Herdenkingskruis aan de Grotenberg

Het herinneringsmonument uit 1840 met offerblok, tekstbord en knielbank.
Stichting Historie Ysselsteyn

Het herinneringsmonument uit 1958 met halfronde muur.
Foto: collectie Heemkundekring Deurne

Het Herdenkingskruis aan de Grotenberg is te vinden aan de weg van Deurne naar Venray, net over de provinciegrens, de plaats waar 25 juli 1649, de kapel op de Grotenberg officieel werd ingewijd.

De noodkerk heeft bestaan tot 1672 toen er in het Brabant weer zogenaamde kerkschuren gebouwd mochten worden om het katholieke geloof uit te kunnen oefenen. Een paar jaar later werd de kapel afgebroken met toestemming van de Schepenen van Venray. In de ondergrond zijn in het verleden wel eens steenresten gevonden welke wijzen op het bestaan van het kerkgebouw.

Ter herinnering aan deze periode werd in 1840 besloten een monument op te richten ter nagedachtenis aan deze noodkerk. 44 jaar later, in 1884, schreef Hendrik Ouwerling hierover:

"Daar heeft men in latere tijden een zestal linde boompjes geplant, die hunne schaduw werpen over een houten kruis, waaraan een zwart bred gehecht werd, dat het volgende opschrift draagt:

Dit kruis werd geplant ter gedachtenis van een kapel

door Deurne op deze plaats opgericht in het jaar 1649

om tijdens de sluiting der Roomsche kerken in de Meijerij

van 's Bosch om alhier de godsdienstoefeningen te verrichten.

God is uw schepper, wees hem steeds dankbaar,

God is uw vader, bemin hem ten allen tijde,"

God is uw regter, vrees hem o christenschaar

En bid, dat God u geleide in Peel of in heide

Offer hier tot lafenis van de zielen in het vagevuur.

Voor het kruis bevonden zich eene knielbank en een offerstok en waarvoor de bijdragen dienen, welke er in gestort worden, zegt ons de laatste regel van het opschrift."

In 1958 werd besloten dat het gedenkteken aan vervanging toe was en kreeg het monument de huidige vormen. De halfronde muur bestaat uit kinderkopjes welke afkomstig zijn van de vroegere Markt in Deurne. Architect Deltrap ontwierp het plan.

In de sokkel onder het kruis staat dezelfde tekst welke gebruikt werd op de houten plaat van het eerste kruis. Dat het in die tijd nog een hele onderneming was om door de Peel te reizen komt tot uitdrukking in de tekst en met name de een na laatste zin: "Dat God U geleide in Peel of Heide".

In 1984 vond wederom een grondige restauratie plaats. De inzegening vond op 3 juni van dat jaar plaats met een H. Mis bij het monument. Het monument wordt onderhouden door de Stichting Kruisen en Kapellen uit Venray en is eigendom van de H. Oda parochie uit Ysselsteyn.

Bronnen, noten en/of referenties Hendrik Ouwerling - Deurne’s verleden, januari 1884, blz. 18 en 19 "Het kruis in de Peel in staat van verval.”, "Comité voor herstel opgericht”, voorpagina van het Land- en Tuinbouwblad van zaterdag 21 juli 1956. Stichting Historie Ysselsteyn Weekblad voor Deurne van 30 mei 1984 Ongedateerde folder: “De schuilkerk op de Grotenberg” (uit 1984?, aanwezig in de bibliotheek van het heemhuis in Deurne op locatie 0.13.14)