U steunt de heemkundekring door lid of vriend te worden.
Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis.

Wiemel (straat): verschil tussen versies

Uit DeurneWiki, de historische encyclopedie voor groot-Deurne.
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
(17 tussenliggende versies door 7 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
[[Afbeelding:BlikvanuitWeveropMolenstraat.JPG|thumb|310px|Zicht vanuit de Wever op de huizen aan de Molenstraat, 22 juli 2007. De huizen rechts op de foto, waarvan de gevels nog net zichtbaar zijn, zijn eind 2008 gesloopt.]]
[[Bestand:30.279.jpg|400px|thumb|De Wiemel met nog de oude woningen.]]
[[Image:detailkaart deurne 1950  wiemel.jpg|thumb|300px|Detailkaart van de Wiemel van rond 1948.]]
[[Bestand:10.707.jpg|thumb|400px|Zicht op later [[De Wever]], gezien vanuit de Molenstraat. Aan het einde van de straat links is [[winkelcentrum De Martinet]] nog te zien.]]
[[Bestand:01.097.JPG|thumb|300px|Rechts de Wiemel, gezien vanuit de Martinetstraat. Geheel rechts het hekwerk vab de vroegere jongenmulo.]]
[[Image:detailkaart deurne 1950  wiemel.jpg|thumb|400px|Detailkaart van de Wiemel van rond 1948.]]
De '''Wiemel''' is de vroegere naam van de [[Wever (straat)|Wever]], de verbindingsstraat tussen de [[Molenstraat]] en de [[Schoolstraat]]  en is vooral bekend vanwege de politieke [[moord op Jacob Geurts]] in 1670 en de roof[[moord op Pietje Munsters]] in 1914.  
[[Bestand:30.687 uitsnede.jpg|400px|thumb|Klik op het icoontje voor meer informatie]]
De '''Wiemel''' is de vroegere naam van de [[Wever (straat)|Wever]], de verbindingsstraat tussen de [[Molenstraat]] en de [[Schoolstraat]]  en is vooral bekend vanwege de politieke [[moord op Jacob Geurts]] in 1670 en de roof[[moord op Pietje Munsters]] in 1910.  




==Vroegere benamingen==
==Vroegere benamingen==
Het straatje zelf bestond al in de Middeleeuwen en stond toen bekend als de ''[[Hoevepad]]''.  
Het straatje zelf bestond al in de Middeleeuwen en stond toen bekend als de ''[[Hoevepad]]''. De ouderdom van de straatnaam ''Wiemel'' of varianten daarvan is niet bekend, maar hoogstwaarschijnlijk is de naam pas in de negentiende eeuw ontstaan. De vroegst bekende vermelding van deze straat is van juli-september 1851 toen de gemeente Deurne vrouw Adriaans in de [[Wiemelstraat]] financieel ondersteunde met 50 cent.  


Latere benamingen voor deze straat waren de [[Wiemelstraat]] en de [[Korte Schoolstraat]].
De naam kan uit drie begrippen ontstaan zijn:
<br>In 1930 werd bij raadsbesluit bepaald dat de naam die het straatje in de volksmond had, de ''Wiemel'', niet de officiële naam zou worden. Als officiële naam werd ''[[Korte Schoolstraat]]'' vastgesteld. Dit verwees naar de school aan de toenmalige ''Schoolstraat'', de huidige [[Martinetstraat]].
* Wiemel komt wellicht van het woord ''wiemelen'', gedurig bewegen, of van een daarvan afgeleide diernaam ''wiemel'' voor een mijt. Mogelijk is dan een vergelijking met de ''Wiemelhoek'' in Valkenswaard, waarvan gesteld wordt dat de naam verwijst naar de vele krioelende kinderen in het arbeidersbuurtje. Als jonge buurt zou dat voor onze Wiemel rond 1850 ook kunnen gelden.  
* Gezien het Deurnes dialect voor windmolen (''meule'') lijkt een relatie met een windmolen, zoals gelegd wordt bij de Nijmeegse ''Wiemelpoort'' en de Bossche Wiemelebergsestraat (beide middeleeuwse namen, in tegenstelling tot de negentiende-eeuwse Deurnese Wiemel), minder aannemelijk, maar vanwege het bestaan van de nabijgelegen [[Kerkmolen]] sinds 1816 is deze mogelijkheid niet geheel uit te sluiten.
* In Vlaamse en Rijnlandse dialecten wordt een relatie met ''wimel'' in de betekenis van aalbes gelegd. In het Brabants komt dat woord echter niet voor, zodat deze mogelijk zo goed als afvalt.


Bij raadsbesluit van 23 december 1953 werd de straat weer officieel genoemd als ''de Wiemel''. In de jaren 1970 werd deze gewijzigd in ''de Wever''. Nog slechts enkele panden op de hoek met de ''Molenstraat'', gebouwd aan het begin van de twintigste eeuw, herinnerden tot 2009 nog aan het rijke verleden van dit straatje, alsmede het huis op de hoek met de ''Martinetstraat'' op [[Oude Martinetstraat 11|huisnummer 11]], daterend uit het einde van de negentiende eeuw. Als gevolg van de nieuwbouw van winkelcentrum [[Wolfsberg (winkelcentrum)|de Wolfsberg]] zijn toen de laatste oude panden aan deze straat gesloopt. Het beschermde monument op de hoek van De Wever en de Martinetstraat blijft gehandhaafd, maar wordt wel omringd door hoogbouw.
Als bijnaam van een persoon uit de straat is ''Wiemel'' niet bekend.


==Vroegste vermelding==
In 1930 werd bij raadsbesluit bepaald dat de naam die het straatje in de volksmond had, de ''Wiemel'', niet de officiële naam zou worden. Als officiële naam werd ''[[Korte Schoolstraat]]'' vastgesteld. Dit verwees naar de school aan de toenmalige ''Schoolstraat'', de huidige [[Martinetstraat]]. Bij raadsbesluit van 23 december 1953 werd de straat alsnog officieel ''de Wiemel'' genoemd. In de jaren 1970 werd deze gewijzigd in ''De Wever''. Nog slechts enkele panden op de hoek met de ''Molenstraat'', gebouwd aan het begin van de twintigste eeuw, herinnerden tot 2009 nog aan het rijke verleden van dit straatje, alsmede het huis op de hoek met de ''Martinetstraat'' op [[Oude Martinetstraat 11|huisnummer 11]], daterend uit het einde van de negentiende eeuw. Als gevolg van de nieuwbouw van winkelcentrum [[Wolfsberg (winkelcentrum)|de Wolfsberg]] zijn toen de laatste oude panden aan deze straat gesloopt. Het beschermde monument op de hoek van De Wever en de Martinetstraat blijft gehandhaafd, maar wordt wel omringd door hoogbouw.
De ouderdom van de straatnaam ''Wiemel'' of varianten daarvan is niet bekend, maar hoogstwaarschijnlijk is de naam pas in de negentiende eeuw ontstaan.  
<br>De vroegst bekende vermelding van deze straat is van juli-september 1851 toen de gemeente Deurne vrouw Adriaans in de [[Wiemelstraat]] financieel ondersteunde met 50 cent.


==Moord op Pietje Munsters==
De naam ''Wiemel'' werd in de jaren zeventig hergebruikt voor het gemeentelijk [[Wiemel (zwembad)|zwembad]] van Deurne, dat iets verder naar het zuiden aan de ''Molenstraat'' werd gebouwd. Dat zwembad, alhoewel niet meer in gemeentelijke handen, draagt nog altijd die naam.
De straat verwierf bekendheid door de [[moord op Pietje Munsters|moord]] die in deze straat in [[1910]] plaatsvond en waarbij [[Pietje Munsters]] om het leven kwam. Voor een uitgebreid artikel over deze moord zie: [[moord op Pietje Munsters]].


Deze moord was de inspiratiebron voor het boek ''De Goede Moordenaar'' van [[Antoon Coolen]].
== Bebouwing ==
 
Nog in 1832, toen het kadastraal minuutplan werd gemaakt, was de Wiemel volledig onbebouwd. Alleen panden op de hoeken met [[Martinetstraat]] en [[Molenstraat]] bestonden al veel langer. De eerst gebouwde huizenblokken waren [[Wiemel 14|Wiemel 14-]][[Wiemel 16|16]] en [[Wiemel 20]], in 1838. In de loop van de negentiende eeuw werd het rijtje tot aan de school in de Martinetstraat volgebouwd, van oost naar west dus. Pas in de twintigste eeuw werden er ook huizen aan de noordzijde van de straat gebouwd.
 
==Moorden==
De straat verwierf bekendheid door de [[moord op Pietje Munsters|moord]] die in het pand [[Wiemel 20]] in [[1910]] plaatsvond en waarbij [[Pietje Munsters]] om het leven kwam. Voor een uitgebreid artikel over deze moord zie: [[moord op Pietje Munsters]]. Deze moord was de inspiratiebron voor het boek ''De Goede Moordenaar'' van [[Antoon Coolen]].


==Moord op Jacob Geurts==
Er werd op de hoek van deze straat met de [[Martinetstraat]] al eerder een moord gepleegd. Het was de berucht [[moord op Jacob Geurts]] van 26 juli 1670. De weinig geliefde dorpsbestuurder ''Jacob Geurts van der Horst'' werd toen, waarschijnlijk door een politieke tegenstander, met een schot hagel in zijn rug om het leven gebracht. Voor een uitgebreid artikel over deze moord zie: [[moord op Jacob Geurts]].
Er werd op de hoek van deze straat met de [[Martinetstraat]] al eerder een moord gepleegd. Het was de berucht [[moord op Jacob Geurts]] van 26 juli 1670. De weinig geliefde dorpsbestuurder ''Jacob Geurts van der Horst'' werd toen, waarschijnlijk door een politieke tegenstander, met een schot hagel in zijn rug om het leven gebracht. Voor een uitgebreid artikel over deze moord zie: [[moord op Jacob Geurts]].


== Wiemel ==
==Huisnummering 1950-1955==
De naam ''Wiemel'' werd in de zeventiger jaren hergebruikt voor het gemeentelijk [[Wiemel (zwembad)|zwembad]] van Deurne, dat iets verder naar het zuiden aan de ''Molenstraat'' werd gebouwd. Dat zwembad, alhoewel niet meer in gemeentelijke handen, draagt nog altijd die naam.
In de periode  1950-1955 werd in de [[gemeente Deurne]] de [[Wijkindeling gemeente Deurne 1 oktober 1930|oude wijkindeling van 1930]] vervangen door de [[Huisnummering 1950-1955|huidige adressering]] met straatnaam waarbij de even huisnummers aan de ene kant van de straat en oneven nummers aan de andere kant gesitueerd waren. Onderstaand ziet u de toen omgenummerde huizen met hun hoofdbewoner. Als u op de zandloper klikt kunt u de betreffende kolom sorteren.
 
== Bewoners in 1953 ==
Onderstaande treft u een lijst aan van alle bewoners van de Wiemel in 1953, toen werd overgegaan van de oude huisnummering naar de [[Huisnummering 1953|nieuwe adressen]].
{| class="wikitable sortable"  
{| class="wikitable sortable"  
|-
|-
Regel 36: Regel 37:
! Nieuw adres
! Nieuw adres
|-
|-
|Meulendijks, Josephus||F. 8||Wiemel  2
|Meulendijks, Josephus||F.8||[[Wiemel  2]]
|-
|-
|Goossens-Kroezen, wed. G.||F. 8a||Wiemel  4
|Goossens-Kroezen, wed. G.||F.8a||[[Wiemel  4]]
|-
|-
|Frerichs, Theodorus W.J.||F. 8b||Wiemel  6
|Frerichs, Theodorus W.J.||F.8b||[[Wiemel  6]]
|-
|-
|Broek,van den Hendrikus M.||F.10||Wiemel  8
|Broek,van den Hendrikus M.||F.10||[[Wiemel  8]]
|-
|-
|Rooijackers, Petrus||F.11||Wiemel 12
|Rooijackers, Petrus||F.11||[[Wiemel 12]]
|-
|-
|Heugten,van Josephus||F.13||Wiemel 14
|Heugten,van Josephus||F.13||[[Wiemel 14]]
|-
|-
|Bouwmans, Petronella Th.||F.14||Wiemel 16
|Bouwmans, Petronella Th.||F.14||[[Wiemel 16]]
|-
|-
|Rijt,van de Antonius||F.15||Wiemel 18
|Rijt,van de Antonius||F.15||[[Wiemel 18]]
|-
|-
|Janssen, Lambertus J.||F.16||Wiemel 20
|Janssen, Lambertus J.||F.16||[[Wiemel 20]]
|-
|-
|Martens Johannes Chr.||F.17||Wiemel 22
|Martens Johannes Chr.||F.17||[[Wiemel 22]]
|-
|-
|Manders Henricus||F.18||Wiemel 24
|Manders Henricus||F.18||[[Wiemel 24]]
|}
|}


{{
{{
#display_point:
#display_map:
service=googlemaps
address=De Wever 2 Deurne
|address=De Wever 2 Deurne
|zoom=18
|zoom=18
|height=400
|height=400

Versie van 26 mrt 2021 09:30

De Wiemel met nog de oude woningen.
Zicht op later De Wever, gezien vanuit de Molenstraat. Aan het einde van de straat links is winkelcentrum De Martinet nog te zien.
Detailkaart van de Wiemel van rond 1948.
Klik op het icoontje voor meer informatie

De Wiemel is de vroegere naam van de Wever, de verbindingsstraat tussen de Molenstraat en de Schoolstraat en is vooral bekend vanwege de politieke moord op Jacob Geurts in 1670 en de roofmoord op Pietje Munsters in 1910.


Vroegere benamingen

Het straatje zelf bestond al in de Middeleeuwen en stond toen bekend als de Hoevepad. De ouderdom van de straatnaam Wiemel of varianten daarvan is niet bekend, maar hoogstwaarschijnlijk is de naam pas in de negentiende eeuw ontstaan. De vroegst bekende vermelding van deze straat is van juli-september 1851 toen de gemeente Deurne vrouw Adriaans in de Wiemelstraat financieel ondersteunde met 50 cent.

De naam kan uit drie begrippen ontstaan zijn:

  • Wiemel komt wellicht van het woord wiemelen, gedurig bewegen, of van een daarvan afgeleide diernaam wiemel voor een mijt. Mogelijk is dan een vergelijking met de Wiemelhoek in Valkenswaard, waarvan gesteld wordt dat de naam verwijst naar de vele krioelende kinderen in het arbeidersbuurtje. Als jonge buurt zou dat voor onze Wiemel rond 1850 ook kunnen gelden.
  • Gezien het Deurnes dialect voor windmolen (meule) lijkt een relatie met een windmolen, zoals gelegd wordt bij de Nijmeegse Wiemelpoort en de Bossche Wiemelebergsestraat (beide middeleeuwse namen, in tegenstelling tot de negentiende-eeuwse Deurnese Wiemel), minder aannemelijk, maar vanwege het bestaan van de nabijgelegen Kerkmolen sinds 1816 is deze mogelijkheid niet geheel uit te sluiten.
  • In Vlaamse en Rijnlandse dialecten wordt een relatie met wimel in de betekenis van aalbes gelegd. In het Brabants komt dat woord echter niet voor, zodat deze mogelijk zo goed als afvalt.

Als bijnaam van een persoon uit de straat is Wiemel niet bekend.

In 1930 werd bij raadsbesluit bepaald dat de naam die het straatje in de volksmond had, de Wiemel, niet de officiële naam zou worden. Als officiële naam werd Korte Schoolstraat vastgesteld. Dit verwees naar de school aan de toenmalige Schoolstraat, de huidige Martinetstraat. Bij raadsbesluit van 23 december 1953 werd de straat alsnog officieel de Wiemel genoemd. In de jaren 1970 werd deze gewijzigd in De Wever. Nog slechts enkele panden op de hoek met de Molenstraat, gebouwd aan het begin van de twintigste eeuw, herinnerden tot 2009 nog aan het rijke verleden van dit straatje, alsmede het huis op de hoek met de Martinetstraat op huisnummer 11, daterend uit het einde van de negentiende eeuw. Als gevolg van de nieuwbouw van winkelcentrum de Wolfsberg zijn toen de laatste oude panden aan deze straat gesloopt. Het beschermde monument op de hoek van De Wever en de Martinetstraat blijft gehandhaafd, maar wordt wel omringd door hoogbouw.

De naam Wiemel werd in de jaren zeventig hergebruikt voor het gemeentelijk zwembad van Deurne, dat iets verder naar het zuiden aan de Molenstraat werd gebouwd. Dat zwembad, alhoewel niet meer in gemeentelijke handen, draagt nog altijd die naam.

Bebouwing

Nog in 1832, toen het kadastraal minuutplan werd gemaakt, was de Wiemel volledig onbebouwd. Alleen panden op de hoeken met Martinetstraat en Molenstraat bestonden al veel langer. De eerst gebouwde huizenblokken waren Wiemel 14-16 en Wiemel 20, in 1838. In de loop van de negentiende eeuw werd het rijtje tot aan de school in de Martinetstraat volgebouwd, van oost naar west dus. Pas in de twintigste eeuw werden er ook huizen aan de noordzijde van de straat gebouwd.

Moorden

De straat verwierf bekendheid door de moord die in het pand Wiemel 20 in 1910 plaatsvond en waarbij Pietje Munsters om het leven kwam. Voor een uitgebreid artikel over deze moord zie: moord op Pietje Munsters. Deze moord was de inspiratiebron voor het boek De Goede Moordenaar van Antoon Coolen.

Er werd op de hoek van deze straat met de Martinetstraat al eerder een moord gepleegd. Het was de berucht moord op Jacob Geurts van 26 juli 1670. De weinig geliefde dorpsbestuurder Jacob Geurts van der Horst werd toen, waarschijnlijk door een politieke tegenstander, met een schot hagel in zijn rug om het leven gebracht. Voor een uitgebreid artikel over deze moord zie: moord op Jacob Geurts.

Huisnummering 1950-1955

In de periode 1950-1955 werd in de gemeente Deurne de oude wijkindeling van 1930 vervangen door de huidige adressering met straatnaam waarbij de even huisnummers aan de ene kant van de straat en oneven nummers aan de andere kant gesitueerd waren. Onderstaand ziet u de toen omgenummerde huizen met hun hoofdbewoner. Als u op de zandloper klikt kunt u de betreffende kolom sorteren.

Hoofdbewoner. Oude nr Nieuw adres
Meulendijks, Josephus F.8 Wiemel 2
Goossens-Kroezen, wed. G. F.8a Wiemel 4
Frerichs, Theodorus W.J. F.8b Wiemel 6
Broek,van den Hendrikus M. F.10 Wiemel 8
Rooijackers, Petrus F.11 Wiemel 12
Heugten,van Josephus F.13 Wiemel 14
Bouwmans, Petronella Th. F.14 Wiemel 16
Rijt,van de Antonius F.15 Wiemel 18
Janssen, Lambertus J. F.16 Wiemel 20
Martens Johannes Chr. F.17 Wiemel 22
Manders Henricus F.18 Wiemel 24
Bezig met het laden van de kaart...