U steunt de heemkundekring door lid of vriend te worden.
Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis.

Tijnsvoort

Uit DeurneWiki, de historische encyclopedie voor groot-Deurne.
Versie door Everard (overleg | bijdragen) op 23 mei 2011 om 08:38 (in Deurne stromen geen rivieren, tijns is geen belasting, een oorkonde is geen akte)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Gezien vanaf de privé-oprit van het adres Garst 8 de plek waar vroeger de Tijnsvoort was. (foto Pieter Koolen 2007)

Tijnsvoort was vroeger de benaming van een oude beekovergang in Liessel, later van een daar gelegen beemd, waar nu de Garst de Astense Aa kruist. Het is tevens een van de de oudste grenspunten van Deurne, die al vermeld wordt in 1325.


Naamsverklaring[bewerken | brontekst bewerken]

Een voort of voorde is een doorwaadbare plaats in een beek of laag, nat gebied. Het eerste deel van de naam, tijns- , heeft waarschijnlijk betrekking op tijns of cijns, een oude vorm van grondrente op onroerend goed.[1] Mogelijk was deze beekovergang eens het uiterste punt waar nog tijnsplichtige landbouwgrond lag. Dit Liesselse toponiem is als Tuinsvoort ook opgenomen in het boekwerk van Beijers en Van Bussel.[2] Zij leiden de naam af van tuun of tuijn, een oude benaming voor een omheining of haag van doornstruiken en vlechtwerk en als zodanig nog bekend in het noorden van Nederland. De vraag is echter of dat toponiem ook zo in Brabant heeft bestaan.

Vermeldingen[bewerken | brontekst bewerken]

De oudste vermelding staat in een oorkonde uit 1325, betreffende de uitgifte van de gemeenschapelijke gronden van Deurne door hertog Jan van Brabant. Deze oorkonde is bekend uit een afschrift van 1464. Het fragment luidt:

... ende alsoo voirt den gerechten Vliet nedenwaerts totter Thijnsvoirt achter Lieszel gelegen ...

In de loop der tijd werden veel schrijfwijzen voor dit toponiem gehanteerd:

  • Tijnnsvoert (1418, 1448)
  • Tuijnsvoert (1448, 1450)
  • Tijunsvoirt (1449, 1551)
  • Tijnisvoirt (1551)
  • Theunvoirt (1551)
  • Tijmsvoirt (1551)
  • Thuinsvoirt (1551)
  • Tuijnsvoirt (1576)
  • Tuijnsvoirdt[3] (1606)
  • Tuijnsvort (1643, 1678)
  • Tuijnsvoort (1628, 1692, 1765, 1772)


Referenties
  1. Ton SpamerEen karretje op den zandweg reed…, Deurnese toponiemen uit de periode 721-1900, Deurne, 2010.
  2. Henk Beijers en Geert-Jan van Bussel – Van d'n Aabeemd tot de Zwijnsput (Helmond 1996) blz. 272-273
  3. Het toponiem in de betreffende akte is getranscribeerd als Cuijnsvoirdt, maar waarschijnlijk is hier Tuijnsvoirdt bedoeld.