Heinrich Cerfontaine (1892-1957)

Heinrich Cerfontaine
foto beschikbaar gesteld door Richard Schoutissen
Persoonsinformatie
Volledige naam	Heinrich Cerfontaine
Roepnaam	Heinz
Geboorteplaats	Kevelaer (D)
Geboortedatum	3 juni 1892
Overl.plaats	Nordstetten
Overl.datum	26 januari 1957
Partner(s)	[[PersoonPartner(s)::Johanna Maria Peeters Christina Adriana van Hout Anna Elisabeth Swiggers]]
Beroep(en)	religieuze kunstenaar, beeldenmaker

uit Brabantse Illustratie 1929

Personeelsadvertentie Nieuwe Venlosche Courant 30-10-1941

Het gezin Cerfontaine-Van Hout met links huishoudster Lisa Swiggers. Foto collectie R. Stroucker-Cerfontaine

Handtekening Cerfontaine

Heinrich Cerfontaine, afkomstig uit het Duitse Kevelaer, was in Deurne eigenaar van een atelier aan de Stationslaan 17 waarin gipsen heiligenbeelden werden gemaakt.

Beeldenfabriek

Cerfontaine werd geboren te Kevelaer (Dld.) als zoon van het katholieke echtpaar Max Cerfontaine en Margaretha Weijmanns. Op 11 november 1924 vertrok Heinrich van Kevelaer naar Deurne. In eerste instantie woonde hij aan de Heuvel B.42, na de huisnummering van 1953 Heuvel 7. Op 20 mei 1925 startte hij te Deurne een fabriek voor religieuze beelden, waaronder heiligenbeelden. Hij deed dat in maatschap met Ties Ahout. Ahout werd geboren op 31 december 1891 te Amsterdam, en was destijds waarschijnlijk zijn buurman op het adres Stationslaan 15 (A.46 respectievelijk A.67). Cerfontaine was schilder van beroep en kunstzinnig aangelegd.

De fabriek werd gevestigd op het adres Stationsstraat A.47, de huidige Stationslaan. In 1927 had hij 7 of 8 werknemers in dienst. Op 13 augustus 1934 trad Ahout uit, waarna Cerfontaine de zaak alleen voerde. Cerfontaine maakte als enige in Nederland op grote schaal afgietsels van kunstobjecten uit het Nederrijns cultuurgebied. Hij restaureerde ook beelden en beschilderde of polychromeerde ze. Zijn beelden waren relatief duur en dat kwam door de goede afwerking en de mooie beschildering. Naast kleine gipsen beeldjes maakt hij ook grote beelden naar het voorbeeld van de Duitse beeldhouwer Tilmann Riemenschneider en Michel Angelo. Zijn merknaam was “H.C.D.” (H. Cerfontaine Deurne) maar de meeste beelden gingen zonder merknaam de fabriek uit.

In het museum voor religieuze kunst te Uden is nog een Calvarieberggroep van hem te zien en in het museum Catharijneconvent in Utrecht bevindt zich een kerstgroep van de hand van Cerfontaine. De kerk van het Geldropse “Zesgehuchten” bewaart eveneens een kerstgroep van hem.

Eerste Wereldoorlog

Voor en tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Cerfontaine van 15 oktober 1913 tot 9 februari 1915 ingedeeld bij de 3. Batterie Feld Regiment 84 waarna hij op 30 mei 1916 werd bevorderd tot Obergefreiter. Daarna werd hij van 30 mei 1916 tot 30 juni 1916 ingedeeld bij de 3. Batterie Feld Artillerie Regiment 84. Op 29 april 1917 werd hij bevorderd tot Unteroffizier en werd hij overgeplaatst naar de Leichte Kolonne 944 waarna hij op 11 januari 1918, tot 31 januari 1918, werd ingedeeld bij het I. Feld Regiment 71.

Tweede Wereldoorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Cerfontaine ingedeeld bij de Ortskommandantur (III) 879 en zou volgens sommige bronnen als Ortskommandant gehandeld hebben vanuit huize Petersburg. Andere bronnen ontkennen ten stelligste dat hij hier ooit Ortscommandant geweest is. In 1944 vertrok hij naar Viersen in Duitsland. De bedoeling was om na een kort verblijf weer terug te keren naar Deurne. Aangenomen werd dat Cerfontaine als militair naar Duitsland vertrok.

Zijn dochter Ria verklaarde in een interview in juni 2011 dat haar vader in de oorlog gestationeerd was in een soort gevangenenkamp vlakbij Venray en waar ook veel zoeklichten en een Flakturm stond. Momenteel wordt uitgezocht of Cerfontaine wellicht als militair gestationeerd was in het gevangenenkamp in Ysselsteyn dat gelegen was aan de huidige Timmermansweg nabij de Duitse begraafplaats. Ria verklaarde verder dat haar vader gedurende 6 dagen in de week daar verbleef en enkel op zondag thuis in Deurne was.

Begin van een industrie

Na de Tweede Wereldoorlog werd, bij besluit van 8 februari 1946, de heer Antonius Josephus Marie Stok (1901-) wonende de Heuvelstraat B. 58 te Deurne benoemd tot beheerder over het vroegere vermogen van Cerfontaine en werden de beeldenmallen en verder gereedschap uit zijn werkplaats door de handelaar in bouwmaterialen Dorus van den Berg doorverkocht en zo zorgde de voormalige beeldenfabricage van Cerfontaine voor een groei van deze sector in de regio. In 1935 startte Cerfontaine's meester-polychromeur Heinrich Holtappels (1906-1979), eveneens afkomstig uit Kevelaer, zijn eigen fabriek voor gipsen beelden aan de Helmondseweg, die tot in de jaren zestig zou voortbestaan.

Een andere oud-werknemer, Joachim (Jochem) Aarts (1912-1999), startte in 1939 zijn beeldenfabriek aan de Sint Jozefstraat in de Sint-Jozefparochie. De fabriek bestond tot ver in de 20e eeuw. Zowel Aarts als Holtappels gebruikte mallen uit de voormalige fabriek van Cerfontaine.

Gérard Pierre Lebon (1912-1984), zwager van Heinrich, werd de nieuwe bewoner van het woonhuis aan de Stationslaan 17 terwijl in het er achter gelegen atelier/werkplaats steenhouwerij Driessen gevestigd werd.

Huwelijk en kinderen

Cerfontaine was driemaal gehuwd. Uit zijn eerste huwelijk, te Kevelaer op 15 mei 1920, met Johanna Maria Peeters, werd in 1921 een dochter geboren:

1. Leonarda Mathilda Sibilla Margaretha (Greet) , (Kevelaer 18 februari 1921 - Wuppertal 12-april 1972)

Uit zijn tweede huwelijk op 21 augustus 1922 te Kevelaer, met de in Wehl (Gelderland) geboren Christina Adriana (Stien) van Hout (Wehl 16 maart 1892 - Deurne 17 november 1938), dochter van Cornelius Paulus van Hout en Johanna Maria Hageman (1855-1920), werden nog vier kinderen geboren:

1. Maximiliaan Petrus Johanna Maria (Max), (Deurne 31 december 1924 - Vetrovskiy, Rusland 27 juli 1943 vermist).
2. Henricus Hubertus Theodorus Maria, (Deurne 11 juli 1926 - Deurne 18 oktober 1926).
3. Maria Jacoba Theresia (Ria), (Deurne 13 juni 1928). Huwde Wilhelm Stroucker.
4. Ferdinand Johannes, (Ferdi) (Deurne 5 januari 1930 - Rottenburg 13 april 2007). Huwde Ilse Haspel.

De oudste zoon uit dat tweede huwelijk, Maximiliaan Petrus Johanna Maria Cerfontaine, die door zijn Duitse nationaliteit voor de Duitse dienstplicht werd opgeroepen, sneuvelde zeer waarschijnlijk in de Tweede Wereldoorlog.

Zijn derde echtgenote, Anna Elisabeth (Lisa) Swiggers, (Deurne 28 juli 1917 - Muhlen 2005), dochter van Cornelius Alphonsus Swiggers en Rosalia Coleta Dillen, kreeg een onwettige zoon: Johannes Alphons (Hans) Swiggers (Viersen 21 januari 1938), kort voor ze op 16 mei in 1939 met Cerfontaine trouwde. Samen kregen Heinrich Cerfontaine en Lisa Swiggers nog een dochter:

1. Monika Cerfontaine (18 mei 1946)

Cerfontaine was de oudoom van Eric Swiggers. Nazaten van Cerfontaine wonen in Viersen en in de omgeving van Stuttgart (Horb am Neckar, Rottenburg en Ammerbuch).

Literatuur

• L. C.B.M. van Liebergen ed., Volksdevotie. Beelden van religieuze volkskultuur in Noord-Brabant (Uden: Museum voor Religieuze Kunst, 1990);

Het graf van H. Cerfontaine in Nordstetten. Foto collectie R. Stroucker-Cerfontaine

Referenties