Suezkanaal

Het Suezkanaal was een spotnaam, waarschijnlijk door Herman Maas onder zijn pseudoniem Piet van Houtum in 1915 in De Zuid-Willemsvaart geïntroduceerd, voor de afwateringssloot bij de drooglegging in 1915 van het Vrangven en de ontginning van de Kwadestaart.

In De Zuid-Willemsvaart van genoemd jaar werden, waarschijnlijk door hoofdredacteur Hendrik Ouwerling onder het pseudoniem Hydrographus, een aantal artikelen gepubliceerd over de politieke perikelen rond die sloot, Het artikel, met een sterk ludieke inslag maar serieuze grondtoon, van 24 december 1916 luidde als volgt:

Geschiedenis van het Peelsche Suez-kanaal.
Ontworpen door en gegraven onder leiding van KAREL DE LESSEPS. VI.

Laten we eerst de vraag eens stellen, of het gegraven kanaal de eenige oplossing was, om den "Kwaden Staart" droog te maken. Neen, nogmaals neen, zelfs integendeel. Zooals ik in mijn eerste artikel al schreef, zou het water veel beter en veel gemakkelijker noordwaarts zijn afgetrokken naar een van ouds bestaande waterlossing, daar het water alsdan zijne natuurlijke neiging had kunnen volgen, aangezien de grondslag aan die zijde afhellend is. Een bewijs hiervoor zal ik nog even aanhalen. Het Suez-kanaal loopt zoover peelwaarts, dat het genoemde oude waterlossing doorkruist. Waarschijnlijk heeft De Lesseps gemeend, dat daardoor het water van dat oude armzalige waterlossingje, op zijn bevel onmiddellijk koers zou nemen door het Suez-kanaal. Maar het koppige water heeft ook hier niet willen luisteren. Het bewijs hiervan is zoo sterk, dat het water over een groot, gedeelte van het Suez-kanaal wegstroomt naar de oude waterlossing. Over die in alle opzichten onnoemelijke dwaasheid, om het Suez-kanaal te graven, zou nog oneindig veel te zeggen zijn, doch we zullen ons bepalen met vooreerst eens na te gaan, hoe groot de kosten zouden geweest zijn, als de droogmaking van den „Kwaden Staart" geleid was naar de oude waterlossing. Als deze 1 Meter verbreed was geworden en ½ Meter uitgediept (voor zoover dit noodig mocht blijken) tot op het punt, waar ze uitmondt in de Milheesche Aa, dan was in één keer het doel bereikt geweest. Dan was daarvoor noodig geweest het onteigenen van 1 Meter grond over eene lengte van 2000 Meter (zeer ruim geschat). Rekenen we f 0.50 per Meter, aan welken prijs elkeen hem zeer gaarne zal afstaan, dan wordt dit een bedrag van f 1000. Laten we de werkzaamheden hieraan verbonden, eens zeer hoog taxeeren op f 1000, dan zouden we aan een som van f 2000 gekomen zijn, en we zouden eene waterlossing gekregen hebben van bestendige duur, die, eenmaal aangelegd, geen noemenswaardige kosten voor onderhoud noodig had. En des te treuriger en des te meer afkeurenswaard zijn de dolzinnig gemaakte kosten aam het beruchte Suez Kanaal als men hoort beweren, dat de opzet van dat werk is uitgegaan van een enkeling. Nu rest ons nog de kosten te beramen van Karel de Lesseps' waterwerken en vervolgens gaan we na, hoeveel voordeelen (?) de gemeente daarvan te wachten heeft. Menschen, die de laatste 5 jaren, (de 5 genoemde tijdperken) de Lesseps' werkzaamheden aan den „Kwaden Staart" hebben nagegaan, verklaren, dat de tot heden gemaakte kosten, duizenden guldens moeten beloopen. De voortdurende aardverschuivingen, benevens de half met zand gevulde cementen ringen, geven nu reeds een duidelijk bewijs, dat de kosten beslist iedere raming zullen overschrijden. En nu die vruchten van het werk. Om de juiste oppervlakte te bepalen, die tot den „Kwaden Staart" behoort, is niet gemakkelijk, daar de grond, die dien naam draagt, aan eene zijde grenst aan een bijna onmetelijke Peel en de grenzen nergens door worden aangeduid, laten we aannemen dat die „Kwade Staart" 200 H.A. groot is. Indien dus de droogmaking f 20.000 kost, zouden deze 200 H.A. die voor ontginningen aangenomen heeten te zijn, f 100 per H.A. kosten. Maar de zaak staat geheel anders. Voor die hoogere heigronden, waar nooit een druppel water te zien is geweest, was het Suez-Kanaal natuurlijk niet noodig. Den grond, waarvoor een soliede, blijvende waterlossing wenschelijk geweest zou zijn, schat ik op hoogstens 50 H.A. Ik zeg : soliede waterlossing, want door den afvoer van het Suezkanaal (dat bij zijn begin ongeveer 1 Meter water houdt en bij zijn uitmonding c.a. 15 c.M.) zullen die laagste gedeelten van den „Kwaden Staart" nooit volmaakt droog gelegd kunnen worden, zoodat ze voor bebouwing nimmer hooge waarde kunnen hebben. Wanneer dus die 50 H .A. nieuwe grond alleen aan droogmaking f 20.000 kosten, dan beloopt dit f 400 per bunder, ongerekend de jaarlijks terugkeerende kosten van onderhoud van het Suez-kanaal. Maar nu is het de vraag of die 50 H.A. f 400 zullen opbrengen. En nog erger is het, wanneer ze niet verkocht worden, want dan kosten ze de gemeente ieder jaar f 16 aan rente, alleen veroorzaakt door de droogmaking. Daar komt echter nog iets bij. Die kostbare gronden worden allen op kosten der gemeente omgewerkt, wat op f 120 per H.A. komt te staan. Alzoo heeft, iedere bunder aan de gemeente eene uitgave gekost van vijfhonderd en twintig gulden. Niemand zal gelooven, dat die 50 H.A., waarvoor het Suez-kanaal gegraven is, f 520 per H.A. zullen opbrengen en, mocht er boven verwachting zulk een hoog bod voor gedaan worden, dan zal elkeen toegeven, dat het gemeentebestuur veel verstandiger en veel voordeeliger gehandeld had, wanneer het deze 50 bunder grond gratis had weggegeven, in den toestand waarin ze zich bevonden, voor den tijd dat Karel de Lesseps met zijn Suez-kanaal voor den dag kwam. Verder commentaar acht ik overbodig. Aan het hoofd dezer historie plaatste ik een rebus, die ik hier nog eens herhaal: De Lesseps, glorieus opgegaan in het Suez-kanaal, ging onder in het Panama-schandaal.
Iets dergelijks plaats ik hieronder; echter geen logogrief of rebus, maar een eenvoudig raadseltje, waarvan het antwoord aan de Redactie van „De Zuidwillemsvaart" kan worden opgezonden.

Als de droogmaking van den „Kwaden Staart"

zesmaal meer kost, dat die staart is waard;

Wordt dan de bouw van 't Suez-kanaal

Voor Deurne een belang, of een schandaal?

De lezers van "De Zuidwillemsvaart" die belang stellen in groote waterwerken, raad ik aan, a.s. zomer het Peelsche Suezkanaal eens te gaan bezichtigen.
HYDROGRAPHUS.