Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis Vanaf 1 januari 2025 wordt dat Iedere eerste maandagochtend en derde woensdagochtend van de maand. |
De Maurissens: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
(Wapen toegevoegd en enkele niet-werkende ref-links verwijderd) |
||
| (8 tussenliggende versies door 5 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
'''De Maurissens''' is de naam van een adellijk geslacht | [[File:De Maurissens wapen.svg|300px|thumb|familiewapen]] | ||
[[Bestand:Maurissens.jpg|thumb|300px|Grafkapel van Ignatius X.J. de Maurissens aan de Oude Torenweg te Vlierden.]] | |||
[[Bestand:27.565.jpg|thumb|250px|Kapel aan de Oude Torenweg in Vlierden, afgebroken in 1902.]] | |||
[[Bestand:Jhr. Alexander Ignatius Maurissens (Vlierden 31-12-1797 - Eindhoven 25-3-1873.jpg|200px|thumb|Jhr. Alexander Ignatius de Maurissens (Vlierden 31-12-1797 - Eindhoven 25-3-1873).]] | |||
[[File:Eindhoven DeMaurissens tomb1.jpg|thumb|Grafmonument van Alexander Ignatius, zijn vrouw en hun dochters op het St. Catharinakerkhof in Eindhoven.]] | |||
[[File:Eindhoven DeMaurissens tomb2.jpg|thumb|Detail van het grafmonument.]] | |||
'''De Maurissens''' is de naam van een adellijk geslacht met de wortels in Zwitserland, waarvan enkele leden in de 19e en het eerste kwart van de 20e eeuw in [[Vlierden]], Deurne en [[Peelland]] een belangrijke rol speelden als bezitters van onroerend goed. In 1822 (her)kreeg de eerste mannelijke telg in de Nederlanden de titel van ridder. Het geslacht maakte deel uit van de Belgische en tot 1883 van de Nederlandse adel.<ref>Nederlands Adelsboek, jaargang 24 (1926), pagina 150.</ref> | |||
== De voorgeschiedenis == | == De voorgeschiedenis == | ||
| Regel 6: | Regel 11: | ||
Leden van het welgestelde geslacht De Maurissens woonden in de 14e eeuw in de Zwitserse heerlijkheid Grison, in het dal van de Lugnetz. In 1472 wordt een zekere Jean de Maurissens in de schriftelijke bronnen vermeld. Hij woonde in de Zuidelijke Nederlanden en overleed aan het einde van dat jaar.<ref name="Beijers">Beijers, Henk en Pieter Koolen, 1996. Vlierdens Verleden 721-1926. Historische opstellen over de oude heerlijkheid en de zelfstandige gemeente. Sint-Willibrordusparochie, Vlierden/Heemkundekring H.N. Ouwerling, Deurne</ref> | Leden van het welgestelde geslacht De Maurissens woonden in de 14e eeuw in de Zwitserse heerlijkheid Grison, in het dal van de Lugnetz. In 1472 wordt een zekere Jean de Maurissens in de schriftelijke bronnen vermeld. Hij woonde in de Zuidelijke Nederlanden en overleed aan het einde van dat jaar.<ref name="Beijers">Beijers, Henk en Pieter Koolen, 1996. Vlierdens Verleden 721-1926. Historische opstellen over de oude heerlijkheid en de zelfstandige gemeente. Sint-Willibrordusparochie, Vlierden/Heemkundekring H.N. Ouwerling, Deurne</ref> | ||
Op 6 december 1679 werd aan Jacques François de Maurissens, wapenkoning-heraut van het hertogdom Gelderland, de persoonlijke titel van ''ridder'' verleend door koning Karel II.<ref>Wapenboek van de Belgische Adel van de 15e tot de 20e eeuw, | Op 6 december 1679 werd aan Jacques François de Maurissens, wapenkoning-heraut van het hertogdom Gelderland, de persoonlijke titel van ''ridder'' verleend door koning Karel II.<ref>Wapenboek van de Belgische Adel van de 15e tot de 20e eeuw, pag. 714</ref> | ||
== De Nederlandse tak == | == De Nederlandse tak == | ||
[[Ignatius Xaverius Josephus de Maurissens (1759-1852)]] was de eerste die zich in 1796 in [[Vlierden]] vestigde. Zijn komst naar Vlierden had mogelijk te maken met een vriendschapsband met de toenmalige [[Lijst van heren van Vlierden|heren van Vlierden]], de familie d'Aumerie.<ref name="Beijers" /> Hij woonde in een burgerhuis te midden van boerderijen in het Vlierdense gehucht [[Baarschot]], dat door de Vlierdenaren wel werd aangeduid als het ''[[kasteeltje op de Baarschot]]''. Er wordt beweerd dat de Venlose familie van Ignatius' echtgenote, Anna Maria Theresia Wilhelmina van Afferden (1765-1829); zus van Godefridus Adrianus Emanuel van Aefferden), het genoemde landhuis al bezeten zou hebben vóór zijn komst naar Vlierden.<ref name="Vink">Peter Vink, ''Van Baarschot tot in Pellenberg'', artikel in de ''Helmondse Courant'' van 5 juli 1958.</ref> Daarvan is nog geen bewijs gevonden. | |||
In 1883 stierf de Nederlandse tak formeel uit met de dood van Johanna Theresia de Maurissens (1801-1883). Haar twee broers hadden weliswaar nageslacht, maar zij kozen in 1839 voor de Belgische nationaliteit en behoorden daarom tot de Belgische adel. Eén van deze broers was jonkheer Alexander Ignatius de Maurissens. Hij bekleedde enige bestuurlijke posities in België, en was de eerste van de familie die in Vlierden werd geboren. Zijn dochter, jonkvrouw [[Ernestine Euphrasia Virginie Alexandrine de Maurissens (1839-1929)]], was samen met haar eerder overleden zus de laatste van haar familie die nog in Nederland woonde. Zij liet na de afbraak van de oude [[kapel van Vlierden]] (1902) in 1926 een grafkapel over het graf van haar grootvader Ignatius X.J. bouwen.<ref name="Beijers" /> Nadat het grafmonumentje jarenlang verwaarloosd was en met een latere aanbouw jaren als schuur en opslagruimte in gebruik was geweest, werd de aanbouw bij de in 2004 voltooide restauratie afgebroken. Het monumentje is als [[Lijst van gemeentelijke monumenten in Deurne|gemeentelijk monument]] beschermd. Bij de restauratie werd onder meer het dak vernieuwd, het kruis hersteld en één van de kolommen opnieuw opgemetseld, omdat het originele exemplaar door koeien als lik- en schuursteen was gebruikt. Tevens werden de muren weggehaald die tussen de kolommen waren geplaatst om het geheel af te sluiten. Alexander Ignatius, zijn vrouw en dochters werden in Eindhoven begraven. Hun grafmonument is op het Sint-Catharinakerkhof bewaard gebleven. | |||
[[ | De familie bezat tot in de vroege 20e eeuw veel grond in [[Peelland]]. Het gaat met name om boerderijen met bijhorend land, die verpacht werden. De familie De Maurissens kan dan ook als belangrijke grootgrondbezitter in de geschiedenis van deze regio worden aangemerkt. De familie woonde er toen echter al lang niet meer. De laatste erfdochter van de Vlierdense tak overleed in 1929 te Eindhoven. Met haar stierf de Nederlandse adellijke tak uit. Hun bescheiden landhuis op de Baarschot met bijbehorende theekoepel werd in 1965 afgebroken, nadat het in de [[Tweede Wereldoorlog]] als onderduikadres had gediend. De bijbehorende grond is nu in particuliere handen.<ref name="Beijers" /> | ||
== De Belgische tak == | == De Belgische tak == | ||
[[Bestand: | [[Bestand:09.725.jpg|thumb|400px|Kasteel Pellenberg.<br><small>foto collectie gemeente Deurne</small>]] | ||
Nazaten van de familie wonen nog altijd in de omgeving van Pellenberg te België. Het was Charles-Lambert ridder de Maurissens (1750-1832 of 1751-1823), de oudste broer van Ignatius X.J., die het kasteel van Pellenberg in het begin van de 19de eeuw verwierf. Hij was hoogleraar Romeins recht aan de Katholieke Universiteit Leuven en werd later auditeur bij het Rekenhof. Omdat hij geen nazaten had, erfde Eduardus Godefridus ridder de Maurissens (1793-1853), de tweede zoon van Ignatius X.J., het domein. Diens tweede zoon, Edouard II C.L.G. de Maurissens (1828-1906) verwierf door zijn huwelijk eveneens de kasteelhoeve Nieuw Ehrenstein te Kerkrade. Hij verbleef er veel en stierf er ook. Edouard III A.J.G. ridder de Maurissens (1876-1925), geboren op Nieuw Ehrenstein, was geruime tijd burgemeester van Pellenberg. In 1906 liet hij een nieuw kasteel bouwen op het familiedomein te Pellenberg in de stijl van het eclecticisme. Op 16 augustus 1914, aan het begin van de [[Eerste Wereldoorlog]], werd dit gebouw platgebrand. In 1916 liet Edouard door de architect Chrétien Veraart (1872-1951) een nieuw kasteel ontwerpen. In 1921 verkocht hij Nieuw Ehrenstein. Na zijn dood bleef zijn weduwe Irma L.M.T. de Maurissens-van Eijll (1873-1948) nog op het familiedomein wonen tot aan haar dood in 1948. In 1949 werden het kasteel en het bijbehorende park door hun 7 kinderen verkocht aan de Katholieke Universiteit Leuven, in eerste instantie om te dienen als sanatorium. | Nazaten van de familie wonen nog altijd in de omgeving van Pellenberg te België. Het was Charles-Lambert ridder de Maurissens (1750-1832 of 1751-1823), de oudste broer van Ignatius X.J., die het kasteel van Pellenberg in het begin van de 19de eeuw verwierf. Hij was hoogleraar Romeins recht aan de Katholieke Universiteit Leuven en werd later auditeur bij het Rekenhof. Omdat hij geen nazaten had, erfde Eduardus Godefridus ridder de Maurissens (1793-1853), de tweede zoon van Ignatius X.J., het domein. Diens tweede zoon, Edouard II C.L.G. de Maurissens (1828-1906) verwierf door zijn huwelijk eveneens de kasteelhoeve Nieuw Ehrenstein te Kerkrade. Hij verbleef er veel en stierf er ook. Edouard III A.J.G. ridder de Maurissens (1876-1925), geboren op Nieuw Ehrenstein, was geruime tijd burgemeester van Pellenberg. In 1906 liet hij een nieuw kasteel bouwen op het familiedomein te Pellenberg in de stijl van het eclecticisme. Op 16 augustus 1914, aan het begin van de [[Eerste Wereldoorlog]], werd dit gebouw platgebrand. In 1916 liet Edouard door de architect Chrétien Veraart (1872-1951) een nieuw kasteel ontwerpen. In 1921 verkocht hij Nieuw Ehrenstein. Na zijn dood bleef zijn weduwe Irma L.M.T. de Maurissens-van Eijll (1873-1948) nog op het familiedomein wonen tot aan haar dood in 1948. In 1949 werden het kasteel en het bijbehorende park door hun 7 kinderen verkocht aan de Katholieke Universiteit Leuven, in eerste instantie om te dienen als sanatorium.<ref>[http://www.belgiumview.com/belgiumview/tl1/view0004231.php4 Kasteel de Maurissens - Park UZ Pellenberg PELLENBERG / LUBBEEK boom foto]</ref> | ||
Ook jonkheer Edouard IV M.G.R.G. de Maurissens, één van de 7 kinderen van Edouard III, was burgemeester van Pellenberg. Zijn oudste broer Jean M.L.G.G. ridder de Maurissens, directeur van een drukkerij, mocht de titel van ''ridder'' dragen. Hij bezocht het oude landhuis op de Baarschot in Vlierden meerdere malen gedurende zijn leven, doch verder was dit oude huis bij zijn familie nog amper bekend. | Ook jonkheer Edouard IV M.G.R.G. de Maurissens, één van de 7 kinderen van Edouard III, was burgemeester van Pellenberg. Zijn oudste broer Jean M.L.G.G. ridder de Maurissens, directeur van een drukkerij, mocht de titel van ''ridder'' dragen. Hij bezocht het oude landhuis op de Baarschot in Vlierden meerdere malen gedurende zijn leven, doch verder was dit oude huis bij zijn familie nog amper bekend. | ||
| Regel 30: | Regel 32: | ||
Een derde broer, jhr. Albert M.J.L.G. de Maurissens, stierf in het concentratiekamp Buchenwald vanwege zijn rol in het verzet. Hij was daar terecht gekomen na een wraakactie van de Sicherheitsdienst in 1942. Edouard de Maurissens had als burgemeester geweigerd een vermoorde collaborateur op te baren in het gemeentehuis van Pellenberg. Als wraakactie werden beide broers mishandeld door de medestanders van de vermoorde collaborateur en tenslotte door de bezetter opgepakt. Alleen Edouard keerde in 1945 terug.<ref name="Vink" /> | Een derde broer, jhr. Albert M.J.L.G. de Maurissens, stierf in het concentratiekamp Buchenwald vanwege zijn rol in het verzet. Hij was daar terecht gekomen na een wraakactie van de Sicherheitsdienst in 1942. Edouard de Maurissens had als burgemeester geweigerd een vermoorde collaborateur op te baren in het gemeentehuis van Pellenberg. Als wraakactie werden beide broers mishandeld door de medestanders van de vermoorde collaborateur en tenslotte door de bezetter opgepakt. Alleen Edouard keerde in 1945 terug.<ref name="Vink" /> | ||
{{appendix}} | |||
{{ | |||
{{DEFAULTSORT:Maurissens,De}} | {{DEFAULTSORT:Maurissens,De}} | ||
[[Categorie:De Maurissens]] | [[Categorie:De Maurissens| ]] | ||
Huidige versie van 7 jun 2022 om 15:33
.jpg)
De Maurissens is de naam van een adellijk geslacht met de wortels in Zwitserland, waarvan enkele leden in de 19e en het eerste kwart van de 20e eeuw in Vlierden, Deurne en Peelland een belangrijke rol speelden als bezitters van onroerend goed. In 1822 (her)kreeg de eerste mannelijke telg in de Nederlanden de titel van ridder. Het geslacht maakte deel uit van de Belgische en tot 1883 van de Nederlandse adel.[1]
De voorgeschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Leden van het welgestelde geslacht De Maurissens woonden in de 14e eeuw in de Zwitserse heerlijkheid Grison, in het dal van de Lugnetz. In 1472 wordt een zekere Jean de Maurissens in de schriftelijke bronnen vermeld. Hij woonde in de Zuidelijke Nederlanden en overleed aan het einde van dat jaar.[2]
Op 6 december 1679 werd aan Jacques François de Maurissens, wapenkoning-heraut van het hertogdom Gelderland, de persoonlijke titel van ridder verleend door koning Karel II.[3]
De Nederlandse tak[bewerken | brontekst bewerken]
Ignatius Xaverius Josephus de Maurissens (1759-1852) was de eerste die zich in 1796 in Vlierden vestigde. Zijn komst naar Vlierden had mogelijk te maken met een vriendschapsband met de toenmalige heren van Vlierden, de familie d'Aumerie.[2] Hij woonde in een burgerhuis te midden van boerderijen in het Vlierdense gehucht Baarschot, dat door de Vlierdenaren wel werd aangeduid als het kasteeltje op de Baarschot. Er wordt beweerd dat de Venlose familie van Ignatius' echtgenote, Anna Maria Theresia Wilhelmina van Afferden (1765-1829); zus van Godefridus Adrianus Emanuel van Aefferden), het genoemde landhuis al bezeten zou hebben vóór zijn komst naar Vlierden.[4] Daarvan is nog geen bewijs gevonden.
In 1883 stierf de Nederlandse tak formeel uit met de dood van Johanna Theresia de Maurissens (1801-1883). Haar twee broers hadden weliswaar nageslacht, maar zij kozen in 1839 voor de Belgische nationaliteit en behoorden daarom tot de Belgische adel. Eén van deze broers was jonkheer Alexander Ignatius de Maurissens. Hij bekleedde enige bestuurlijke posities in België, en was de eerste van de familie die in Vlierden werd geboren. Zijn dochter, jonkvrouw Ernestine Euphrasia Virginie Alexandrine de Maurissens (1839-1929), was samen met haar eerder overleden zus de laatste van haar familie die nog in Nederland woonde. Zij liet na de afbraak van de oude kapel van Vlierden (1902) in 1926 een grafkapel over het graf van haar grootvader Ignatius X.J. bouwen.[2] Nadat het grafmonumentje jarenlang verwaarloosd was en met een latere aanbouw jaren als schuur en opslagruimte in gebruik was geweest, werd de aanbouw bij de in 2004 voltooide restauratie afgebroken. Het monumentje is als gemeentelijk monument beschermd. Bij de restauratie werd onder meer het dak vernieuwd, het kruis hersteld en één van de kolommen opnieuw opgemetseld, omdat het originele exemplaar door koeien als lik- en schuursteen was gebruikt. Tevens werden de muren weggehaald die tussen de kolommen waren geplaatst om het geheel af te sluiten. Alexander Ignatius, zijn vrouw en dochters werden in Eindhoven begraven. Hun grafmonument is op het Sint-Catharinakerkhof bewaard gebleven.
De familie bezat tot in de vroege 20e eeuw veel grond in Peelland. Het gaat met name om boerderijen met bijhorend land, die verpacht werden. De familie De Maurissens kan dan ook als belangrijke grootgrondbezitter in de geschiedenis van deze regio worden aangemerkt. De familie woonde er toen echter al lang niet meer. De laatste erfdochter van de Vlierdense tak overleed in 1929 te Eindhoven. Met haar stierf de Nederlandse adellijke tak uit. Hun bescheiden landhuis op de Baarschot met bijbehorende theekoepel werd in 1965 afgebroken, nadat het in de Tweede Wereldoorlog als onderduikadres had gediend. De bijbehorende grond is nu in particuliere handen.[2]
De Belgische tak[bewerken | brontekst bewerken]
Nazaten van de familie wonen nog altijd in de omgeving van Pellenberg te België. Het was Charles-Lambert ridder de Maurissens (1750-1832 of 1751-1823), de oudste broer van Ignatius X.J., die het kasteel van Pellenberg in het begin van de 19de eeuw verwierf. Hij was hoogleraar Romeins recht aan de Katholieke Universiteit Leuven en werd later auditeur bij het Rekenhof. Omdat hij geen nazaten had, erfde Eduardus Godefridus ridder de Maurissens (1793-1853), de tweede zoon van Ignatius X.J., het domein. Diens tweede zoon, Edouard II C.L.G. de Maurissens (1828-1906) verwierf door zijn huwelijk eveneens de kasteelhoeve Nieuw Ehrenstein te Kerkrade. Hij verbleef er veel en stierf er ook. Edouard III A.J.G. ridder de Maurissens (1876-1925), geboren op Nieuw Ehrenstein, was geruime tijd burgemeester van Pellenberg. In 1906 liet hij een nieuw kasteel bouwen op het familiedomein te Pellenberg in de stijl van het eclecticisme. Op 16 augustus 1914, aan het begin van de Eerste Wereldoorlog, werd dit gebouw platgebrand. In 1916 liet Edouard door de architect Chrétien Veraart (1872-1951) een nieuw kasteel ontwerpen. In 1921 verkocht hij Nieuw Ehrenstein. Na zijn dood bleef zijn weduwe Irma L.M.T. de Maurissens-van Eijll (1873-1948) nog op het familiedomein wonen tot aan haar dood in 1948. In 1949 werden het kasteel en het bijbehorende park door hun 7 kinderen verkocht aan de Katholieke Universiteit Leuven, in eerste instantie om te dienen als sanatorium.[5]
Ook jonkheer Edouard IV M.G.R.G. de Maurissens, één van de 7 kinderen van Edouard III, was burgemeester van Pellenberg. Zijn oudste broer Jean M.L.G.G. ridder de Maurissens, directeur van een drukkerij, mocht de titel van ridder dragen. Hij bezocht het oude landhuis op de Baarschot in Vlierden meerdere malen gedurende zijn leven, doch verder was dit oude huis bij zijn familie nog amper bekend.
De Maurissens tijdens de Tweede Wereldoorlog[bewerken | brontekst bewerken]
Een derde broer, jhr. Albert M.J.L.G. de Maurissens, stierf in het concentratiekamp Buchenwald vanwege zijn rol in het verzet. Hij was daar terecht gekomen na een wraakactie van de Sicherheitsdienst in 1942. Edouard de Maurissens had als burgemeester geweigerd een vermoorde collaborateur op te baren in het gemeentehuis van Pellenberg. Als wraakactie werden beide broers mishandeld door de medestanders van de vermoorde collaborateur en tenslotte door de bezetter opgepakt. Alleen Edouard keerde in 1945 terug.[4]
Bronnen, noten en/of referenties
|