Rabo-clubsupport leverde dit jaar 765,88 euro op. Allen die op ons stemden hartelijk dank! Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis |
De Clarinet (water): verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
(bestand 1930 toegevoegd) |
(→Naam) |
||
| (6 tussenliggende versies door 4 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Bestand:23.135.jpg|thumb|350px|Grindgat / waterplas, later "De Clarinet" genoemd. <br>Foto collectie Frans Versteeg]] | [[Bestand:23.135.jpg|thumb|350px|Grindgat / waterplas, later "De Clarinet" genoemd. <br>Foto collectie Frans Versteeg]] | ||
[[Bestand:15.643.jpg|thumb|350px|De Clarinet als zwemwater rond 1930]] | [[Bestand:15.643.jpg|thumb|350px|De Clarinet als zwemwater rond 1930]] | ||
[[Bestand:30.797.jpg|thumb|350px|Dit was rond 1948]] | |||
Het '''water De Clarinet''' ontstond kunstmatig in 1866 door zand- en kiezelafgraving ten behoeve van de aanleg van de [[spoorweg]] en was gesitueerd nabij de spoorwegovergang / [[Wachtpost 23]] in [[Zeilberg]]. | Het '''water De Clarinet''' ontstond kunstmatig in 1866 door zand- en kiezelafgraving ten behoeve van de aanleg van de [[spoorweg]] en was gesitueerd nabij de spoorwegovergang / [[Wachtpost 23]] in [[Zeilberg]]. | ||
In 1866 werd voor de aanleg van de spoorlijn [[Deurne]]-Helmond zand gewonnen. Daardoor ontstond er een grote kuil, die door de aanwezigheid van natuurlijke wellen met water werd gevuld. Het water ligt juist ten oosten op de horst van de [[Peelrandbreuk]]. Dit kunstmatig bassin, in de volksmond ''De Clarinet'' genoemd, ligt in een zand- en kiezelbedding en bevat bijzonder zuiver water. De | ==Ontstaan en gebruik== | ||
In 1866 werd voor de aanleg van de spoorlijn [[Deurne]]-Helmond zand gewonnen. Daardoor ontstond er een grote kuil, die door de aanwezigheid van natuurlijke wellen met water werd gevuld. Het water ligt juist ten oosten op de horst van de [[Peelrandbreuk]]. Dit kunstmatig bassin, in de volksmond ''De Clarinet'' genoemd, ligt in een zand- en kiezelbedding en bevat bijzonder zuiver water. | |||
In april 1929 stelde het College van B&W aan de gemeenteraad voor de visserij in de Clarinet te verpachten, hetgeen werd aangenomen.<ref>[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMRHCE01:000042831:mpeg21:a0004 De Zuid-Willemsvaart, 8 april 1929]</ref> | |||
Bij brief van 11 september 1932 werd door de gemeente Deurne toestemming verleend aan de Nederlandse Spoorwegen (NS) om water uit de Clarinet af te tappen. De Spoorwegen betaalde daarvoor een jaarlijkse recognitie van 2,50 gulden. Bij brief van 3 november 1939 gaf NS te kennen niet langer van de verleende toestemming gebruik te zullen maken.<ref>RHCe toegang 13180 Gemeentearchief Deurne 1813-1950 inv.nr. 55/1</ref> | |||
Vanaf 1933 was in dit water ook het Deurnese [[zwembad De Clarinet]] gevestigd, als één van de eerste zwemgelegenheid in de regio met faciliteiten als kleedhokjes. Decennia lang was de Clarinet een geliefd gemeentelijk zwembad. In juli 1969 werd het zwembad op last van de Rijkspolitie gesloten, nadat er een grote hoeveelheid munitie uit 1944 werd aangetroffen. De munitie was oorspronkelijk in de lagere jongensschool opgeslagen en zou daar na Dolle Dinsdag tot ontploffing gebracht worden, maar de pastoor van Zeilberg wist de Duitsers te overtuigen dat niet te doen.<ref>[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBPERS01:002846003:mpeg21:a00010 Algemeen Dagblad, 3 juli 1969]</ref> | |||
Sinds 2012 is de Clarinet in gebruik door de sportvissers van de [[Hengelsportvereniging de Peel|HSV]], een in Deurne gevestigde vereniging met circa 800 aangesloten leden. | |||
== Naam == | |||
De herkomst van de naam ''Clarinet'' is nog onduidelijk. De oudst bekende vermelding dateert uit 1912: ''De Voorzitter ziet dat gevaar niet in. De overweg zal moeten komen bij de Clarinet of de Halt.'' Het ging hier om de bespreking van de aanleg van de weg Horst - Deurne in de gemeenteraad van Deurne.<ref>[https://peelenmaas.rooynet.nl/issue/PEM/1912-07-20/edition/null/page/1?query=clarinet&sort=issuedate%20ascending Peel en Maas, 20 juli 1912]</ref><ref>[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMRHCE01:000041801:mpeg21:a0030 De Zuid-Willemsvaart, 13 juli 1912]</ref> | |||
Op dit moment kennen we twee mogelijke verklaringen: | |||
* Een verbastering van ''klain (klein) net'', zoals geopperd door [[Johannes Gerardus Petrus Hendricus van Ooij (1930-2005)|Jan van Ooij]], die zijn leven lang nabij de Clarinet woonde | |||
* Een vernoeming naar het muziekinstrument ''klarinet''. De Clarinet heeft een langgerekte driehoeksvorm die enige overeenkomst vertoont met het uiteinde van de klarinet. Vernoemingen naar (de vorm van) muziekinstrumenten waren niet ongebruikelijk.<ref>Schriftelijke mededeling Bas van Andel, 16 november 2024</ref> Al in 1949 werd gespeculeerd over de herkomst van de naam: ''Dat er weldra feest was in Deurne, had de bevolking reeds lang bemerkt. De eerste die tot deze vreugdevolle ontdekking kwam, was eigenlijk de badmeester. Op zekere dag trof hij een reclame-folder in de bus, waarvan de aanhef zijn hart sneller deed slaan, want hier werd lof toegezwaaid aan de Clarinet, het Deurnese zwembad in Zeilberg. Bij nader toezien bleek deze inzet echter een slinkse woordspeling te zijn, want al spoedig kwam de ware clarinet uit de mouw en nu gaf de schrijver openlijk te kennen waar hij heen wilde: naar het muziekfeest in de Peel van de jubilerende Harmonie. Toch bleek deze reclame niet alleen bij badmeesters in te slaan, al blijft men diep in de Peel toch wel vermoeden dat er enige samenhang bestaat tussen de vorm van het zwembad en de afmetingen van het gelijknamige muziekinstrument.''<ref>[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMRHCE01:000050054:mpeg21:a0050 Helmondsche Courant, 10 augustus 1949]</ref> | |||
==Niet ongevaarlijk== | ==Niet ongevaarlijk== | ||
*Op 9 december | Het was niet altijd plezier in De Clarinet. Door noodlottige ongevallen of onoplettendheid vonden er ook enkele verdrinkingen plaats: | ||
*Op 19 maart 1929 | * Op 9 december 1919 verdronk er de 28-jarige [[Antonius Josephus van de Mortel (1886-1914)|Toon van de Mortel]]. | ||
* Op 19 maart 1929 verdronk hier de 29-jarige [[Antonius Martinus Tielens (1899-1929)|Antoon Tielens]]. Hij slipte met zijn fiets en belandde in het water. De fiets werd vervolgens door schoolkinderen gevonden, waarna de politie is gaan dreggen en het lichaam vond.<ref>[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010193757:mpeg21:a0118 Tilburgsche Courant, 20 maart 1929]</ref> | |||
* Op 30 augustus 1961 verdronk er de zestienjarige [[Han de Vries (1945-1961)|Han de Vries]] uit Den Haag. Hij woonde in [[internaat Vreekwijk]]. | |||
* Op 23 juni 1963 verdronk er de twaalfjarige [[Francisca Godefrida Christina Wilhelmina Kuijten (1951-1963)|Francisca Godefrida Christina Wilhelmina (Franka) Kuijten]].<ref>[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010837507:mpeg21:a0181 Het Parool, 24 juli 1963]</ref> | |||
* Op 28 juli 1964 verdronk er de 28-jarige verpleegster [[Geertruida Antonia van der Steen (1936-1964)|Truus van der Steen]].<ref>[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010817003:mpeg21:a0086 Trouw, 29 juli 1964]</ref> | |||
==Overige objecten langs de spoorlijn== | ==Overige objecten langs de spoorlijn== | ||
Op de [[Lijst van objecten aan de spoorweg in de gemeente Deurne]] is meer gedetailleerd te zien welke andere objecten zich langs de spoorlijn in de [[gemeente Deurne]] bevinden cq bevonden. | Op de [[Lijst van objecten aan de spoorweg in de gemeente Deurne]] is meer gedetailleerd te zien welke andere objecten zich langs de spoorlijn in de [[gemeente Deurne]] bevinden cq bevonden. | ||
{{appendix}} | |||
[[Gps::{{#geocode:51.451501, 5.818773 }}|]] | |||
{{DEFAULTSORT:Clarinet}} | {{DEFAULTSORT:Clarinet}} | ||
[[categorie:toponiem]] | [[categorie:toponiem]] | ||
[[Categorie:Spoorweg]] | [[Categorie:Spoorweg]] | ||
[[Categorie:Afgraving]] | |||
Huidige versie van 16 nov 2024 om 11:07
Het water De Clarinet ontstond kunstmatig in 1866 door zand- en kiezelafgraving ten behoeve van de aanleg van de spoorweg en was gesitueerd nabij de spoorwegovergang / Wachtpost 23 in Zeilberg.
Ontstaan en gebruik[bewerken | brontekst bewerken]
In 1866 werd voor de aanleg van de spoorlijn Deurne-Helmond zand gewonnen. Daardoor ontstond er een grote kuil, die door de aanwezigheid van natuurlijke wellen met water werd gevuld. Het water ligt juist ten oosten op de horst van de Peelrandbreuk. Dit kunstmatig bassin, in de volksmond De Clarinet genoemd, ligt in een zand- en kiezelbedding en bevat bijzonder zuiver water.
In april 1929 stelde het College van B&W aan de gemeenteraad voor de visserij in de Clarinet te verpachten, hetgeen werd aangenomen.[1]
Bij brief van 11 september 1932 werd door de gemeente Deurne toestemming verleend aan de Nederlandse Spoorwegen (NS) om water uit de Clarinet af te tappen. De Spoorwegen betaalde daarvoor een jaarlijkse recognitie van 2,50 gulden. Bij brief van 3 november 1939 gaf NS te kennen niet langer van de verleende toestemming gebruik te zullen maken.[2]
Vanaf 1933 was in dit water ook het Deurnese zwembad De Clarinet gevestigd, als één van de eerste zwemgelegenheid in de regio met faciliteiten als kleedhokjes. Decennia lang was de Clarinet een geliefd gemeentelijk zwembad. In juli 1969 werd het zwembad op last van de Rijkspolitie gesloten, nadat er een grote hoeveelheid munitie uit 1944 werd aangetroffen. De munitie was oorspronkelijk in de lagere jongensschool opgeslagen en zou daar na Dolle Dinsdag tot ontploffing gebracht worden, maar de pastoor van Zeilberg wist de Duitsers te overtuigen dat niet te doen.[3]
Sinds 2012 is de Clarinet in gebruik door de sportvissers van de HSV, een in Deurne gevestigde vereniging met circa 800 aangesloten leden.
Naam[bewerken | brontekst bewerken]
De herkomst van de naam Clarinet is nog onduidelijk. De oudst bekende vermelding dateert uit 1912: De Voorzitter ziet dat gevaar niet in. De overweg zal moeten komen bij de Clarinet of de Halt. Het ging hier om de bespreking van de aanleg van de weg Horst - Deurne in de gemeenteraad van Deurne.[4][5]
Op dit moment kennen we twee mogelijke verklaringen:
- Een verbastering van klain (klein) net, zoals geopperd door Jan van Ooij, die zijn leven lang nabij de Clarinet woonde
- Een vernoeming naar het muziekinstrument klarinet. De Clarinet heeft een langgerekte driehoeksvorm die enige overeenkomst vertoont met het uiteinde van de klarinet. Vernoemingen naar (de vorm van) muziekinstrumenten waren niet ongebruikelijk.[6] Al in 1949 werd gespeculeerd over de herkomst van de naam: Dat er weldra feest was in Deurne, had de bevolking reeds lang bemerkt. De eerste die tot deze vreugdevolle ontdekking kwam, was eigenlijk de badmeester. Op zekere dag trof hij een reclame-folder in de bus, waarvan de aanhef zijn hart sneller deed slaan, want hier werd lof toegezwaaid aan de Clarinet, het Deurnese zwembad in Zeilberg. Bij nader toezien bleek deze inzet echter een slinkse woordspeling te zijn, want al spoedig kwam de ware clarinet uit de mouw en nu gaf de schrijver openlijk te kennen waar hij heen wilde: naar het muziekfeest in de Peel van de jubilerende Harmonie. Toch bleek deze reclame niet alleen bij badmeesters in te slaan, al blijft men diep in de Peel toch wel vermoeden dat er enige samenhang bestaat tussen de vorm van het zwembad en de afmetingen van het gelijknamige muziekinstrument.[7]
Niet ongevaarlijk[bewerken | brontekst bewerken]
Het was niet altijd plezier in De Clarinet. Door noodlottige ongevallen of onoplettendheid vonden er ook enkele verdrinkingen plaats:
- Op 9 december 1919 verdronk er de 28-jarige Toon van de Mortel.
- Op 19 maart 1929 verdronk hier de 29-jarige Antoon Tielens. Hij slipte met zijn fiets en belandde in het water. De fiets werd vervolgens door schoolkinderen gevonden, waarna de politie is gaan dreggen en het lichaam vond.[8]
- Op 30 augustus 1961 verdronk er de zestienjarige Han de Vries uit Den Haag. Hij woonde in internaat Vreekwijk.
- Op 23 juni 1963 verdronk er de twaalfjarige Francisca Godefrida Christina Wilhelmina (Franka) Kuijten.[9]
- Op 28 juli 1964 verdronk er de 28-jarige verpleegster Truus van der Steen.[10]
Overige objecten langs de spoorlijn[bewerken | brontekst bewerken]
Op de Lijst van objecten aan de spoorweg in de gemeente Deurne is meer gedetailleerd te zien welke andere objecten zich langs de spoorlijn in de gemeente Deurne bevinden cq bevonden.
Bronnen, noten en/of referenties
|