U steunt de heemkundekring door lid of vriend te worden.
Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis.

Bewerken van IJkmeester

Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Waarschuwing: U bent niet aangemeld. Uw IP-adres zal voor iedereen zichtbaar zijn als u wijzigingen op deze pagina maakt. Wanneer u zich aanmeldt of een account aanmaakt, dan worden uw bewerkingen aan uw gebruikersnaam toegeschreven. Daarnaast zijn er andere voordelen.

Deze bewerking kan ongedaan gemaakt worden. Hieronder staat de tekst waarin de wijziging ongedaan is gemaakt. Controleer voor het publiceren of het resultaat gewenst is.

Huidige versie Uw tekst
Regel 1: Regel 1:
Over de vraag of de plaatselijke '''ijkmeester''' door de [[heer van Deurne]]  en [[heer van Vlierden]] benoemd mocht worden was in de 18e eeuw veel discussie.
Over de vraag of de plaatselijke '''ijkmeester''' door de [[heer van Deurne]] benoemd mocht worden is in de 18e eeuw is veel discussie geweest.




== Taken ==
== Taken ==


De ijk- of keurmeester had tot taak de maten en gewichten te controleren, overtredingen in deze aan te brengen bij de officier en ondeugdelijke maten en gewichten in beslag te nemen. Ook moest hij bij de bakkers het gewicht van het brood controleren.  
De ijk- of keurmeesters hadden tot taak de maten en gewichten te controleren, overtredingen in deze aam te brengen bij de officier, ondeugdelijke maten en gewichten in beslag te nemen. Ook moesten zij bij de bakkers het gewicht van het brood controleren.  


== Aanstelling ==
== Aanstelling ==


Vanouds was de aanstelling en beëdiging van een ijkmeester het recht van de plaatselijke heer.  
Vanouds was de aanstelling en beëdiging van een ijkmeester het recht van de plaatselijke heer.  
Ofschoon de ijkmeester van de [[Meierij van 's-Hertogenbosch|Meierij]] nooit in Deurne zijn ambt had uitgeoefend, zond deze op 18 mei 1755 een schrijven aan de Deurnese regenten, dat hij van plan was een ijk te komen doen binnen [[Deurne en Liessel]]. Op 24 maart van dat jaar was Willem van Boeckholt bij resolutie van de Staten-Generaal als nieuwe ijkmeester aangesteld, Meteen besloot men in Deurne om in Den Haag te protesteren tegen deze inbreuk op het oude plaatselijke recht. Het geschrift werd al op 23 mei voor advies naar de gedeputeerden inzake de Meierij gestuurd, maar zij wisten blijkbaar niet goed wat ze met deze zaak aan moesten, er volgde ten minste geen beslissing. In Deurne bleef men niet kalm afwachten maar de beste rechtsgeleerden werden in de arm genomen. De Bossche advocaat meester Antoni van Heurn gaf op 15 april 1757 het volgende schriftelijk advies:
Ofschoon de ijkmeester van de [[Meierij van 's-Hertogenbosch|Meierij]] nooit in Deurne zijn ambt had uitgeoefend, zond deze op 18 mei 1755 een schrijven aan de Deurnese regenten, dat hij van plan was een ijk te komen doen binnen [[Deurne en Liessel]]. Meteen besloot men in Deurne om in Den Haag te protesteren tegen deze inbreuk op het oude plaatselijke recht. Het geschrift werd al op 23 mei voor advies naar de gedeputeerden inzake de Meierij gestuurd, maar zij wisten blijkbaar niet goed wat ze met deze zaak moesten doen, er volgde ten minste geen beslissing. In Deurne bleef men niet kalm afwachten maar werden de beste rechtsgeleerden in de arm genomen. De Bossche advocaat meester Antoni van Heurn gaf op 15 april 1757 het volgende schriftelijk advies:
:::''Naa mijne gedagten is er niet anders op, als dat men hem, den ijkmeester, zijne functie laat exerceren dog tegelijk zorge draagt, dat het regt van den Heer en de Regenten geconserveert blijve.''
:::''Naa mijne gedagten is er niet anders op, als dat men hem, den ijkmeester, zijne functie laat exerceren dog tegelijk zorge draagt, dat het regt van den Heer en de Regenten geconserveert blijve.''


Op 24 maart 1755 werd Deurne door Den Haag in het ongelijk gesteld en met een besluit van 26 november 1756 in de hand kon de ijkmeester van de Meierij, Willem Boekholt, zijn ambt in Deurne gaan uitoefenen.
Op 24 maart 1755 werd Deurne door Den Haag in het ongelijk gesteld en met een besluit van 26 november 1756 in de hand kon de ijkmeester van de Meierij, Willem Boekholt, zijn ambt in Deurne gaan uitoefenen.<br>In Deurne meende men ''ter conservatie van haar regt'' een rechtszaak te moeten beginnen. Op 19 april 1757 werd besloten dat de daaraan verbonden kosten half om half door de heer van Deurne en de gemeente Deurne en Liessel gedragen zouden worden. Deurne verloor in 1763 uiteindelijke de zaak, die maar liefst 1200 gulden kostte.<ref>H.N. Ouwerling – [[Geschiedenis der dorpen en heerlijkheden Deurne, Liessel en Vlierden]] blz. 267-168</ref><br>De procedure schijnt voornamelijk te zijn gegaan over de vraag of Deurne wel haar aandeel moest bijdragen aan de kosten voor de ijkmeester van de Meijerij, want op 27 september 1763 werd een overeenkomst gesloten tussen de heer van Deurne, de gemeente Deurne en de ijkmeester van de Meijerij waarin bepaald werd dat weliswaar voortaan de heer van Deurne zijn eigen ijkmeester mocht aanstellen maar dat Deurne wel moest blijven bijdragen in de genoemde kosten.<ref>[[E. van Emstede]] - [[Varia Peellandiae historiae ex fontibus]] - Deurne en Liessel blz. 243-249. 27-9-1763</ref>


In Deurne meende men ''ter conservatie van haar regt'' een rechtszaak te moeten beginnen. Op 19 april 1757 werd besloten dat de daaraan verbonden kosten half om half door de heer van Deurne en de gemeente Deurne en Liessel gedragen zouden worden. Deurne verloor in 1763 uiteindelijke de zaak, die maar liefst 1.200 gulden kostte.<ref>H.N. Ouwerling – [[Geschiedenis der dorpen en heerlijkheden Deurne, Liessel en Vlierden]] blz. 267-168</ref>
De laatste ijkmeester van Deurne was [[Adriaan Jan Ansems van de Mortel]], aangesteld op 30 augustus 1806.
 
De procedure schijnt voornamelijk te zijn gegaan over de vraag of Deurne wel haar aandeel moest bijdragen aan de kosten voor de ijkmeester van de Meijerij, want op 27 september 1763 werd een overeenkomst gesloten tussen de heer van Deurne, de gemeente Deurne en de ijkmeester van de Meijerij waarin bepaald werd dat weliswaar voortaan de heer van Deurne zijn eigen ijkmeester mocht aanstellen maar dat Deurne wel moest blijven bijdragen in de genoemde kosten.<ref>[[E. van Emstede]] - [[Varia Peellandiae historiae ex fontibus]] - Deurne en Liessel blz. 243-249. 27-9-1763</ref>
 
De laatste ijkmeester van Deurne was [[Adrianus van de Mortel (1759-1829)|Adriaan Jan Ansems van de Mortel]], aangesteld op 30 augustus 1806.


== IJkmeesters ==
== IJkmeesters ==


*circa 1656 Daniël Gerits
*1664-? Jan van den Bosch
*1664-? Jan van den Bosch
*1664-? Hendrik Jansen van Schaijk  
*1664-? Hendrik Jansen van Schaijk  
*ca. 1656 Daniël Gerits
*1679-?  Evert Goloffs
*1679-?  Evert Goloffs
*1679-1713 Goort Jacobs  
*1679-1713 Goort Jacobs  
*1717-1759 [[Cornelius de Loijer (1692-1780)|Cornelis de Loijer]]
*1717-1759 Cornelis de Loyer
*circa 1772 [[Baltus van Schaijk (173101792)|Balthasar van Schaijk]]
*ca 1772 Balthazar van Schaijk
*1793-1806 [[Michiel van Schaijk (1772-1830)|Michiel van Schaijk]]
*1793-1806 Michiel van Schaijk
*1806-? [[Adrianus van de Mortel (1759-1829)|Adriaan van de Mortel]]
*1806-? Adriaan van de Mortel
 
==Vlierden==
 
Voor zover kan worden nagegaan werd in [[Vlierden]] de ijk gedaan door de ijkmeester van de Meijerij.  [[Gerard de Jong]], de Vlierdense [[drossaard]] van 1737 tot 1743 was tevens ijkmeester-generaal van de Meijerij.
 
Ook [[Johan Franciscus d'Aumerie (1714-1781)|Johan Franciscus d'Aumerie]], de heer van Vlierden, voelde zich in 1755 met de aanstelling van de nieuwe ijkmeester van de Meierij in zijn rechten aangetast. Hij diende bij de Staten-Generaal een verzoek in om een particulier ijkmeester te mogen aanstellen, met het argument dat dit bij de heerlijke rechten zou horen. Op 26 november 1756 oordeelde de Raad van State dat dit niet kon worden aangetoond en het verzoek afgewezen.
 
In 1804 kwam het oude ijkreglement van 1681 te vervallen en mochten alle dorpen in deze zelf hun zaken regelen.  In de vergadering van het kwartier Peelland van 3 oktober 1803 had Vlierden, vertegenwoordigd door schepen [[Josephus van Tilburg (1746-1820)|Joseph van Tilburg]], al besloten om zich met betrekking tot het ijkwezen samen met Bakel aan te sluiten bij Deurne.<ref>BHIC archief Kwartier Peelland toegang 2 inv.nr. 36</ref>


Voor zover kan worden nagegaan werd in [[Vlierden]] de ijk gedaan door de ijkmeester van de Meijerij.  [[Gerard de Jong]], de Vlierdense [[drossaard]] van 1737 tot 1743 was tevens ijkmeester-generaal van de Meijerij. In 1804 kwam het oude ijkreglement van 1681 te vervallen en mochten alle dorpen in deze zelf hun zaken regelen. 


{{Appendix}}
{{refs}}
[[categorie:justitie]]
[[categorie:overheidsinstantie]]
Al uw bijdragen aan DeurneWiki kunnen bewerkt, gewijzigd of verwijderd worden door andere gebruikers. Als u niet wilt dat uw teksten rigoureus aangepast worden door anderen, plaats ze hier dan niet.
U belooft ook dat u de oorspronkelijke auteur bent van dit materiaal of dat u het hebt gekopieerd uit een bron in het publieke domein of een soortgelijke vrije bron (zie DeurneWiki:Auteursrechten voor details). Gebruik geen materiaal dat beschermd wordt door auteursrecht, tenzij u daarvoor toestemming hebt!

Om de wiki te beschermen tegen geautomatiseerde bewerkingsspam vragen wij u vriendelijk de volgende CAPTCHA op te lossen:

Annuleren Hulp bij bewerken (opent in een nieuw venster)

Op deze pagina gebruikte sjablonen:

Overgenomen van "https://www.deurnewiki.nl/wiki/index.php?title=IJkmeester"