Othmarusstichting

Feestelijke opening van de Huize De Vliert in 1966.
Foto: collectie Heemkundekring Deurne

Burgemeester Hoebens verricht met een grote sleutel de opening van gezinsvervangend tehuis Smalle Haven in de Koolhof op 14 november 1975.

De Othmarusstichting verrichtte tussen 1985 en 1996 belangrijk werk in Deurne in de gehandiceptenzorg.

De eerste letter van ORO staat voor de naam van de Kapucijner pater Othmarus. Deze pater was de grote man achter de Othmarusstichting. Voor de start van deze stichting moeten we eigenlijk terug naar de eerste BLO-scholen (scholen voor Buitengewoon Lager Onderwijs) in ons land.

Na de start van deze scholen ontstond al direct de vraag wat er met de kinderen buiten schooltijd eigenlijk gebeurde. De omstandigheden waarin deze kinderen verkeerden waren vaak erbarmelijk. De Zusters van Liefde en de paters Kapucijnen in Helmond waren in die tijd de grote kartrekkers.

Op 3 maart 1948 wordt op initiatief van pater Patricius en het hoofd van de jongens-BLO, meester Boshouwers, de Helmondse Commissie voor RK Nazorg opgericht. Pater Patricius werd de eerste voorzitter van het bestuur. Kort na de oprichting overleed hij en werd hij opgevolgd door pater Othmarus.

Al twee jaar na de oprichting van de Commissie voor Nazorg ontstond het plan om deze commissie om te zetten in een stichting. De bisschoppelijke goedkeuring hiervoor liet niet lang op zich wachten, maar omdat het wel lang duurde voordat de status van officiële rechtspersoon werd verkregen, kon pas in 1956 de Maria Gorettistichting opgericht worden, genoemd naar de in 1950 heilig verklaarde Maria Goretti.

De stichting werd ondergebracht in een koepelorganisatie waaronder ongeveer vijftig rooms-katholieke Sociaal Pedagogische Diensten vielen, de Cupertino stichting. Van deze organisatie werd ook de eerste subsidie ontvangen: honderd gulden, bestemd voor de avondverzorging van de Zusters van Liefde. Direct na de officiële handelingen werd juffrouw Ineke Mommers aangesteld als eerste maatschappelijk werkster. Als eerste medewerkster mocht zij aanschuiven in het kantoor van het Gemeenschappelijk Instituut voor Geestelijke Gezondheidszorg en Maatschappelijk Werk aan de Smalle Haven in Helmond, het bolwerk van pater Othmarus.

Vanaf 1909 drukte de Kapucijner-orde haar stempel op het maatschappelijk leven in de stad. Aanvankelijk met de opzet van een consultatiebureau tot "redding van de Drankzuchtigen", later dus onder meer ook actief in de Commissie voor Nazorg. Toen Ineke Mommers werd aangesteld bood het kantoor aan de Smalle Haven al onderdak aan een reeks uiteenlopende diensten als het Consultatiebureau voor Alcoholisme, het Medisch Opvoedkundig Bureau, het Bureau voor Levens- en Gezinsmoeilijkheden en de Sociaal Psychiatrische Dienst. De diensten werkten niet alleen voor Helmond maar ook voor elf omliggende gemeenten. Ook Ineke Mommers was in Deurne actief als maatschappelijk werkster.

Pater Othmarus was ondertussen voorzitter en stelde een voor de geschiedenis van ORO beeldbepalende man aan als secretaris/penningmeester: Antoon van Dijk.

Mede door toedoen van de Maria Gorettistichting ontstond ook elders in de regio nazorg. In Deurne werd de Pius XII-Stichting opgericht, in Gemert de Sint-Jozefstichting en in Someren/Asten de Gemmastichting.

Een andere belangrijke ontwikkeling was de oprichting van de V.O.G.G. de vereniging van ouders van geestelijk gehandicapten. Ook de regio Helmond was deze vereniging actief. Elke plaats had een eigen onderafdeling. Voor Deurne was dit de Oudervereniging Het Zorgenkind, opgericht 26 augustus 1958 in cafe-zaal Van de Mortel. Het doel van de vereniging was om de zorgen die men had over het "geestelijk of lichamelijk gestoorde kind" met elkaar te delen. Later werd de naam omgedoopt tot Stichting Gegejong/de Wik.

Belangrijke personen in die tijd waren Ko Vermeer, Nol van Heugten, Herman Philipsen en pater Rompa. Een belangrijke ontwikkeling was de aankoop van het vroegere confectieatelier ADMA in 1982 door stichting Gejejong op initiatief van pater Rompa. In het gebouw is nu het activiteitencentrum de Wik ondergebracht.

Al die initiatieven waren tekenend voor het veranderende denken over mensen met een verstandelijke beperking: niet langer weggestopt, maar object van zorg en aandacht. deze maatschappelijke visie had ook zijn weerslag op de wetgeving.

In 1957 werd een subsidieregeling van kracht voor het maatschappelijk werk ten behoeve mensen met een verstandelijke beperking. Hoofddoel van de regeling was de integratie in de samenleving te bevorderen. Een maatschappelijke ontwikkeling werd daarmee bestendigd.

De ontwikkelingen zetten zich eind jaren ´50 door. Er kwam in Helmond een bescheiden vorm van avondonderwijs voor de schoolverlaters van het BLO en de Maria Gorettistichting richtte met de gemeente Helmond een sociale werkplaats op beter bekend als de Helsobedrijven.

In 1960 volgde de oprichting van Regionale Stichting voor Gespecialiseerd Sociaal Pedagogisch Werk. De deelstichtingen in Helmond, Gemert, Deurne en Someren/Asten gingen daar in op. De aandacht ging vanaf dat moment eendrachtig uit naar uitbreiding van de zorg in de regio. De contouren van het toen geldende voorzieningenstelsel werden steeds scherper (semimurale voorzieningen) mede ook dank zij de financiering van de nieuwe A.W.B.Z.

Van 1976 tot aan de fusie in 1996 was Geert Kanters algemeen directeur van de stichting. Hij bestuurde de stichting samen met Arjan van Gogh, financieel economisch adjunct directeur, en Willy van Hoof, directeur Sociaal Pedagogische Dienst.

Onderstaande overzicht laat de groei zien van de Othmarusstichting tot aan de fusie met het Rijtven in 1996.

• 1960 Het eerste dagverblijf "Zonzicht" gaat in Helmond officieus van start. Hieruit ontstond in 1966 het kinderdagverblijf "Huis te Binderen".
• 1966 In Vlierden opent burgemeester Geukers van Helmond het eerste ( kinder-)dagverblijf: Huize De Vliert.
• 1969 In gebruik name eerste gezinsvervangende tehuis in Helmond Huize de Waard. In Beek en Donk opent de Stichting haar tweede gezinsvervangend tehuis De Bleek.
• 1973 Start Huize Het Liender, een gezinsvervangend tehuis in Asten.
• 1975 In Deurne wordt het gezinsvervangend tehuis Smalle Haven in gebruik genomen.
• 1976 In Helmond wordt gezinsvervangend tehuis Den Dries geopend.
• 1978 In Beek en Donk start dagverblijf voor ouderen Leonardushuis met haar activiteiten.
• 1979 In Helmond wordt het eerste (niet gesubsidieerde) project Begeleid Wonen opgezet, in de periode 1979 – 1987 gevolgd door projecten Helmond, Deurne en Asten.
• 1985 In Gemert wordt gezinsvervangend tehuis De Stek geopend.
• 1985 Naamsverandering van De regionale Stichting Sociaal Pedagogische Dienst in Othmarusstichting.
• 1985 Nieuwbouw Centraal Bureau in de Rijpelberg, Helmond.
• 1985 Uitbreiding thuiszorg van de Sociaal Pedagogische Dienst (onder meer via Begeleid Wonen, Praktische Thuishulp en Praktisch Pedagogische Gezinsbegeleiding).
• 1986 Op de Rijpelberg, naast het centraal bureau, wordt het dagverblijf De Meent geopend.
• 1987 Het regionaal Steunpunt Helmond, ondergebracht bij de Othmarusstichting, wordt operationeel.
• 1988 De nieuwbouw van dagverblijf voor ouderen De Meent aan de Baroniehof wordt opgeleverd.
• 1988 Het nieuwe gezinsvervangende tehuis in Mierlo De Eimer wordt geopend.
• 1988 Nieuwbouwvleugel aan het nieuwe kantoorpand.

Bronnen, noten en/of referenties Boek: Zes paar kousen en een jas van Stichting ORO.