Bewerken van Spako

'''Spako kookketelfabriek''', werd opgericht door [[Willem Jacobus Hermanus Maria Wasser (1927-2009)|Wim Wasser]], kort nadat de wederopbouw na de [[Tweede Wereldoorlog]] was begonnen.


== Algemeen ==
[[Bestand:24.231.jpg|thumb|left|300px|Een kijk op het erf achter het warenhuis Wasser aan de Stationsstraat 130 in Deurne. Op dit erf en de daar aanwezige gebouwtjes werden de Spako kookketels geproduceerd. Op de achtergrond het oude tramhuis dat later door Wim Wasser zou worden gekocht. Foto ter beschikking gesteld door Tonnie Bus.]]
[[Johannes Albertus Wasser (1891-1974)|Johan Wasser]], de vader van Wim was de eigenaar van een groot warenhuis dat gevestigd was aan de [[Stationsstraat 130]] in Deurne.  De bedoeling van vader was dat zijn zoon Wim de ijzerwinkel zou overnemen en dat Wim’s [[Johannes Jacobus Mathijs Maria Wasser (1922-1999)|broer Jo]] de winkel met huishoudelijke artikelen zou voortzetten. Wim toonde zich echter geen man voor achter de toonbank en begon op 1 juli 1953  in enkele schuurtjes achter het warenhuis van zijn vader de "Spako-Kookketelfabriek". Later kocht hij ook het voormalige [[Tramstation Deurne|tramstation]] dat in een aangrenzend perceel stond. 

==Naamgeving==
De naam “Spako” is een combinatie van de woorden “ '''Spa'''arzaam '''ko'''ken” . De naam stamt uit het begin van de jaren vijftig in de 20e eeuw en werd toen voornamelijk ingegeven door zuinigheid voor de portemonnee in de naoorlogse periode. 

==Beginperiode==
[[Bestand:24.229.jpg|thumb|400px|Spako kookketels in productie op het erf achter het adres Stationsstraat 130. Foto ter beschikking gesteld door Tonnie Bus ]]
In de tijd van vóór de automatische wasmachines, moest de was voor het wassen nog apart gekookt worden. Dat
gebeurde veelal in grote ketels op een fornuis of op een gasbrander (De gezinnen op het platteland waren immers ook groot). In de vijftiger jaren van de 20e eeuw was de maandag in de meeste gezinnen wasdag en werd de witte was op zondag gekookt zodat die een hele nacht kon weken om de huisvrouw in staat te stellen de was op maandagmorgen aan de waslijn te krijgen.

De boeren kookten hun voederbieten en wat verder als voer voor hun varkens geschikt was op dezelfde  manier. Voor het verplaatsen van die zware ketels was heel wat mankracht nodig. 

Omdat Wim zijn vader in Deurne een ijzerhandel annex agrarische machines en een zaak in huishoudelijke artikelen had was Wim bekend met metaalconstructies. Hij had interesse in de bewerking en verwerking van metalen en zag een gat in de markt.

Wim Wasser besloot kookketels met een eigen brandhaard te gaan produceren. Alles wat er in en rond het huis te vinden was, van turf, papier, hout en kolen kon daarin gestookt worden. Goedkope brandstof, zuinig voor de portemonnee en de ketels konden in de varkensstal of bijkeuken geplaatst worden zodat er niet meer gesjouwd hoefde te worden.

De eerste stookketels hadden een robuuste betonnen mantel en een koperen binnenketel . De gietijzeren deurtjes voor de afsluiting van de brandhaard werden geleverd door [[IJzergieterij Van der Burgt]] uit Deurne. Later werden de ketels ook uiterlijk fraaier qua vormgeving en weer later gevolgd door de geëmailleerde gasketel.  

==Nieuwe tijden==
[[Bestand:Spako naamplaatje.JPG|thumb|300px|Spako naamplaatje, collectie Thom van der Straaten ]]
De volautomatische wasmachine die in het begin van de jaren zestig zijn opmars maakte deed de vraag naar waskookketels van Spako slinken. Het principe van kookketels werd echter niet verlaten er werd gezocht naar meer industriële toepassingen en die werd gevonden in de vleeswaren- en horeca-industrie. De geautomatiseerde ketels van Spako werden op deze branches afgestemd en voortdurend aangepast aan de zich ontwikkelende vraag vanuit de markt. De zaken bleven goed lopen en Spako was een van de weinige bedrijven in Nederland die zich op deze markt had  gericht. Zo werden bijvoorbeeld alle snackproducten in de snackfabriek van [[Johannes Jacobus Franciscus Bekkers|Jan Beckers]] gekookt in Spakoketels. Sindsdien profileert Spako zich onder de naam “Spako ketel- en apparatenfabriek”.

==Nieuwe bedrijfshal==
Onder aanwezigheid van [[Franciscus Ludovicus Maria Hoebens (1914-1977)|burgemeester Hoebens]] en alle wethouders werd op vrijdag 25 april 1975 de nieuwe bedrijfshal van Spako aan de [[Wattstraat]] 1 op het bedrijventerrein [[Kranenmortel (bedrijventerrein)|De Kranenmortel ]] officieel door [[Hub van Doorne]] geopend. In deze hal worden sindsdien voor industriële producenten, zoals de snack- en fastfoodindustrie grote kookketels en -kasten gemaakt, waarin complete maaltijden, ragouts en snacks bereid kunnen worden. Daarnaast worden er  combikasten gemaakt waarin zowel gekookt, gerookt als gebraden kan worden. Bij slagerijen en horecabedrijven komt steeds meer vraag naar de door Spako geproduceerde kleinere bakoven/steamer waarin kleinere hoeveelheden bereid kunnen worden. 

==Tweede generatie==
De verkoop van de Van Bussel groep.
Na het overlijden van Wim Wasser in 2009 ging de directie van Spako over in handen van zijn zonen Gabriël en Roeland. Zij waren al lid van de directie sinds begin jaren 1990.

Omdat er binnen de familie en het bedrijf geen opvolging was, werd SPAKO Food Machinery BV, zoals het bedrijf sinds 2006 heet, per 1 januari 2020  overgenomen en opgenomen in de Van Bussel Metaal Groep te Asten. Dit bedrijf was al ruim 20 jaar  een betrouwbare toeleverancier van SPAKO op het gebied van roestvrijstalen plaatwerk. Door de expertise op het gebied van de vlees- en voedselbewerking van SPAKO en de engineerings-, en productiemogelijkheden van Van Bussel te bundelen,
ontstond er een nieuwe SPAKO die de internationale markt bedient met op de klant toegesneden machines met nieuwe en moderne  technieken en besturing op het gebied van roken, koken, bakken en braden. Het tegenwoordige klantenbestand varieert van de ambachtelijke slager tot  en met de de snackindustrie en convenientfood-producenten. Daarnaast kan SPAKO ook vele andere segmenten van de voedselproducenten bedienen, zoals fruit- en chocoladeproducenten.

==Bronnen==
*[[Dit Deurne van ons]]" Helmondse Courant 30 maart 1957 door [[Peter Vink]]
*Bedrijfshal Spako officieel geopend : [[Helmonds Dagblad]] van zaterdag 26 april 1975.
*Spako ketel- en apparatenfabriek: [[Weekblad voor Deurne]] van 31 oktober 1996, pagina 29.
*Archief Tonnie Bus, 50 jaar lang bankwerker bij Spako

==Externe link==
[http://www.spako.nl Officiële website van Spako ketel- en apparatenfabriek]
[[Bestand:23.029.jpg|thumb|left|400px|Het bedrijfspand van Spako aan de Wattstraat in Deurne anno 2011.  Foto ter beschikking gesteld door Roeland Wasser.]]

[[categorie:Metaalindustrie]]