Bewerken van Rijksveldwacht brigade Deurne

[[Bestand:29.527.JPG|thumb|350px|Leden van Rijksveldwacht brigade Deurne. Helemaal links, zittend: [[Johannes Bernardus Tegelaers (1888-1944)]], de overige leden zijn (helaas nog) onbekend.<br>Foto collectie Zus Peters-Tegelaers]]
[[Bestand:29.532.jpg|thumb|350px|Foto uit 1977 van de dienstwoning van de brigadecommandant aan de Liesselseweg. Dit was feitelijk ook het politiebureau van de rijksveldwacht brigade Deurne - foto: Walther Jansen]]
Een '''Rijksveldwachter''' was de benaming van een politioneel ordehandhaver.

===Algemeen===
Ordeverstoringen op het platteland leidden vanaf 1848 tot een toenemende vraag naar rijkspolitie. In 1852 werd het Rijkspolitiebesluit uitgevaardigd, waarin werd besloten tot het instellen van een landelijk Korps Rijksveldwacht. Dit gebeurde in eerste instantie door [[gemeenteveldwachters]], jachtopzieners en andere gerechtsdienaren in te zetten als (onbezoldigde) rijksveldwachters. Er kwamen dus geen politiefunctionarissen bij, zodat de ordeverstoringen niet effectief bestreden konden worden.

In 1858 startte het Korps Rijksveldwacht met een grootschalige werving om een sterkte van 700 man te bereiken. Het korps werd onderverdeeld in negen (9) districten (1e 's-Hertogenbosch, 2e Arnhem, 3e Zwolle, 4e 's-Gravenhage, 5e Middelburg, 6e Amsterdam, 7e Utrecht, 8e Leeuwarden en 9e Groningen)  met in totaal 130 brigades. De rijksveldwachters kregen algemene opsporingsbevoegdheid, geldend voor het gehele rijk. 

Het 1e district, het district 's-Hertogenbosch, bestond uit 20 brigades, te weten: 's-Hertogenbosch, Dussen, Drunen, Ravenstein, Boxmeer,  St. Oedenrode, Geldrop, Middelbeers, Tilburg, Breda, Geertruidenberg, Hoeven, Wouw, Maastricht, Geleen, Heerlen, Roermond, Weert, Blerick en de brigade Deurne. 

Elke brigadecommandant  moest verantwoording afleggen aan de districtscommandant. De rijksveldwachters, inclusief de brigadecommandanten, werden regelmatig binnen het district gerouleerd / overgeplaatst. 

=== Brigade Deurne===
Het is nog niet helemaal duidelijk welke gemeenten onder de brigade Deurne ressorteerden.  Vast staat echter dat leden van de brigade Deurne gestationeerd werden in Asten, Bakel, Deurne, Gemert, Liessel, Milheeze en Neerkant en dat ze verantwoording moesten afleggen aan de brigadecommandant  in Deurne. De brigade werd intern vaak omschreven als "Brigade Rijksveldwacht 1e district Deurne". 

===Huisvesting===
De gemeenteveldwachter had een kamertje in het [[raadhuis]], later in het [[gemeentehuis]] van Deurne dat als politiebureau moest dienen. De Rijksveldwacht brigade Deurne moest echter vanuit zijn steeds wisselende woonhuis opereren. In 1911 kreeg de brigadecommandant in Deurne, op voorspraak van Brigadier-majoor der rijksveldwacht [[Christiaan Jansen (1865-1941)]], de beschikking over een vaste dienstwoning aan de [[Liesselseweg]] A.102, na 1955  [[Oude Liesselseweg 8|Liesselseweg 8]] in Deurne.

===Rivaliteit===
Op Deurnes grondgebied waren in die tijd drie verschillende “soorten” politie werkzaam die onder drie verschillende ministers en ministeries vielen:
#De gemeenteveldwachter werd benoemd door de commissaris der koningin en, moest verantwoording afleggen aan de burgemeester en viel (indirect) onder het ministerie van binnenlandse zaken. 
# De rijkspolitiezorg werd uitgeoefend door het Korps Rijksveldwacht, onder het ministerie van Justitie. 
#De Marechaussee,  de militairen van het Wapen die onder Defensie vielen, werden na twee jaar dienst automatisch onbezoldigd rijksveldwachter, met algemene opsporingsbevoegdheid.

Het politiebestel werd hierdoor gekenmerkt door een gebrek aan centralisatie en door verdeeldheid, waarbij diverse soorten politiekorpsen, van gemeente en rijk, civiel en militair, met verschillen in opsporingsbevoegdheid, naast en door elkaar heen werkten zonder strikte territoriale scheiding.

===Korps Rijkspolitie===
In november 1945 werd het korps Rijkspolitie opgericht met ruim 300 "landgroepen" waaronder een [[Rijkspolitie Deurne|landgroep]] die in de gemeente Deurne werkzaam was. 

Door de oprichting van het korps Rijkspolitie en de gemeentepolitiekorpsen werden de rijksveldwacht en de gemeenteveldwacht formeel opgeheven. Curieus was dat het besluit wel toeliet dat nog mensen benoemd konden  worden als onbezoldigd gemeente- of rijksveldwachter. 

===Bronnen===
*Persoonlijk archief van [[Johannes Albertus Blaauw (1928)| Johannes Albertus (Bertus alias Jan ) Blaauw (1928)]]
*"Jaarboekje voor de politie in Nederland" van 1937 respectievelijk 1940.  
*" De politiegeschiedenis op hoofdlijnen", Jos Breukers, ongedateerd (conservator Nederlands Politiemuseum).<ref>[http://www.politiemuseum.nl/UserFiles/File/politiegeschiedenis_op_hoofdlijnen.pdf  "De politiegeschiedenis op hoofdlijnen" (PDF) ]</ref>
===Overzicht===
Hierbij een opsomming van de rijksveldwachters die tot het korps Rijksveldwacht brigade Deurne behoorden en ook als zodanig binnen de gemeentegrenzen werkzaam zijn geweest. '''Niet opgenomen zijn''' de jachtopzieners en gemeenteveldwachters die tevens tot onbezoldigd rijksveldwachter benoemd waren of leden van de brigade die in omliggende gemeenten gestationeerd waren.  (Deze lijst is niet volledig!):
{| class="wikitable sortable" 
|-
! Periode
! Rijksveldwachter
! Rang
! Standplaats
! Bijzonderheden
|-
|1858 - ca 1877 ||[[Hendrik Kartner (1818-1881)|Kartner, Hendrik]]||??||??||onbezoldigd
|-
|1870 - 1888 ||[[Johannes Baptista Kartner (1838-1904)|Kartner, Johannes Baptista]]||??||??|| onbezoldigd
|-
|1878 - 1883 ||[[Arie Ouwerling (1832-1918)|Ouwerling, Arie]]||brigadier||??
|-
|1883 - 1883 ||[[Christiaan Albertus Hendriksen (1835)|Hendriksen, Christiaan Albertus]]||??||??
|-
|1884 - 1887 ||[[Carel Leendert Johannes Bruggemans (1846)|Bruggemans, Carel Leendert Johannes]]||brigadier||?
|-
|1886 tot 1889 ||[[Evert Huizing (1860-1914)|Huizing, Evert]]|| rijksveldwachter 3e klas (jachtopziener)||??

|-
|1887 - 1895 |[[Eduard François Orleans (1844-1895)|Orleans, Eduard François]]||brigadier ||??
|-
|1894 tot 1906||Huizing, Evert||brigadier-titulair ||??

|-
|1895 - 1898 ||[[Jan Hendrik van der Hammen (1849-1898)|Hammen, van der Jan Hendrik]]|| brigadier||??
|-
|1899 - 1920 ||[[Franciscus van de Warenburg (1843-1920)|Warenburg,van de Franciscus]]|| brigadier||??
|-
|1906 - 1907||[[Paulus Gerardus Boomgaard (1872-1909)|Boomgaard, Paulus Gerardus]]||?? ||??
|-
|1912-1924 ||[[Christiaan Jansen (1865-1941)|Jansen, Christiaan]]||brigadecommandant||Deurne centrum
|-
|1924-1930||[[Gerardus Houtermans (1871-1948)|Houtermans, Gerardus]]||brigadecommandant||Deurne centrum

|-
|1929 - 1932 ||[[Jacobus Pijnen (1892-1965)|Pijnen, Jacobus]]|| ??|| Deurne centrum
|-
|1930 - 1934 ||[[Josephus Marinus Wilhelmus Geerts (1881-1937)|Geerts, Josephus Marinus Wilhelmus]]|| brigadecommandant|| Deurne centrum
|-
|1932 - 1936 ||[[Joseph Vosmeer (1879-1948)|Vosmeer, Joseph]]||brigadier-titulair ||Deurne centrum
|-
|1934 - 1938 ||[[Johannes Franciscus Maas (1882)|Maas, Johannes Franciscus]]||brigadecommandant|| Deurne centrum
|-
|1936-?||[[Mathias Hubertus Urlings (1888-1970)|Urlings, Mathias Hubertus]]|| brigadier-titulair ||Deurne centrum
|-
|1938 - 1946||[[Johannes Albertus Blaauw (1898-1985)|Blaauw, Johannes Albertus]]||brigadecommandant || Deurne centrum
|}
{{appendix}} 
[[categorie: lijsten]]
[[Categorie:Gezagsdrager]]
[[Categorie:Politie]]