px","height":"500px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"icon_32_DeurneWiki_TR_Plekke.png","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"copycoords":false,"static":false,"zoom":16,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"image layers":[],"overlays":[],"resizable":false,"fullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"cluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","clicktarget":"","imageLayers":[],"locations":[{"text":"","title":"","link":"","lat":51.412551000000001,"lon":5.8594210000000002,"icon":"/wiki/images/a/a4/Icon_32_DeurneWiki_TR_Plekke.png"}],"imageoverlays":null}

Installeren van WikiTude op uw android of iPhone mobiel

Installeer WikiTude voor uw android toestel: of WikiTude voor uw iPhone: door op de links te klikken of via de app-market van uw toestel.