Gabriël Smolenaers (1878-1930)

Gabriël Smolenaers
Persoonsinformatie
Volledige naam	Gabriël Smolenaers
Roepnaam	Gebbel
Geboorteplaats	Nederweert
Geboortedatum	6 februari 1878
Overl.plaats	Meijel
Overl.datum	24 februari 1930
Partner(s)	Hendrika van der Elzen (1876-1950)
Beroep(en)	dienstknecht, turfsteker

De door Gebbel in 1910 gevonden “gouden Peelhelm”. Fotografie en bewerking André Vervuurt

Gabriël (Gebbel) Smolenaers (1878-1930) vond tijdens zijn werk als turfsteker een verguld zilveren Romeinse helm en deed daarmee een van de belangrijkste archeologische vondsten van de twintigste eeuw in Nederland.

Gebbel was een zoon van Peter Jan Smolenaers (Nederweert 1842-1884 Nederweert) en Anna Geertrudis Sieben (Nederweert 1846-1925 Meijel)

Hij huwde op 10 januari 1910 in Meijel met Hendrika van der Elzen, (Meijel 27 januari 1876 - Roermond 10 september 1950), dochter van Pieter van der Elzen (Meijel 1840-1909 Meijel) en Maria Angelina Janssen (Meijel 1842-1898 Meijel).

De volgende kinderen werden uit dit huwelijk geboren:

1. Maria Gertrudis, (Meijel 22 juli 1911 - Meijel 10 september 1911).
2. Anna Gertruda Maria, (Meijel 1 juli 1912).
3. Peter Johannes, (Meijel 29 februari 1916 - Meijel 3 november 1991). Hij huwde met Anna Basten (Meijel 1908-1994 Meijel).
4. Peter, (Meijel 16 juli 1918).

Hij was van 21 november 1894 tot 24 november 1899 dienstknecht in de Neerkant en woonde op het adres Schelm C.196, later 242 en daarna 325.

De aan astma lijdende Gebbel, hard aan het werk voor de firma Steegh & Esser, deed op 17 juni 1910 in het grauwe en zwarte veen van Helenaveen in de Peel bij Deurne een van de belangrijkste archeologische vondsten van de twintigste eeuw in Nederland. Zijn spade stuitte op een schat die na (te) zorgvuldige reiniging bleek te bestaan uit een vergulde zilveren ruiterhelm, een leren helmzak, twee mantelspelden, een gouden ruiterspoor, vier schoenen, 39 Romeinse munten en nog meer.

Vanwege zijn ziekte had Smolenaers moeite zijn gezin te onderhouden omdat hij niet in staat was tot zware fysieke arbeid, de vondst bleek een uitkomst voor hem. Tegen betaling van een dubbeltje liet de toen 32-jarige Smolenaers belangstellenden, en dat waren er veel, de schat thuis bekijken. Ook burgemeester Jan Truijen van Meijel kwam bij hem op bezoek en wees Smolenaers op de waarde van zijn vondst: “ik ben rijk maar jij bent nog veel rijker “ zou die hem hebben toegefluisterd.

Gebbel reisde de zaterdagse markten in Venlo, Helmond, en Roermond af, waar het publiek zijn spullen voor 10 cent mochten bewonderen. Totdat het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden lucht kreeg van de spectaculaire vondst. Inmiddels was iedereen het er over eens dat de helm veel geld waard was.

Behalve Smolenaers, die als vinder recht had op de helft van de waarde, eisten ook de gemeente Deurne en de firma Steegh & Esser, hun deel op. Smolenaers kreeg 1200 gulden , De gemeente Deurne kreeg 1000 gulden en Steegh & Esser 800 gulden. Later kreeg Smolenaers spijt dat hij zijn vondst voor zo weinig geld van de hand had gedaan, iemand had hem verteld dat het museum zelf de waarde op een miljoen gulden had geschat!

Gebbel overleed in 1930 op 52-jarige leeftijd in bittere armoede, er was zelfs geen geld voor een bidprentje.

Straatnaam

De gemeenteraad van Meijel besloot in haar vergadering van maandag 29 april 1985, als eerbetoon aan Gebbel Smolenaers, een straat naar hem te vernoemen: De “Gebbelstraat”.

De vondst van de gouden Peelhelm door Gebbel (animatie)

Bronnen, noten en/of referenties Archief Geert Smolenaers in Helden. Jos Pouls en Herman Crompvoets: “De roep van de Romein”, 1994, 56 pagina’s, ISBN nr: 9065071318 Archief Digitaal Krantenarchief Deurne